2. Ödül, Adana Ticaret Odası Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması

ATO Hizmet Binası için verilen proje alanı, Adana’nın Seyhan ilçesinde geniş ve yoğun kullanıma sahip Turhan Cemal Berker Bulvarı’nın kenarında yer almaktadır.
İklimsel veriler doğrultusunda güneşten korunma, teras ve açık alanlarla dışa açılım, oluşturulan iç boşluklarla temiz havanın yapının içine alınması, yeşilin yapıyla bütünleştirilmesi ve halka açık, davetkar bir kamusal kullanım yapıyı şekillendiren ana kavramlar olmuştur.

Halka Açık, Davetkar Kamusal Kullanım

Kübik ve anıtsal bir imgeye sahip tasarımın ana kurgusu, yapının sardığı iç boşlukta, özellikle zemin kotlarda, halka dönük, kamusal bir hayat kurmak üzerine şekillenmiştir. Zemin kat ve üstündeki iki kot, konferans salonu, kafeterya, katları bağlayan amfiler, müze, kütüphane, sergi gibi aktivitelerle beslenerek, halkın yapının zemine yakın kotlarını etkin bir biçimde kullanması hedeflenmiştir. Temelde +4.50 kotunda organize edilmiş Kamusal Etkinlik Avlusu’nun düşeyde oluşturduğu , zemin kotla ve üst kotlarla bağlantılanarak genişlemekte ve yapının içine doğru sızarak mekansal açılımlar sunmaktadır.

Kamusal Etkinlik Avlusu

Kamusal Etkinlik Avlusu, oturma birimleri, etkinlik alanları, yeşil dokusu ile etrafında örgütlenmiş canlı bir kamusal hayat kurarken, geniş bir amfi ile Batı yönündeki yaya yoluyla; yürüyen rampalarla zemin kottaki kamusal sokakla ilişkilenmekte, ikinci bir amfi ile kütüphanenin terasına bağlanmakta ve gelecekte kültürel bir alan olarak öngörülen Milli Mensucat Fabrikası’na vista sunmaktadır. +4.50 kotunda Ticaret Müzesi ve Üyelik İşlem Birimleri’nin de açılım verdiği avlu, Adana’nın köklü ticaret kültürüne yönelik çeşitli aktivitelerin (kermes, satış vs.) ya da dans, konser, tiyatro, atölyeler gibi çeşitli etkinliklerin düzenlenebileceği canlı bir alan olarak düşünülmüştür. Bunun yanı sıra bu kamusallık, katlar boyunca avluyu saran ofis birimleriyle görsel ilişki kurmakta; restoran, kütüphane, kafeterya mekanlarına, ofislere ait çeşitli kat bahçeleri ve teraslarla yer yer üst kotlara da sızmaktadır.

Yeşilin Sürekliliği

Zemin kot, halka açık olarak da düşünülen Konferans Salonu’na ve ATO’nun kurumsal girişine ayrılmıştır. Yapılan boşaltma ile yaratılan kamusal geçiş-sokak, bir yandan ana yoldan alınan yaklaşımı Milli Mensucat Fabrikası’nın olduğu tarafa bağlarken, bir yandan da yürüyen rampalarla üst avluya erişimi sağlamaktadır. Zemin kotta, Batı yönündeki mevcut sokak, imar planı doğrultusunda yayalaştırılarak, Adana Sanayi Odası ile birleşen bir yeşil yaya yolu oluşturulmuş ve burdan, yapının ortasında yer alan Kamusal Etkinlik Avlusu’na geniş bir amfi ile erişim sağlanmıştır. Bu amfi halka dönük konser, tiyatro vb. gibi etkinliklerin de yapılmasına olanak sağlayacak, geniş, yeşil bir alan sunmaktadır. Avluyu saran üç koldan doğu ve güney yönündekiler, galeri boşluğu etrafında yer alan ofislerle organize olurken; en üst kata Meclis Salonu, geniş bir kat bahçesine açılım veren fuayesi, Meclis Başkanı ve Genel Sekreterlik yerleştirilmiştir. Restoran ise iki kat boyunca, yine geniş bir kat bahçesiyle iki kat boyunca organize edilmiştir. Restoran, ofisler, fuaye ve kafeteryaların açıldığı teraslar, kat bahçeleri ve en önemlisi, amfi ile Kamusal Etkinlik Avlusu, yeşilin sürekliliğini sağlamaktadır.

Avlunun etrafını saran yapı bütünün üstüne, Adana’nın özellikle yaz aylarında baskın sıcak iklimsel verileri göz önünde bulundurularak perfore metal bir örtü giydirilmiştir. Bu dış cidar, estetik niteliğinden mekânsal esnekliği ve enerji korunumuna uzanan pek çok olanak sunmaktadır. Kabuk, yapının dışa açılım sağlaması gereken belirli alanlarda yırtılarak, ofisler için kat bahçeleri ve kütüphane, restoran, kafe gibi sosyo-kültürel alanlar için teraslar oluşturulmuştur. Ayrıca avlunun kuzey ve güneyinde koridorlarla bağlantılanan seyir ve hava alma amaçlı balkonlar bulunmaktadır. Delikli yapısıyla hem temiz havanın dolaşımına olanak sağlayan bu kübik kabuk aynı zamanda, yalın amasimge değeri yüksek, etkili bir mimari imge kurmayı hedeflemektedir. Adana Ticaret Odası’nın kurumsal kimliğine de katkı koyması amaçlanan bu mimari imge, iklimle uyumlu, yeşille bütünleşik, kamusallığı vurgulayan felsefesiyle kentsel çevreye değer katan bir dış yüz öngörmektedir.

Perfore Metal Dış Kabuk

Yapının dış cidarı boyunca önerilen örtü, tasarım için birçok olanak sunan, perfore (delikli) hafif bir dış kabuktur. Yüzeydeki deliklerin değişebilen yer ve boyutları, tasarımdaki iç-dış ilişkisinin kurgulanmasına olanak sağladığı gibi güneş ışığının kontrolünü de sağlamaktadır. Dışa kapalılık ya da gün ışığından korunum istenen mekanlarda delikler küçülmekte ve seyrelmekte, dışa açılım ve bol gün ışığı istenen yerlerde ise büyüyerek sıklaşabilmektedir.

Aynı zamanda güneş ışınlarını yansıtıcı niteliği ile bu çelik deri yaz boyunca radyasyonun içeri girmesini engellerken kışın soğuk havalarda bir palto gibi davranabilmektedir. Perfore örtü ile arkasında yer alan cam cephe arasında bırakılan hava boşluğu, baca gibi çalışarak ısı ve ses yalıtımı sağlamakta, dış çevrenin olumsuz etkilerini filtre ederek daha konforlu bir iç ortam sunmaktadır.

Kabuk, aynı zamanda güneş kırıcı gibi çalışarak binanın yapay havalandırma ve aydınlatma enerji tüketimini azaltmaktadır. İçeride yer alan üç gazlı yalıtımlı cam cephenin kat hizalarında altta ve üstte yer alan havalandırma menfezleriyle bütün cephe sistemi Trombe duvarının mantığına benzer şekilde çalışmaktadır. Yazın sıcak havalarda delikler sayesinde geceleri soğuk hava cephede depolanmakta ve gündüzleri cam cephenin menfezleri açılarak depolanan bu soğuk hava içeri alınmakta mekanik soğutma ihtiyacı azaltılmakta, enerji verimliliği maksimum düzeyde sağlanabilmektedir. Kışın gün içerisinde iç mekândaki soğuk hava, deliklerden geçerek ısınmakta ve sürekli bir hava dolaşımı gerçekleşmektedir. Gece ise cam cephedeki transfer kanallarının kapanmasıyla depolanan ısı iç mekâna verilmektedir.

Çatıdan drenaj sistemiyle toplanan su, bodrum kattaki tanklarda depolanmakta ve hem çatının sulamasında hem de binadaki ıslak hacimlerde kullanılmaktadır. Yapıdaki ıslak mekanlarda, susuz pisuarlar, çift akışlı tuvaletler ve düşük akışlı bataryalar tasarıma dahil edilerek su sarfiyatının düşürülmesi öngörülmektedir. Yapının üst kotlarında yer alan kat bahçelerinde de substrat (yetişme ortamı) derinliği az olan ekstantif yeşil örtüler ve saksı bitkileri önerilmiştir.

Binada enerji korunumuna dair alınan bu önlemler gerek elektrik tesisatı, gerekse ısıtma-havalandırma masraflarını önemli ölçüde düşürür niteliktedir. Ayrıca mekanik tesisat da su toplama ve drenaja uygun detaylar içerecek şekilde uygulanacaktır. Yapı taşıyıcı sisteminde betonarme ve çelik malzemeleri beraber kullanılacaktır. Perfore çelikten üretilen dış etkilere dayalı yüzey kaplaması ve arkasında yer alan çift tabakalı cam giydirme cephe betonarme ana strüktüre entegredir. Kolonlar bodrum katta da devam ederek, betonarme dış perdeye bağlanmaktadır. Betonarme dış perdelerin iç yüzlerinde bırakılacak gömülü ankraj plakalarına döşeme çelik kirişleri kaynatılacaktır. Yapı döşeme sistemleri, aralarındaki büyük açıklıkları rahatça geçebilmek ve konsol kısımları efektif olarak boyutlandırabilmek amacı ile çelik kiriş üzeri betonarme topping kompozit kesitler kullanılarak projelendirilecektir.