Katılımcı (Mahal Mimarlık), Konak Belediyesi Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması

MİMARİ PROJE RAPORU

GENEL

Yapı üç temel ilke çerçevesinde tasarlandı. Kent makroformunun ortaya koyduğu doğrultuda bulunan parsel, gelişme katılmış merkezi alanlar ile henüz makroformun yaygınlaşmadığı atıl alanlar arasında bulunması nedeniyle ilk ilke ‘geçirgenlik‘ olarak belirlendi. Ardından; yarışma şartnamesinde belirtildiği gibi artan enerji sorunu ve doğa tahribatına karşı ‘sürdürülebilirlik‘ ilkelerden bir diğeri oldu. Konak Belediyesi’nin yönetim anlayışına uygun olarak ‘şeffaflık‘ da tasarım ilkelerimiz içindedir.

A. Geçirgenlik

Dünyanın en hızlı gelişen metropoller arasındaki İzmir’in Konak ilçesinin kentsel dönüşümü devam etmektedir. “İzmir’deki Kentsel Atıl Alanları Çözümlemeye Yönelik Bir Değerlendirme” makalesinde belirttiği gibi;

“İzmir’de özellikle karayolunda yaşanan planlama sorunları kentin merkezinde kamusal yaşamı zedelemektedir. Plansız gelişimin sonucu olarak ortaya çıkan kent içerisindeki tanımsız ve atıl mekanların kamusal alan olarak yeniden tanımlaması ve dönüştürülmesi yaşam kalitesini arttırmak için önem taşımaktadır.“

Proje alanının iki yanında bulunan anayol ve izban hattı ilçeyi ikiye bölmektedir, bu ilçenin kentsel gelişimine yansımaktadır. İzban hattının batısında kalan ve sahile kadar uzanan kesim sosyal alanları, tarihi elemanları ile ilçenin merkezi olurken doğusunda kalan Yeşildere Mahallesinden başlayan kısım ilçe merkezinden kopuk ve atıl kalmıştır.

“Kullanıcısı ile etkileşime geçen değişen ve gelişen bir organizma olan kent tüm ögeleri ile bir bütündür. Bu bütün içinde ayrışmaya, bozulmaya ve kopmaya neden olan alanların iyileştirilmesi önemlidir. Kolektif yaşamı şekillendiren ve yaşam alışkanlıklarını sürdüren kamusal açık mekanlar sürdürülebilir bir İzmir için gerekli alanlardır.” (*) verisine dayanarak, tasarlanan yapı izban hattının doğusu ve batısı arasındaki ilişkiyi geliştiren, Yeşildere ve çevresine değer katarak yeni kentsel gelişim yönünü bu bölgeye çevirecek şekilde landmark niteliğinde bir yapı olarak tasarlandı. İki yol ve Konak’ın farklı kentsel nitelikteki iki parçası arasındaki bağı kuran geçirgen kütle, Yeşildere mahallesi ve çevresini kucaklayacak şekilde parçalı olarak biçimlendirildi. Şehir merkezi ile hedeflenen kentsel gelişim yönü arasında bağ kurmak için yapının batı ve kuzey cephelerinden, doğuya ve güneye doğru genişleyen geçitler açıldı. Bu geçitlerden biri kültür park yönünde diğeri ise şehir merkezi yönünde bulunmaktadır. Geçitler binanın ortasındaki iç avluda kesiştirildi. Kullanıcılar ilk olarak iç avluda bulunan sosyal alana, oradan 1/1000 ölçekte tasarlanan kültür merkezleri, açık ve kapalı sinema salonları, parklar, hobi bahçeleri, ticaret birimlerinden oluşan rekreasyon alanına yönlendirildi.

B. Sürdürülebilirlik

Günümüzde yapılarda sürdürülebilirlik ve enerji korunumu önemli kriterler arasında yer almaktadır. Enerji korunumu temelli yeni teknolojilerin kullanımı kadar doğal ışık, hava kullanımı ve gerekli ısı konforunu mimari çözümlerle sağlamak da kritiktir.

Bu kapsamda yapı, ısı konforu göz önünde bulundurularak, batı ve kuzey cephelerine kapalı, güneydoğu cephesine açık ve iç avlulu bir şekilde tasarlandı. Yapı kütlesi ve tasarlanmış yeşil alanlar yardımı ile iç avlu ve geçitlerde gölge alanlar oluşturuldu.

Avlunun hakim rüzgar yönüne açılması sayesinde, temiz hava avludan geçitlere akış sağlamakta, anayoldan kaynaklı tozlu hava yapı ve bahçesinin dışında kalmaktadır. Temiz havayı binanın içine alabilmek için binanın ortasında galeri açılarak, ısınan havanın yükselerek binayı terk etmesi ve bina içinde sürekli bir doğal hava akışı sağlandı.

Batı cephesindeki toz ve kir etmenine ek olarak, yatay ışık göz önünde bulundurularak dikey bölüntüler yapıldı. Bu cephenin bir kısmında da tromp duvar yapıldı. Bu sayede binanın hem yoğun güneş ışığından korunumu sağlandı hem de tozlu havanın bulunduğu cephede filtre edilmiş ve iklim koşullarına uygun ısıda hava girişi sağlandı.

Güney ve güneydoğu cephelerine metal güneş kırıcılar yerleştirildi. Bu güneş kırıcılar çalışanların güneş ışığı ihtiyacına göre düşeyde farklı açılarda açılabilen ve doğal havalandırmayı engellemeyen elemanlar olarak tasarlandı.

Yapı çevresi ve 1/1000 ölçekteki rekreasyon alanında, yeşil oranının arttırılması ile bina ve çevresindeki hava filtrelenirken, çatılardaki yeşil bahçelerle yeşil alan miktarı farklı katmanlarda arttırıldı.

Güney ışığından faydalanacak biçimde bina çatısına yerleştirilen PV paneller ile enerji sürdürülebilirliği sağlandı. Yapı avlusundaki sert zeminler derzli malzeme sayesinde, yağmur suyu toplanarak yeniden kullanıma açıldı.

Ayrıca yapı ve çevresinin tasarımında sadece motorlu araç kullanıcıları değil yayalar ve bisiklet kullanıcıları ile engelli kullanıcılar da gözetildi. Yapı etrafındaki yollarda yaya ve bisikletliler için trafik düzenlemeleri yapıldı. Bisikletler için de bahçenin farklı noktalarında park yerleri planlandı.

C. Şeffaflık

Yapı kapalı bir kütle olarak değil geçitleri, iç avlusu, kuzey cephede yer alan meydan, rekreasyon alanları ile planlı ilişki kuran peyzajıyla konak halkını içine alan, işleyişin öznesi yapan bir dille tasarlandı. Konak halkının kullanımını ve kentsel süreçlere katılımını kolaylaştıracak plan tasarımı ve her yerden kolayca ulaşılan çekirdekler, işlemler esnasında halkın keyifli vakit geçirmesini sağlayacak olan galeri, çatı terasları ve peyzajla bütünleşmiş durumdaki açık yemek alanları konak sakinlerini bünyesine katmaktadır.

Bu şeffaflık ilkesi yapı cephelerine de yansımaktadır, tromp duvarlar yardımıyla binanın şeffaf yüzeyleri arttırılırken, eklenen güneş kırıcılar da binayı gizlemekten çok ince bir tül etkisiyle sarmaktadır.