3. Mansiyon, Uşak Şehirlerarası Otobüs Terminal Kompleksi Kentsel Tasarım ve Mimari Proje Yarışması

Genel Planlama Kararları

Yarışma alanı, Uşak kentinin doğu yönündeki gelişim aksı üzerinde yer almaktadır. Bu gelişim aksı üzerinde yarışma arazisi ile ilişkili çeşitli kentsel odaklar bulunur. Batı yönünde Uşak kent merkezi ve havaalanı bağlantısı İzmir-Afyon Karayolu üzerinden sağlanır. Kuzeyde, gelişmekte olan sanayi bölgesi ve kırsal yerleşim alanları, doğuda ise çevre yolu üzerinden Afyon kenti ile olan bağlantı bulunmaktadır. Mevcutta İzmir-Afyon karayolu bağlantısı, İmar Planında 50m.lik karayolu olarak önerilmiştir. Projede de bu kabul üzerinden hareket edilmiş, bu yolun otogarla olan bağlantısında yeni bir kavşak önerilmiştir. Bu öneri ile öncelikle terminalin otobüs giriş-çıkış güzergahları oluşturulmuş, aynı zamanda da öneri çevre yolu ile de entegre çalışması sağlamıştır. İkinci olarak, otogarın sanayi alanı ve çevre yerleşkelerle olan bağlantısı kurulmuştur. Bu bağlantı aynı zamanda bu yerleşkelerin havaalanı ve öneri çevre yolu bağlanıtsının kurulmasını sağlamıştır. Dolayısıyla, öneri ulaşım sistemi hem kent merkezine hizmet vermekte hem de otogarın çevre bağlantısını sağlamaktadır.

Terminale ziyaretçiler taşıtla kuzeybatı kavşağı üzerinden ulaşmaktadır. Ön giriş mekanının bulunduğu +0,00 (+900m) kotu gelen ve giden yolcular açısından özel araç, servis araçları, taksi ve otobüs duraklarının bulunduğu bir alandır. Otobüs hareketi ise öneri kavşak üzerinden kurulmaktadır. +7.00 (+907m) kotunda, gelen yolcu ve yakın çevre için otobüs peronları tasarlanmış, bu yol devamında, giden yolcu ve transit yolcu otobüs peronlarının bulunduğu +0,00 (+900m) kotuna bağlanmıştır. +0,00, -2,00 (+898) ve -4,00 (+896) kotlarında otobüs bekleme, bakım alanlarının tasarlanmıştır.

Arazi içindeki otobüs hareketinin diğer taşıt hareketleri ile çakışmaması tercih edilmiş, çözümler bu düşünceye göre geliştirilmiştir.

Mimari Tasarım Kararları

Konsept

Uşak Otobüs Terminali, temelde farklı ulaşım yüzlerini üzerinde barındıran, program parçalarını mekansal sürekliliklerle birlikte ele alan ve büyük bir çatı altında tüm mekanları organize etmeyi amaçlayan hem toplayıcı hem de dağıtıcı (servis veren) özellikte bir yapıdır. Kısaca, jeneratör özelliği barındırır. Bütüncül ve farklı yönlere açılan bir yapı formunun seçilmiş olması Şehirlerarası Terminal Binası ile Çevre Yerleşmeler Terminal Binasının tek kütle içinde çözümlenmesini sağlamıştır.

Topoğrafya ile İlişkisi

Doğu-batı aksında Afyon-Uşak şehirlerarası yolu araziye yaklaşımda öncelikli yönü belirlerken doğu yönünde de arazi yükselerek devam eder. Arazi içinde yaklaşık 13m’lik bir kot farkının bulunması programın da bu kotlar arasında çözümlenmesini gerektirmiştir. Kot farkı aynı zamanda birbiri ile çakışması tercih edilmeyen taşıt ve otobüs sirkülasyonunun da birbirinden ayrı çalışmasını sağlamıştır.

Program

Terminal Yapısı üç farklı kotta araziye yerleşir. +0,00m, +3,50m ve +7,00 kotları arasında mimari program tasarlanmıştır. Tüm bu kotlar iç mekanda geniş merdivenler ile birbirine bağlanır. Orta mekana hakim bir eleman olarak tasarlanan merdivenler altında ve üstünde çeşitli ticari ve sosyal mekanları tanımlar.

+0,00m kotu ana giriş kotu olmakla birlikte giden yolcu ve transit yolcunun otobüs peronlarına ulaştığı bir kottur. Zemin aynı zamanda Şehirlerarası Terminalin yoğunluklu olarak ihtiyaç duyduğu bilet-satış ve ticari-turistik birimlerle bazı servis mekanlarını içerir. Giden yolcunun kolayca ilk elde kullanacağı mekanlar bu kotta yer alır. Terminal yolcusunun ihtiyaç duyduğu bekleme ve oturma alanları peronlara yakın ve tüm mekanlara kolay ulaşılabilir konumdadır.

+3,50 kotu zemin kotunun bir parçası olarak çalışır ve ortada yer alan merdivenler ile zemin kottaki ticari mekanlar bu kotta yer alan sosyal donatı birimleri ile bağlanır. Bu kot aynı zamanda zemin kotta yer alan firma bilet-satış ve ofislerin depolama mekanlarını içerir.

+7.00 kotu hem orta mekana hakim, ana merdivenle bağlantılı hem de dışarıdan bağımsız olarak çalışabilen Çevre Yerleşmeler Terminal Binasının hizmet birimlerini içerir. Bu birimler bilet-satış, ticaret ve servis mekanlarından oluşmaktadır. Bu kot aynı zamanda gelen yolcu peronlarının bulunduğu ve gelen yolcunun iniş yaptığı alandır. Bu kottaki terminal yolcusu için açık ve kapalı bekleme mekanları bulunmaktadır.

Mimari Karakter

Tüm program bütüncül çatı örtüsü altında kurgulanmıştır. Çatı hem yapının toplayıcı özelliğini vurgular hem de terminalin kullanıcılar açısından imgesini güçlü kılar. Çatı, üzerindeki yırtıklar ve çatıyı taşıyan düşey elemanlarla güçlü biçimsel ilişkiler kurar.

Yapının ana giriş cephesi özellikle hız ve hareket kavramları ile olan biçimsel dili yansıtır. Yatay yırtıklar ve eğik yüzeyler hızın mimari dildeki vurgusunu arttırır. Cepheler ve kütle bir bütün olarak bu ifadenin temsilidir.

Bir jeneratör mekan olarak yapı, içinde farklı yönlere giden insanların hareketini yansıtmaktadır. Hem toplayan hem de yönlendiren olarak çatı ve içindeki yırtıklar bu harekete eşlik eder, değişen ışık gölge etkileri ile iç mekana dinamizm katar. Orta mekan, yolcu ve ziyaretçilere günün farklı saatlerini ve farklı mevsimlerini yaşatma olanağı tanır.