Anıtkabir Koruma Amaçlı İmar Planı

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi'nden gelen basın bülteni şu şekilde:

Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 11.05.2016 tarih ve 900 sayılı kararıyla onaylanan Anıtkabir Koruma Amaçlı İmar Planı Değişikliği 07.07.2017 tarihinde Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından askıya çıkarılmıştır. Başkentimiz Ankara’nın en sembolik ve manevi değere haiz alanlarından olan Anıtkabir’e ilişkin gerçekleştirilen imar planı değişikliğinde Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin kamuoyunun bilgilendirilmesi konusunda çok daha titiz ve olgun bir tavır takınması gerekirdi fakat maalesef ki süreç Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından iyi yönetilememiş ve plana ilişkin çeşitli tartışmalar yaşanmıştır. Ve yine maalesef ki Ankara Büyükşehir Belediyesi bu kadar kritik bir konuda planı askıya çıkarırken etkileşim geçiş sahasının tamamını plan paftasında göstermesi gerekirdi fakat askıda saha alanının yarısını değişiklik paftasında görmekteyiz. (Ek-1)

Öncelikle TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak konuya ilişkin süreci titizlikle takip ettiğimizi, Ankara Büyükşehir Belediyesine, Milli Savunma Bakanlığına ve Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne gerekli bilgileri edinmek amacıyla yazılarımızı ilettiğimizi ve Milli Savunma Bakanlığı Emlak Dairesi Başkanlığına randevu talebimizi ilettiğimizi belirtmek isteriz. Aslen konuya ilişkin en doğru ve detaylı bilgilendirmenin bahse konu yazışmaların ve görüşmelerin tamamlanmasıyla elde edilebileceğini ayrıca belirtmek gerekir. Fakat konunun kamuoyunda bu denli tartışılması ve yanlış bilgiler üzerinden tartışma yürütülmesi sebebiyle plan, meclis kararı ve Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüyle daha önceden gerçekleştirdiğimiz yazışmalar üzerinden çeşitli yorumlar üzerinden bu açıklamayı gerçekleştirmemiz elzem bir hal almıştır.

Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başkanlığı tarafından 14.10.1978 tarih ve A-1361 sayılı karar ile “tarihi sit” ilan edilen Anıtkabir Tarihi Sit Alanı’na (Ek-2). ilişkin 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ile 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Ankara Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulunun 13.01.2012 tarih ve 17 sayılı kararıyla uygun bulunmuştur. Öncelikle belirtmek gerekir ki sit kararları Koruma Kurulları tarafından üretilmektedir ve planlar marifetiyle sit alanlarının sınırlarının değiştirilmesi mümkün değildir. Yani bu planla Anıtkabir Tarihi Sit Alanı sınırlarına herhangi bir müdahale gerçekleşmemiştir.

Ankara Büyükşehir Belediyesinin Meclis kararından da anlaşılacağı üzere bu planda Anıtkabir alanına komşu olan ve hâlihazırda yapılaşmış olan alanın kuzey-batısında bulunan konutlara ilişkin kamulaştırılarak yıkılması ve konut parsellerinin Anıtkabir alanıyla tevhidi kararı alınmıştır. Ki benzer bir yöntem 2008 yılında alanın batısında kalan konutlar için uygulanmıştır (Ek-3, Ek-4). Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisinin nihai kararında ise kuzey-batıda bulunan toplam sekiz adet konutun -konutlar Anıtkabir Tarihi Sit Alanı sınırı içinde değildir fakat etkileşim geçiş sahası içindedir- kamulaştırarak yıkımı ve parsellerinin Anıtkabir alanı ile tevhidi faaliyetinden Milli Savunma Bakanlığının talebi üzerine geri dönüldüğü anlaşılmaktadır (Ek-5, Ek-6). Bu karar kamuoyunda “Anıtkabir konuta açılıyor, Anıtkabir’in etrafı konutla örülecek.” şeklinde yargılarla tartışılmıştır. Fakat Anıtkabir alanına komşu olan kuzey-batıdaki konut alanı özelinde konuşursak şu haliyle mevcuttakinden ziyade herhangi bir yapılaşmanın bu plan ile üretilmediğini söyleyebiliriz. Söz konusu konut alanlarının kamulaştırılması işlemlerinden kamulaştırma giderlerinden imtina edildiğinden veya tarihi sit alanı içinde kalmadığından vaz geçilmiş olabilir bu konuya ilişkin asıl gerekçeyi yazışmalarımız ve görüşmelerimiz neticesinde elde etmeyi umuyoruz.

Plan değişikliğine konu olan diğer bir mesele de Anıtkabir alanının güney-batısında kalan ve bugün hâlihazırda askeriye lojmanları olarak kullanılan alanına ilişkindir (Ek-7, Ek-8). Meclis kararından anlaşıldığı üzere bu alan Bayındırlık ve İskân Bakanlığının 07.10.2008 tarih ve 6062 Olur’uyla “askeri alan” olarak işlenmiş daha sonra Ankara Büyükşehir Belediyesi’nce “park” alanına çevrilmiştir. Alana ilişkin neden farklı kurumlar tarafından farklı ve birbirleriyle çelişen planlar üretildiği konusunda bilgiye haiz değiliz bu bilgiyi de yazışmalarımız ve görüşmelerimiz neticesinde elde etmeyi umuyoruz. Nihai planda ise bu alanın tekrardan askeri alana dönüştürüldüğü görülmektedir. Bu alan Anıtkabir Tarihi Sit Alanı içerisinde yer almaktadır fakat Anıtkabir ile aynı yapı adası içinde değildir. Kamuoyunda bu lojmanların kaçak oldukları ve bu plan ile legalleştirildikleri yönünde tartışmalar yürütülmektedir. Belirtmek gerekir ki önceden bir plana dayanarak yapılaşan ruhsat ve iskân belgesi işlemlerini gerçekleştirmiş yapılaşmalar daha sonra plan değişikliğine maruz kaldıklarında kaçak olarak adlandırılamazlar. Bu ifade Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in geçtiğimiz yıllarda “ODTÜ kaçaktır, yıkacağım.” söylemiyle benzeşmektedir.

Söz konusu meclis kararına ilişkin en önemli konu plan paftasında “B parseli” olarak belirtilen ve üzerinde inşaat hakkı tanımlanan alana ilişkindir. 37960 m² olan B parselinde E=0.3 ve Hmax=12.5 11388 m2’lik bir inşaat alanı tanımlandığı görülmektedir. (Ek- 9) Burada dikkat edilmesi gereken husus bu hakkın 2012 yılında onaylanmış olan Koruma Amaçlı İmar Planınından geldiğidir. Yani Anıtkabir Muhafız Bölüğü ‘nün ihtiyaç duyduğu kullanımların yapılmasını sağlamak amacıyla B alanına E=0.3 Hmax=12.5 yapılaşma hakkı 2012 yılı Koruma Amaçlı İmar Planı ile verilmiştir. Özetle söz konusu plan değişikliğiyle yapılaşma hakkında herhangi bir değişikliğe gidilmediği görülmektedir.

Uydu görüntüsünden (Ek-10) ve plana altlık oluşturan hâlihazır haritadan da görüleceği üzere parsel üzerinde mevcutta yapılaşmalar bulunmaktadır (taban alanları yaklaşık 2500 m2) ve bu yapılaşmalar plan değişikliğiyle elde edilen inşaat hakkının bir kısmını kullanmaktadır. Alanın en kuzeyinde kalan kesimde ise 2015 yılıyla 2017 yılı uydu görüntüsü (Ek-11 ve Ek-12) karşılaştırıldığında barakaların yıkıldığı ve ağaçların kesilerek alanın düzleştirildiği görülmektedir. Kuvvetle muhtemeldir ki meclis kararına konu olan “Anıtkabir Muhafız Bölüğü ‘nün ihtiyaç duyduğu kullanımların yapılmasını sağlamak amacıyla” gerçekleşmesi öngörülen yapılaşma bu alanda olacaktır. Buradaki ihtiyacın ne olduğu ve yapılaşmanın niteliğine ilişkin bilgileri yazışmalarımız ve görüşmelerimiz neticesinde elde etmeyi umuyoruz.

TMMOB Şehir Plancıları Odası olarak Başkentimiz Ankara’nın devrimci bir cumhuriyetin Başkenti olması noktasında en önemli anısal ve anıtsal misyonu üstlenen Anıtkabir alanı üzerinde gerçekleştirilen her türlü faaliyete ilişkin konunun takipçisi olacağımızı ve bundan sonra edindiğimiz bilgiler çerçevesinde kamuoyunu aydınlatmaya yönelik üzerimize düşeni yerine getireceğimizi tüm kamuoyuna duyururuz.