2. Ödül, Cumhuriyet Mahallesi Spor Kompleksi ve Rekreasyon Alanı Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Konum ve Ulaşım

Proje alanı Aksaray’ın kuzeyinde yer alan yeni yerleşim bölgesi olan Cumhuriyet Mahallesi sınırları içinde yaklaşık 130.000 m² ve 20 m doğal arazi eğiminin bulunduğu bir alandır. Araziye araç ulaşımı kentin yoğunlaştığı güney yönünden olmakla birlikte, yakın çevresinde şekillenen konut bölgeleriyle her yönden yaya ulaşımı gerçekleşmektedir.

Amaç

Günümüz kent yaşamında önemi giderek artan kamusal kullanım alanlarının tasarımları hem kent silueti hem de toplumun yaşarlılığı için çok önemlidir. Aksaray kentinde tasarlanan yeni rekreasyon el-sportif ve kültürel açık ve kapalı alanların; her yaşta kentlinin gereksinimlerini karşılayacak ve gündelik yaşantısında yer alacak sosyal- gezi ve dinlenme mekânları oluşturmaktır. Bu mekanlar kentliye kültürel ve sosyal etkileşim alanları oluştururken hem toplum olma bilincini güçlendirecek hem de birey olarak sağlıklı ve güçlü nesiller yetişmesini sağlayacaktır. Kent içinde oluşturulacak olan bu alanla birlikte kentin gelişim yönü değişecek ve kullanım kalitesi artacaktır.

Amaçlanan diğer konulardan biri ise kent içinde rahat hareket imkanı bulunmayan bebekli anneler ve engelli vatandaşların oldukça eğimli olan bu arazide dahi hiçbir hareket kısıtlaması yaşamadan arazinin tüm imkanlarından faydalana bilmeleridir. Bu kullanım tüm araziyi ören ve ana arterlere bağlanan kılcal damar yollarla ve kotlarda ulaşımı sağlayan rampalarla sağlanmıştır. Ayrıca bisiklet yolları ve sportif amaçlı koşu yolarlıda düşünülmüş tüm bunlar arazideki fonksiyonlarla birleştirilmiştir.

Arazinin genelinde minimum müdahale ile maksimum yaşarlılık sağlamak amaçlanmıştır. Doğal yapıyı bozmadan ve bölge için en ekonomik ve çağdaş mimarlık kriterleri ile örtüşen fonksiyonel ve estetik yapılar önerilmiştir.

Ana Tasarım Kararları

Ana karar olarak; ilk olarak kent ölçeğinde alana genel yaklaşım da göz önüne alınarak üç farklı meydan tariflenmiştir.

İlk meydan; arazinin ortasında giriş takının ve danışma biriminin bulunduğu “KENT MEYDANI”dır. Bu meydan tüm binalara ulaşımın en kolay olduğu ayrıca “KENT SAHNESİ” olarak tariflenen anfi ile de direk bağlantının sağlandığı yerdir. Ayrıca kentin genel yaklaşımı da bu noktadan olmaktadır. Kent sahnesi kent festivallerinde de kullanılabilecek imkâna sahiptir. Kent Meydanı aynı zamanda; çevresindeki cami avlusu, ilköğretim ve kreş avlularıyla da eklemlenmektedir.

İkinci meydan; arazinin güneyinde konumlandırılan açık spor alanlarının da bulunduğu “SPOR MEYDANI” dır. Burası arazinin alt kotundan halkın alana direk ulaşımını sağlamak ve kentin geliş yönünde bir karşılama alanı olarak tasarlanmıştır. Su öğesininse bittiği nokta olan; Spor Meydanı arazinin kuzey ucuna kadar ulaşan rampa ve yollarla gezi ve piknik alanlarına da giriş yapılabilecek alandır.

Üçüncü meydan ise; arazinin kuzey ucunda kültür merkezi ve rekreasyonun diğer ucu olarak tanımlanan “KÜLTÜR MEYDANI” dır. Buradan dere yatağında tanımlanan yapay gölet alanına direk geçiş yapılabilmektedir.

Bu meydanlarla birlikte tüm alanda tariflenen bir diğer ana karar ise; tüm meydanları birbirine bağlayan bir ana omurga tasarımı ile bu omurgayı dikine kesen, arazinin dışındaki park alanı ile kent sahnesini birleştiren bir diğer ulaşım önerisidir. Ana omurga üzerinde; konaklama ünitesi, kapalı spor salonu ve gençlik merkezi farklı kotlardan direk ulaşımla arazi kotlarına yerleştirilmiştir. Bununla birlikte; bölgenin genelinde ağır bir yapılaşma görmek yerine, yeşilin hakim olduğu, insanın ön planda bulunduğu bir sosyal alan tasarımı öngörülmüştür. Yeşil silueti bozmadan yapılar araziye yerleştirilmiş ve teras kullanımları ile maksimum fayda sağlanmıştır.

Bir diğer önemli tasarım kararı ise; arazinin doğal yapısında bulunan dere yatağı ve buranın en etkin şekilde kullanım amacıdır. Hem taşkınların doğal yolla önlenmesi; hem de halkın kullanımına açık; piknik, yürüyüş, koşu, dinlenme ve çocuk oyun alanları oluşturmak için dere yatağına su öğesi yerleştirilmiştir. Doğal arazi formuna uygun yapay gölet oluşturulmuş ve etrafına da oturma alanları tasarlanmıştır. Bu alan rampa ve patikalarla desteklenmiş ve halkın koşulsuz vakit geçirebileceği mekanlar oluşturulmuştur.

Peyzaj Kararları 

Proje içinde tasarlanan kaya bahçeleri, gül bahçeleri, tıbbi bitkiler ve soğanlı bitki bahçelerinin yanı sıra; tarım terasları önerilmiş ve tüm Aksaraylılar için bir doğa keşfi ortamı sağlanmıştır. Projede önerilen tarım terasları Aksaray iklim koşullarında yetiştirilen tarım ürünlerinden oluşmaktadır. Böylece bu bölge kent çocukları için bir nevi açık hava tarım müzesi oluşturacaktır. Bununla birlikte arazinin genelinde iklime uygun ağaçlandırma önerilmiştir. Daha çok kış koşullarında yaprağını dökmeyen ağaçlarla birlikte; arazinin belli bir kısmında iklime uygun meyve ağaçları da kullanılmıştır.

Sonuç

Uygulanan mimari ve peyzaj donatıları ile birlikte bu alan kentin genelinde önem kazanan bir bölge olacaktır. Çekim merkezi oluşturan bölge kentlinin kültürel, sportif, sosyal ve sanatsal faaliyetlerde bulunduğu bir kentsel örüntü ile yeni bir kentsel kullanıma olanak sağlayacaktır. Burada temel amaç kentliyi “kullanıcı” olarak değil, aksine “katılımcı” olarak yönlendirmektir. Bu bağlamda özellikle gençlere ve çocuklara yönelik hedefler tasarımda büyük önem ve ağırlığa sahiptir. Böylece alan kentin gelişiminde önemli rol oynayacak bir sosyal yapının filizleneceği önemli bir rekreasyon alanı haline dönüşecektir.