Eşdeğer Mansiyon, Çanakkale Belediyesi Sosyal Konutlar Mevkii Kentsel Yenileme Ulusal Mimari Proje Yarışması

MİMARİ PROJE AÇIKLAMA RAPORU

1. AMAÇ
Kentsel dönüşüm ve yenileme tüm kentlerimizde bir ihtiyaç olarak belirmektedir. Kentsel dönüşüm, sosyal boyutu ile kente olan yansımalarının iyi planlanması gereken, tüm tarafların (kullanıcılar, yerel otoriteler, tasarımcılar, uygulayıcılar vs.) birlikte yol alacağı, iyi yönetilmesi gereken bir süreç olarak ortaya çıkmaktadır.

Söz konusu yenileme alanı kullanıcılarına sürekli olanaklar sunan, kenti ve kentliyi de içine alarak farklı sosyo-kültürel bireyleri bir araya getiren bir “kent parkı” gibi düşünülebilir. Bu anlamdaki bir kent parkı kentliyi ön plana alarak her yaştaki, her karakterdeki ve her erişebilirlik seviyesindeki kullanıcının entegre olabileceği bir örnek iletişim alanı niteliği taşımalıdır.

Kullanıcıların sosyal yaşantılarına yönelik olanaklarının geliştirilmesi, alanın, kentin diğer işlevsel unsurları ile ilişkilendirilerek etki alanının genişletilmesi ve bu kurgunun yaşantıya aktarılması, tasarımın temel düşünceleri olarak öne çıkmaktadır.
Sosyal alanda eşitlik, şeffaflık ve katılımcılık kavramlarının güçlendirilerek vurgulanması tasarımın ana kriterleridir.

2. HEDEFLER
Tasarımın alt hedefleri şu şekilde belirlenmiştir;
İşlevsellik : Ağırlıklı konut ihtiyacı yanısıra kullanıcıların sosyo-kültürel tüm gereksinimlerini karşılayacak dengeli bir karma kullanım sağlanması.
Esneklik : Güncel gereksinimler doğrultusunda planlanmış, ancak gelecekteki gereksinimleri de karşılamak üzere gelişmeye açık esnek bir tasarım altyapısı oluşturulması.
Bütünlük : Kullanıcıların zihinsel haritalarını kolaylıkla oluşturmasına olanak verecek ve yön bulmada kolaylık sağlayan, mekanların uyumlu olarak kurgulanması, referans ve odak noktalarının varlığı, belirli alanlara girişlerin vurgulanması ve yön bulmayı kolaylaştıran bir dolaşım ağı ile birbiriyle görsel ve fiziksel olarak bağlantılı mekanlar sayesinde kurgunun anlaşılabilir kılınması.
Erişilebilirlik : Yaya için tasarlanan tüm ulaşım türleri ile özellikle açık alanlara erişiminin sağlanması.
Ölçek : Yapılaşmış çevre elemanlarının boyut, doku ve düzenleme özelliklerinin, insan boyut ve oranlarıyla ve yaya hareketleriyle uyumlu bir şekilde düzenlenmesi.
Kalite : Mekanlarda form, malzeme vb. unsurlarla yüksek bir konfor ve kalite düzeyinin elde edilmesi,
Güvenlik : Uzun görüş mesafesi ve görsel bağlantı sağlayan akslar, iyi aydınlatılmış mekanlar ve canlı fiziksel çevre ile güvenlik koşullarının sağlanması, yaya-taşıt karşılaşmalarının minimuma indirilmesi.
Prestij ve Sanat : Aktif kullanımı teşvik edecek yaya dostu bir kentsel tasarım, yüksek konfor, kalite ve güvenlik düzeyi ile prestijli bir mekan yaratılması, açık ve kapalı mekanlarda sanat yapıtlarına yoğun olarak yer verilmesi, sanata erişimin kolaylaştırılması.
Peyzaj : Yapısal ve bitkisel peyzaj unsurları ile kapalı ve açık alanlarda bütünselliğin sağlanması ve bununla birlikte öngörülen peyzaj kurgusunun bina içlerine de sızdırılması ile sürekliliğinin sağlanması.
Sürdürülebilirlik : Kamunun ve mimarın sorumluluğu olarak sürdürülebilirlik ilkelerinin devamlılığı ve bu ilkelerin binalar bazında gerekmesi durumunda yeşil mimari sertifikasyonu ile sonuçlandırılması.

3. KONUM
Konumu itibariyle Çanakkale merkezine yakın, kentsel yenileme bölgesinde yer alan yerleşkenin, orta ve uzun vadede şehirle bütünleşerek kentin yeni odak noktasını oluşturması ve kentin sosyo-kültürel hayatına olumlu yönde katkıda bulunması hedeflenmektedir. Bu yönüyle projeye kentin yeni odak noktasını tasarlamak üzere yaklaşılmıştır.

4. ANA TASARIM KARARLARI
Proje alanı; Çanakkale Boğazı’na açılan Sarıçay boyunca devam eden rekreasyon aksının uzantısı bir “kent parkı” teması ile bir “peyzaj alanı” olarak ele alınmıştır. Kentsel yenileme süreci ile kentin bu parçasının yeni bir ” kent merkezi” olması yolunda mekansal kalitenin arttırılması hedeflenmektedir.

Yapılaşma aksları hakim rüzgar doğrultusunda oluşturulmuştur. Yapılaşmanın artması ile iç sokaklarda, hakim rüzgarın kontrollü olarak içeri alınması planlanmıştır. Yapılar içinde oluşacak olan hava akımının pasif havalandırma çözümlerine destek sağlaması öngörülmüştür.

5. PROJE KURGUSU
Programda talep edilen yüksek yoğunluk, yüksek alçak konut bloklarının farklı kombinasyonlarla biraraya getirilmesi ile çözümlenmiştir. Zemin katlar tamamen ticari, sosyal, kültürel fonksiyonlara ayrılırken, oluşturulan boşluklar ile eski kent dokusunda da rastladığımız geçirgenlik sağlanmıştır.
Zemin kat fonksiyonları, öneri programın hiyerarşik ilişkiler ile sosyal odaklar etrafında dizilimi ve bu fonksiyonlar arasında kurulan bağların kesişiminde ortaya çıkan mikro odaklar üzerinden kent hayatının kurgulanmasından oluşur. Sosyal odaklar; açık, yarı açık ve kapalı mekanlarla barındırdığı fonksiyonlar ile kulanıcılarına etkin bir hayat vadetmektedir.

Geleneksel mimarinin önemli bir unsuru olan avluların, bahçeler halinde kurgulanması ile yaşam ve mekan kalitesini arttırmak üzere birbirine bağlanan avlular etrafında gelişen bloklar düşünülmüştür.
Tasarım, “kent için iletişim” teması ile bir “sosyo-kültürel odak” ve “kullanıcılarına mutluluk verici bir kent parçası” temasıyla, çevresel ve iklimsel veriler doğrultusunda, gelişime açık, esnek, etaplanabilir, modüler, çevreci, ekonomik, sürdürülebilir örnek bir dönüşüm projesi olarak kurgulanmıştır.

6. ULAŞIM ve TRAFİK
Ticari ve sosyal hayatın zenginleştirilmesi amacıyla tasarım alanı tamamiyle yayalaştırılmıştır. Servis amaçlı kontrollü yollar oluşturulurken acil durum (yangın, sağlık vb.) müdahaleleri için yaya yollarının kullanımı öngörülmüştür.
Ana yaya omurgası ile birbirine eklemlenen sosyal odaklar ortaya konmuştur. Ana omurganın farklı açık alan kullanımlarına olanak vermesi ile kent hayatına renk katması planlanmıştır.
Oluşan yoğun otopark ihtiyacı, bloklar ve avlular altında oluşturulan kapalı otoparklar ile çözmlenmiştir. Yola yakın bölümlerde ve blok altlarında gerekli giriş-çıkışlar oluşturulmuştur.
Nispeten düz olan kent topografyasına bağlı olarak bisiklet kullanımının yapılacak olan kentsel yenileme ile yaygınlaşacağı öngörülmektedir.

7. SOSYAL DONATILAR ve ODAK ALANLARI
Sosyal hayatın zenginelştirlmesi ve proje alanına kamusal bir odak noktası kazandırılması amacıyla; sadece yakın çevresine değil, aynı zamanda kente de hitap edecek, sosyo-kültürel bir iletişim odağı olarak bir Sosyal İletişim Merkezi kurgulanmıştır. Bu yapı konumu itibariyle iki farklı yapı adasının kesişiminde bulunan bir bağlaç görevini de yerine getirmektedir.

Önerilmekte olan bu programın devamı niteliğinde, ana omurga boyunca yayılan, açık, yarı açık ve kapalı sosyo kültürel mekanların ve odak noktaların varlığı kentsel yenilemenin sosyal boyutunun zenginleştirilmesi anlamında önemsenmektedir.

8. PEYZAJ KARARLARI
Peyzaj tasarımı, mimari kararların çevresel doğal verilerle en yüksek düzeyde iç içe geçmesi temel alınarak gerçekleştirilmiştir. Tasarım alanı Sarıçay boyunca devam eden rekreasyon alanının devamı olarak bir “kent parkı” olarak ele alınmıştır. Bu bağlamda yapılı ve bitkisel peyzajın sürekliliğinin sağlanması amacıyla bloklar arası geçişler oluşturulmuştur. Yapısal peyzajın bu noktalardan birbirine bağlanması, mekan deneyiminin kalitesini yükseltmek ve toplanma alanı-kişisel deneyim alanı olarak kullanıcılara olanak sunması planlanmıştır.

Bitki seçiminde, genel peyzaj kararları doğrultusunda, işletme giderleri gözetilerek, bölgenin iklimine ve toprak yapısına uygun yöresel bitkiler tercih edilmesi esastır.

9. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK YAKLAŞIMI
Yerleşkenin, aşağıda belirtilen ana ilkeler çerçevesinde, doğal çevreye olan etkisinin en aza indirgenmesi ve sürdürülebilirlik yaklaşımıyla da öne çıkması planlanmıştır:

• Yerel malzeme kullanımı,
• İklimle dengeli cephe tasarımları,
• Etkin güneş kontrolü,
• Doğru yönlenme ve yerleşim,
• Doğal ışıktan uzun süreli yararlanma imkanlarının sağlanması,
• Doğru yönlenme ve uygun cephe katmanları seçimi ile kış ve yaz koşullarına göre en üst düzeyde güneşten faydalanmak,
• Doğal havalandırma ile sistem yükünün ve enerji tüketimin azaltılması,
• Yağmur ve drenaj suyunun depolanarak çevre sulamasında kullanılması,
• Çatı ve pergola sistemi üzerine yerleştirilecek güneş enerjisi panellerinin entegre edilmesi ile enerji üretimi sağlanması,
• Etkin sıvı ve katı atık yönetimi

10. MALZEME SEÇİMİ
Tasarımın, mimari dilinin gelişmesi ve kimliğinin algılanabilmesi yönünde malzeme seçimleri önem kazanmaktadır. Bu bağlamda yapılacak olan malzeme seçimlerinde, fiyat/performans kriterleri doğrultusunda ekonomik çözümlere gidilmesi planlanmaktadır. Planlama kurgusuna uygun olarak, doğal, yerel ve geri dönüşüme uygun malzemeler tercih edilecektir.

11. SONUÇ
Tasarımda; arazi ve imar koşulları çerçevesinde, yerin ve zamanın gerekleri ile uyum içinde olan, çağdaş bir mimari ve çevre düzenlemesini yalın bir mimari dil kullanılarak ortaya konmuştur.

Hedef, mimari tasarımın bütünlüğü dahilinde, ülke kaynaklarının en uygun şekilde kullanımına yönelik alternatiflerle projenin gelişimi aşamasında, tasarım alanının kullanıcılar ve kent ile bütünleşmesini sağlamaktır.