2. Mansiyon, Yaya Üst Geçitleri Fikir Projesi Yarışması (Zeytinburnu D100 Karayolu, Topkapı Mevki)

Mimari Açıklama Raporu:

Kentlerin günümüzdeki büyüme politikası dolayısıyla, otoyollar kent hayatının yadsınamaz bir unsuru olmaya başlamıştır. Otoyollar bir yandan kentin farklı noktalarını birbirine bağlarken, geçtikleri yerleri ayıran elemanlardırlar. Oysaki otoyollar, böldükleri yaşama alanlarını yaya geçitleriyle bağlamak zorunda oldukları an, kentsel hafızaya dahil olmaktadırlar. Yanından geçilen yerleşim yerleri imgesel olarak araç içerisindeki kentlinin zihninde pek yer tutmaz, bu sebeple yaya üst geçitleri kentsel röper noktaları olmalıdır. Bu röper noktaları, bir çekim noktasından çok, bir iletim noktası olmalıdır. Hızla geçilirken kolayca algılanabilen bir strükütürle, ikonik bir alan yaratmalıdır.

Yaya için ise bir çekim noktası olmalı, ikonik tavrıyla yönlendirici olup, zihninde yer etmelidir. Günlük kullanımda alışkın olduğu bir durumu farklı bir deneyimle yaşatıp, zamanla kentsel bellekte yer edinmeye başlamalıdır.

Köprü tasarımının yaratıcı süreci, hayal gücüyle birlikte yeni fikirler oluşturmayı beraberinde getirmektedir. Köprü tasarımları geleneksel anlamda mühendislik bilimine ait bir çalışma alanı olarak görülmektedir. Fakat yaya köprülerinin olası büyük boyutlarının kent parçası içindeki konumu ve sosyal yaşantı üzerindeki etkisi yüzünden, tasarımın görsel ve teknik sorunlarını çevreleyen konular biz mimarların ilgisini daha fazla çekmektedir.

İstanbul içindeki üç farklı bölgede -Zeytinburnu, Fındıkzade, Göztepe- ve üç farklı temada -metrobüs, hafif metro, yaya- verilmiş yaya üst geçitleri tasarımı için önerdiğimiz yaklaşımlar;

Basitlik ve Hafiflik
Temel taşıyıcı eleman olarak alınan silindirin taşıyıcı olamayan kısımları kesilerek gereksiz strüktürel ağırlıktan kurtulunmuştur. Böylelikle boşaltılmış silindir taşıyıcı kiriş olarak çalışırken mümkün olan en az sayıda ve incelikte kolonla kirişin yere teması sağlanmıştır. Strüktürde boşaltmalar sayesinde yaratılan bu hafiflik yayaların nereye gittiklerini rahatlıkla algılayabilmelerinin yanında, yoldan geçen araçlar içinde mümkün olan en az kesintisiz yol görüşünü sağlamaktadır.

Prototip – Her yere Uygulanabilirlik
Ana taşıyıcı kiriş, birbirine simetrik iki temel parçanın tekrarından ve birbirine eklenmesiyle oluşmaktadır. Bu imalat ve montaj kolaylığının yanı sıra , farklı bögelerde ihtiyaç duyulan açıklıklara göre yeniden manipülasyonuna olanak tanımaktadır. Böylelikle köprü tasarımımız sadece verilen üç bölge için değil, ihtiyaç duyulan diğer lokasyonlara da kolaylıkla adapte edilebilecektir.

Malzeme
Strüktür çıplak olarak 10×10 cm kutu profillerden oluşmaktadır. Fakat yaya üst geçitlerinin kent içindeki lokasyonlarına göre çevresiyle uyumlu kaplama malzemeleri önermekteyiz. Zeytinburnu’ nda yayaları yoğun araç trafiğinin gürültüsünden korumak ve araçlarla olan görsel teması en aza indirgemek için metal mesh yüzey; Fındıkzade’ de kentin bir parçası olarak algılanmasını sağlamak amacıyla ahşap; Göztepe’ de ise, E-5 ve çevresinin kentsel yapısına uygun olarak çıplak.

Konum ve Fonksiyon
Üç ayrı lokasyonda yapılan analizler, mevcut yaya köprülerinin bulundukları yerin kentin işleyişle direkt bağlantılı olduğu görülmüş ve köprülerin mevcut konumları değiştirilmemeye karar verilmiştir. Buna ek olarak kullanıcıların ve engellilerin üst düzey rahatlığı için rampa yapmaktan sakınılmış onun yerine hafif fakat işlevsel hidrolik asansörler tercih edilmiştir.

Taşıyıcı Sistem Raporu
1- Konu/Amaç:
Üst geçitlerin mimari tasarımı, çevre koşulları, parsel yapısı ve yapı fonksiyonları gözönüne alınarak projelendirilmiş ve bu tasarıma en uygun taşıyıcı konstrüksiyonlar seçilmeye çalışılmıştır.

2- Taşıyıcı Konstrüksiyon hakkında genel bilgiler:
Köprülerin tasarımında çelik boru profiller ile taşınan çelik kafesten oluşmaktadır. Döşeme sistemi trapezoidal çelik sac üzerine 12 cm. betonarme döşeme olarak düşünülmüştür. 20 m lik bir açıklığın geçileceği göz önünde bulundurulduğunda, döşemenin açıklık ortalarında çelik kafes sisteme 1860 Mpa değerinde akma gerilmesine sahip, 0.6 inch çapında 138 mm2 anma alanı olan öngerilme kablosu ile asılması düşünülmüştür.

Yapılarda temel sistemi olarak 2.5 m x 2.5 m tekil temeller öngörülmekle birlikte, nihai zemin raporuna göre boyutların son durumuna karar veilecektir.

Düşey yük taşıyıcı sistem ise mimari tasarım doğrultusunda küçük çaplı çelik boru profillerden oluşmaktadır. Yapıların geometrileri ve bulundukları bölge dikkate alındığında yapının tasarımında en önemli parametrenin deprem olduğu gözlemlenmektedir. Ayrıca yapıların tasarımında, deplasman konusu dikkate alınarak ilgili yerel yönetmeliklerde belirtilen sınırlandırmalarda kalınmıştır.

3- Genel Yük Kabulleri:
Köprüler SAP2000 programında üç boyulu modellenmiştir. Bilgisayar programında elemanların zati ağırlıkları otomatik olarak alınmaktadır. Hareketli Yük 5 kN/m2 kabul edilmekle birlikte kaplama için ekstra ağırlık da alınmıştır.

Yapılara deprem yüklemesi Köprülerin bulundukları bölgelere göre, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik 2007 ışığında oluşturulan spektrum eğrileri kullanılarak modal analiz yöntemi ile yapılmıştır.

Tüm yapıda minimum C25 ve üstü beton, STIIIa beton çeliği kullanılacağı kabul edilmiştir. Çelik taşıyıcı sistemde St52, St44 ve St37 kalitesinde malzeme seçilecektir