Satın Alma, Çanakkale Belediyesi Sosyal Konutlar Mevkii Kentsel Yenileme Mimari Proje Yarışması

Proje Raporu

1. YIKMADAN YENİLEME
Kentler, hem reel hem de spekülatif etkilerle zaman içinde öngörülen potansiyel büyümenin üzerinde bir hızla büyümektedirler. Bu büyüme, yakın zamanlı kentsel stratejilerde periferi olarak nitelendirilebilecek alanları günümüz şartlarında “kent içi”konumuna getirmektedir. Kentlerin gelişmesi ve fiziksel sınırlarını genişletmesiyle birlikte “kent içi” niteliğini sonradan kazanan alanlar, periferi oldukları dönemdeki biçim ve yaşantılarıyla bu yeni konumun gereklilik ve isteklerini yerine getiremeyen “yetersiz” alanlar olarak tanımlanmaktadırlar.

Bu “yetersizlik” durumu, günümüz kent stratejilerince “yıkıp yeniden yapma” pratiğiyle çözüme ulaştırılmıştır. Fakat bu yıkım hareketi, kent belleğinin kaybolması, o yere ait üretimlerin ve yaşantıların son bulması, sürdürülebilir yaşantının kesintiye uğraması gibi çok önemli sosyal ve kentsel kırılmalara neden olmaktadır. Her yeni kentsel hamle “yıkım” üzerinden tariflenmekte ve yıkarak yeniden yapma tek yöntem olarak kabul edilmektedir. Oysa ki kentin bir çok bölgesinde büyük ölçekli yenileme hareketleri; yıkmadan- klemlenerek mevcut ile yeni yapının bir aradalığı üzerinden de kurgulanabilir. Kent belleğini koruyarak, mevcut yapı stoğunu efektif biçimde kullanıp, güçlendirip, kapasitelerinin yetmediği durumlarda ek yapılarla destekleyerek bir “yenileme” metodu ortaya konulabilir.

Yıkılarak yeniden örgütlenmesi öngörülen “Çanakkale Sosyal Konutlar Mevkii Kentsel Yenileme Projesi” için seçilen bölgenin de yıkmadan, mevcut yapıları sağlıklılaştırıp koruyarak, ek yapılarla yeniden düzenleyerek, içerisine kültür, ticaret ve eğitim fonsksiyonları ekleyerek yenilenmesi öngörülmüştür.

2. SOKAĞA YAYILMIŞ TİCARET – AÇIK ALIŞVERİŞ MEKANLARI
Talep edilen ticaret işlevi, jenerikleşmiş “alışveriş merkezi” mantığının ötesinde sokağa yayılmış bir formda örgütlenmiştir. Mevcut konut dokularının ilk 2 katları ticaret fonksiyonuyla yeniden işlevlendirilmiş, bunların yanına eklemlenen yeni ticaret birimleri ile de sokaktaki ticari süreklilik sağlanarak Tuğsaval Caddesi ve Oğuz Sokak arasındaki bölge ticari alan olarak düzenlenmiştir. Alt katları ticaret üst katları konutlardan oluşan bu bölge, alanın girişilerinden biri olan 10 Ağustos Caddesi’ne doğru L şekli yapacak şekilde uzayarak konut bölgesini hızlı karayolu bölgesinden ayrıştırmaktadır.

Ticaret ve konutun bir arada olması, ticaret işlevi bittiğinde günün geri kalanında ıssızlaşmış bölgeler oluşmasını engellemektedir. Burada gerçekleşecek ticaret fonksiyonunun içeriğini yerel ürünler, desteklenmesi gereken tarımsal üretimlerin vitrinleri ve orada yaşayan kişilerin gündelik ihtiyaçları ve sosyallikleri oluşturmaktadır. Sokak hem yerleşmenin kendi içsel akışını hem de kentten gelecek kişilerle karşılaşmaları örgütlemektedir.

3. GİRİŞ-KARŞILAMA MEKANLARI VE BOŞLUKLAR
Alanın ana giriş ve karşılama mekanları 10 Ağustos Caddesi ve Set Boyu Caddesi üzerinde yer almaktadır. İki büyük meydanla kurgulanan karşılama mekanları, ticaret aksı ve ona entegre olan yeşil bulvar ile birbirlerine bağlanmaktadır. Ticaret alanı, konut alanı ve bulvarın merkez noktasında yer alan okul ve cami alanı da büyük bir toplanma ve karşılaşma alanıdır. İki giriş meydanı, seyir teraslarıyla örgütlenmiş simge yapılarla tanımlanmışlardır. Bu üç büyük boşluğun yanı sıra konut bölgesinde de iç avlular yaratılarak, kamusal-yarı kamusal – özel mekan hiyerarşisi kurgulanmaya çalışılmıştır.

4. KONUT BÖLGESİ – AVLULU YAŞAM
Mevcut konutlara eklemlenen ek yapılar sayesinde konut blokları avlulu bir tipolojiye dönüştürülmüştür. Bu avlular alanın tamamını örgütleyen yeşil aksın içeri sızmasıyla yeşil omurganın bir parçası olmuştur. Mevcut konutların çatı katlarına yeni çatı modülleri eklemlenmiştir. L şeklindeki ticaret alanı daha izloe bir konut alanı oluşmasına imkan sağlamaktadır. 30 Ağustos Caddesinden sonra oluşturulan yeşil bölge ise konut alanına kontrollü bir geçiş sağlamaktadır. Mevcut konutlara çelik yapılardan konut birimleri ve sera birimleri eklemlenmiştir. Böylecehem mevcut yapı stoğu yenilenip, güçlendirilip yeniden kullanılmış hem de yeni eklenen konut birimleriyle yeni bir yaşantı potansiyeli desteklenmiştir. Otoparklar yeni konut birimleriyle oluşturulan avluların altına konumlandırılmıştır.

5. DEPREM FAKTÖRÜ ve AÇIK TOPLANMA ALANLARI
Güçlendirilmesi öngörülen mevcut yapılara ek olan çelik yapılar, depreme dayanıklı ve esnek olma özelliklerinden ötürü tercih edilmişlerdir. Yapı ölçeğindeki seçimlerin yanı sıra belirli aralıklarda kurgulanan açık alanlar, konut avluları, iki ana girişteki simge yapıların meydanları, afet durumunda toplanılması ve geçici yaşam alanlarını oluşturması düşünülerek üretilmiştir.

6. YEŞİL OMURGA ve SU KULLANIMI
Ticaret alanı ve konut alanını birbirinden ayıran ve birbirine bağlayan ana bulvar, yeşil bir omurgayla entegre olarak yerleşim alanının tamamını örgütlemektedir. İki ana girişteki meydanlardan başlayarak bulvar boyunca ilerleyen bu ourga, konut alanına gelindiğinde iç avlulara sızarak avlu yaşamını örgütlemektedir. Aynı şekilde bulvar üzerinde ilerleyen ana omurga ticaret alnının da içinde parçacıl ve noktasal olarak bir iz oluşturmakta, ticaret alanı içindeki rekreatif alanları ve durak noktalarını tanımlamaktadır. Mevcut ağaçların çoğu korunmakta, bazıların ise yer değiştirmektedir. İki ana meydanı birbirine bağlayan omurga, alanın orta noktasında bulunan en büyük rekreatif alanı oluşturan okul ve cami alanında genişleme yapmaktadır. Bu büyük park alanına sızan yeşil omurga, bu boşluğu toplanma, dağılma, karşılaşma ve rekratif alan olaarak örgütlemektedir. Su öğesi de bu yeşil ize entegre olacak şekilde tüm alanın içinde hareketini sürdürmektedir. Bu iz alanın dolaşım akışını belirlemektedir.