2. Mansiyon, LSV Çerkeş Doğal Yaşam Merkezi Ulusal Fikir Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu:

dönüşüm, döngü, sistem…

Lösev Doğal Yaşam Merkezi kişilerin şehrin rutininden uzaklaşarak arınacakları, isterlerse sıradan bir tatilin ötesine geçerek doğal yaşamla ilgili temel motivasyonları gözlemleyebilecekleri, öğrenebilecekleri, uygulayabilecekleri bir yaşam alanıdır. Doğayla beraber olmak, organik üretimle tanışmak, permakültür, sürdürülebilirlik, dönüşüm ve yenilenme, paylaşım ve sosyalleşme proje kurgusu oluşturan anahtar kavramlardır.

Dönüşüm projenin ana konseptini oluşturur: Yaşayan her şey doğası gereği döngüsel ve dönüşümsel bir rota izler. Doğanın en temel döngülerine gece – gündüz, mevsimler, ayın dönemleri örnek gösterilebilir. İnsanoğlu doğadan uzaklaştığını düşünse de bu temel döngülerin etkisi altındadır ve bu etki dahilinde davranmadığı sürece bir takım sorunlarla karşılaşmaktadır. Zamanı dışında yetişen besinler tüketmek, günlük beslenme gereksinimlerine dikkat etmemek, hareketten uzak pasif bir hayat geçirmek gibi…

İşte bu noktada projenin programını oluşturan organik tarım ve hayvancılıkla ilgili bileşenlerin döngüleri üzerine gidilmiş, ziyaretçilere bu doğal sistemi hatırlatan bir aktivite ve eğitim merkezi projenin kalbine yerleştirilmiştir.

Projenin kurgusu arsayı yaz-kış aktivitelerle yaşayan bir çekim noktası haline getirmektir. Organik tarım ve hayvancılıkta sürekli teknik personel ilgisi olacağı kurgulanmıştır. Bunun dışında gündelik çiflik işlerinin gönüllüler tarafından karşılandığı programların da desteklenebileceği düşünülmüştür. Aynı zamanda çiflikte üretimi yapılan her şey bir eğitim aracı olarak da kullanılacaktır.

Çiflik hayatına ait döngüler incelenmiş: “organik üretim ve yaşayanların döngüsü” ve bunlardan konuyla ilgili özel bilgisi olmayan bireylerin de katılımcılık gösterebileceği aşamalar belirlenmiştir: “üretim döngüsü” “aktiviteler döngüsü”.
Hasat zamanı buğday ve arpalanın biçilmesi, meyvelerin toplanması, yaz-kış seradaki sebzelerle ve medikal bitkilerle ilgilenilmesi, çiflik ürünleri atölyelerinde reçel ya da konserve yapılması, yumurta toplanması gibi… Tarım alanı organizasyonunda yaz-kış aktivite yoğunluğu gösteren programların merkez atölyelerine yakın konumlanması sağlanmıştır.

Yıl içinde arsa üzerinde değişen programların mimari yansımaları sosyal-eğitsel merkezdeki atölye ve birimler üzerinde fiziksel olarak da kurgulanacaktır: “atölyelerin döngüsü”.

ARSA ÜZERİNDEKİ ODAK NOKTALARI ve İŞLEVLERİ

GİRİŞ

Ziyaretçiler için doğal yaşam merkezinin ilk yüzünü oluşturur. Alan kullanımıyla ilgili bilgilerin alındığı bilgi-masası, çiftlik ürünlerinin satıldığı bir mini-market yer alır.
Alan içinde tarla traktörleri ve servisler dışında motorlu taşıt kullanılmı düşünüşlmemektedir. Ziyaretçiler girişte araçlarını park ederek bisiklet ya da elektrikli arazi aracı edinebilirler.

SOSYAL MERKEZ, EĞİTİM BÖLGESİ

Farklı özellikler gösteren iki kara parçasını birbirine bağlar. Aynı zamanda Konaklama, halka açık alan, hayvan çiftliği eğitim bigi farklı programlar arasında görsel ve fonksiyonel bir köprü görevi üstlenir.
Yapılaşma tek katlı hafif strüklerden oluşmaktadır. Açık ve kapalı gösteri merkezleri, atölye/derslikler, yazlık restoran/kışlık sinema, çiftlik ürünleri atölyeleri, satış ve rehberlik birimleri, tarım ve permakültür seminerleri/uygulamalı dersleri, hobi bahçeleri ve çeşitli kurslar buradadır.
Arazi üzerindeki ana aksların oluşturulması ve köprü strüktürlerinin yerleştirilmesinden sonra farklı programları barındıran ahşap pavyonlar gelecektir. Ahşap pavyonların yapımının birkaç gönüllü çalışması atölyesiyle oluşturulabileceği düşünülmektedir.
Mimarlık okullarının ya da alternatif yapı gönüllülerinin bu çeşit yapı atölyeleri düzenlediği ve inşaa ettiği bilinmektedir. Lösev arazisinde bir bölgenin bu yolla yaratılması hem insanların merkezi daha çok benimsemelerini sağlar; hem de merkezin insanlarla birlikte aktifleşerek yaşaması fikrini destekler.

HAYVAN ÇİFTLİĞİ

Sürdürülebilir yaşam ve doğayla iç içe bir arsanın en ilgi çekici merkezlerinden biri kuşkusuz hayvan çiftliği olacaktır. Bu bölge ziyaretçilere açık, kendi odak alanını yaratan, teknik özellikleri nedeniyle merkezden uzağa konumlandırılmış bir alandır.
Proje konsepti bağlamında arsa üzerindeki her yaşayanın sürdürülebilirliğe katılması ve döngülerinin birbirleri üzerindeki etkileri önemlidir. Hayvansal ürünlerden yararlanılması ve işlenmesi, hayvansal atıklardan gübre ya da mutfak gazı elde edilmesi ziyaretçiler tarafından gözlemlenebilecek programlardandır. Bu sistemle geri dönüşüm üniteleri hayvan çiftliğine yakın konumlandırılmıştır.

OTEL ve KONAKLAMA BÖLGESİ

İlk etapta yapılacak otel binası, gelecekte bu binaya eklenecek ekstra otel odaları ve müstakil göl ve ağaç villalarından oluşan gruptur. Arsa üzerinde merkezi alanı belirleyen akslar arasında planlanmıştır.
Bu alan otel yapısıyla birlikte çözülen, kışın da işlemesi mümkün konferans salonu, seminer salonları, laboratuvar ve spa merkezini barındırır.
Göletlerin etrafı yoğun ağaçlar ile çevrelenmektedir. Arsanın güney bölgesi bu ağaçların arkasında kalan nispeten daha seyrek ağaçların görüldüğü bir alana sahiptir. Otel ve konaklama yapıları işte bu alan üzerinde yapılandırılarak özelleşmiş, sakin ve sessiz bir çevreye sahiptir; aynı zamanda merkez akslarıyla doğrudan ilişki kurarak arsa üzerinde hakim konuma sahiptir.