Odunpazarı Eski Sanayi Bölgesi Dönüşüm Projesi

Emir Drahşan projeyi anlatıyor:

İkinci dünya savaşı sonrası tüm ülke genelinde hızla gelişen otomobil sektörüne yedek parça, tamir ve bakım amacıyla kurulmuş ticaret bölgelerinden Odunpazarı sanayi alanı, günümüzde çeşitli nedenlerle kullanım gayesini yitirmiştir. Bunların başında otomobil teknolojisinin elektronik ile birleşmesinden dolayı, araçların tamir ve bakımlarının yeterli teknolojik donanımlı yetkili servislerde yapılabilir duruma gelmesidir. Odunpazarı sanayi alanında hizmet veren kuruluşlar zamanla değişik sektörlere kaymış ve bölge canlılığını kaybetmiştir.Bununla beraber Eskişehir’in hızla gelişmesi sonucu periferide bulunan bu bölge kentin merkezlerinden biri sayılabilecek bir coğrafi konuma gelmiştir. Varolan ada yapısı, kamusal açık alan sistematiği eksikliği ve bağlantı yollarının yetersizliği dolayısıyla eski sanayi alanının dönüşümü yeni bir planlama stratejisi gerektirmektedir.

Diğer yandan, günümüzde tüm dünyada hızla kendini gösteren küresel ısınma, çevre kirlenmesi ve buna bağlı afetler dolayısıyla yaşam şeklimizi yeniden düşünmemizi zorunlu kılmakta. Yeni yaratılan yada güncellenen yaşam mekanları artık sürdürülebilirlik ve ekoloji kavramlarından bağımsız ele alınamaz hale geldi.Bu kavramlar dahilinde geliştirilmekte olan kentsel tasarım stratejilerinden en önemlisi farklı yaşam mekanları ve aktivite alanlarının birlikte çözülmesiyle motorlu araçlar ile katedilen mesafelerin düşürülmesi, üretim ile tüketimin yakınlaştırılmasıdır (diagram 01). Özellikle bir tarım toplumu olan ülkemiz insanı zamanla ülke dışından ithal edilen tüketim maddeleri dolayısı ile toprağından uzaklaşma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Yoğun, düzensiz ve küçük parsel bazlı kentsel yerleşme insanımızın farklı amaçlarla kullanabileceği alanların ortaya çıkmasına engel olmakta. Özellikle bir deprem ülkesi olarak Türkiye’nin yoğun kent dokularının bu tür alanlara hayatı derecede ihtiyacı bulunmakta. Kenstsel Strateji tarafından geliştirilen küçük parsellerin « imar bonusu » konsepti çerçevesinde birleştirilerek yeniden inşaası (diagram 02) Odunpazarı Eski Sanayi Bölgesi’nin dönüşümü için bize yol göstermekte.

Odunpazarı Eski Sanayi Bölgesi Dönüşüm Projesi iki ana konsept aksi ile şekillendi ;1- Varolan parsel yapısı birleştirilerek büyük parseller oluşturuldu. Parsellerin orta avluları yarı-kamusal mekanlar olarak çeşitli bahçe, park ve ortak kullanım amaçlı alanlar olarak ayrıldı. Parsel sınırında çepeçevre inşa edilen binalar zeminden yer yer koparılarak yada aralarında yarıklar oluşturularak iç avlulara girişler verildi. Zemin kötunda tüm iç avlular birbiri ile bağlantılı ve kentsel ortak yaşam mekanlarının sürekliliğini sağlayacak şekilde tasarlandı.2- Yeşil Yol. Barbaros bulvarı boyunca genişliği 35 ila 70 metre arasında değişen ve proje alanını kuzeyden güneye bağlayan yeni bir kamusal alan tipolojisi olan « yeşil yol » çeşitli sosyal ve kültürel aktivite mekanlarını içinde barındıran ekolojik bir yaşam alanı. Kuzeyde sulama kanalı çevresi düzenlenerek yürüyüş ve rekreasyon alanlarına dönüştürüldü. Yeşil Yol’un kanal ile birleştiği noktada, şu Yeşil Yol’un içine doğru girerek farklı su aktiviteleri için kullanılacak. Yeşil Yol’un 3 boyutta üst kottan Atatürk Bulvarı’nın üzerinden geçmekte. Bu şekilde kamusal alanın yoğun araç trafiği ile kesilmesi engellenmiş oldu. Uzunluğu 1.3 km olan Yeşil Yol, Odunpazarı’nın ana çekim alanını oluşturmakta. Ortasından Estram’ın geçeceği ve çevresi ticari mekanlarla desteklenen bu aks Eskişehir’in yeni yaşam merkezi olacak.

Resmi Kurum yapısı bölgenin girişinde bir Landmark olarak ele alındı. Özellikle bisiklet, yaya ve motorsuz ulaşım araçlarının kullanacağı yollar özenle tasarlandı. Varolan yeşil alanlar tamamiyle korundu, yapıların işlevlendirilmesinde sosyal ve aktivitesel dengelerin oluşturulması ön planda tutuldu. Kentsel ölçekte tüm gerekli donatıları ile planlanan yeni Odunpazarı Yeşil Yol mahallesi, sürdürülebilir şehir prensipleri ile tasarlanan Türkiye’nin örnek yaşam alanı olacak.