Katar’ın İnşaat Sektörü Ambargo Altında Mı?

Arap Yarımadası'ndaki küçük yüz ölçümüne sahip ülke, pek çok büyük mimarlık firmasına proje tasarlatıyor.

Jean Nouvel  tasarımı “Doha Tower”ın tepesinden görünüm

Suudi Arabistan, Bahreyn, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Yemen’in diplomatik ilişkileri kesip ulaşım ambargosu ilan ettiği Katar’da, yaşamın bu karardan nasıl etkileneceği maalesef meçhul. Katar devletine uygulanan yaptırımlardan (ulaşım sektörü başta) pek çok sektörün etkilenmesi bekleniyor. Ambargodan hızla etkilenmesi beklenen sektörlerden biri de inşaat sektörü. Olası hammadde sıkıntısı bir yana, ambargo koyan ülkelerden gelen pek çok işçi ve mühendisin ülkelerine geri çağırılması, halihazırda devam eden inşaatları etkileyecek gibi gözüküyor. İnşaat sektörüne verilen önemin ve akibetine dair merakın nedeni ise Katar’da son on yılda başlayan büyük ölçekli inşaatların çokluğu.

2008 yılında kullanıma açılan  I.M. Pei’nin Museum of Islamic Art projesi, mimarlık medyasının dikkatlerini Doha’ya çeken ilk projelerden.

Son yıllarda inşaat sektöründe yaşanan canlanmanın nedeni, ülkenin markalaşma sürecine girmesi. Katar’ın başkenti Doha’da, şehri bir marka haline getirebilmek ve şirketler için cazip kılmak için ünlü mimarlara “prestij yapıları” tasarlatılıyor. Markalaşma sürecinde, Arap Yarımadası’nın hem yapı teknolojileri hem de zenginlikte göz dolduran büyük ölçekli bina inşa etme yarışına Katar’ın yanında, Dubai ve Abu Dhabi gibi emirliklerin de dahil olduğunu biliyoruz (bunun sadece Arap Yarımadası’yla sınırlı bir trend olmadığını hatırlatmaya gerek yok; Zaha Hadid’in, Jean Nouvel’in veya OMA’nın mega-yapılarının ayak izlerini takip ederek bu yaklaşımın haritasını çıkarabiliriz).

OMA’nın Katar’daki inşaatı yeni biten projesi “Qatar Foundation Headquarters”

Katar’ın inşa yarışındaki görünürlüğünü bir adım öne taşıyan önemli bir etken de 2022 FIFA Dünya Kupası’nın Doha’da yapılacak olması. Bu haberle beraber girişilen stadyum inşaları için bir stadyum tasarımı Zaha Hadid Architects, bir diğeri ise Foster + Partners tarafından yapılmıştı. Katar’ın 2010 yılında Dünya Kupası için seçilmesiyle başlayan, proje ve inşa süreçleri devam eden stadyumların son listesi ise şöyle: Lusail Iconic Stadium (Foster + Partners); Sports City Stadium (Dan Meis); Education City Stadium (Omar Jamal, Moe and Sons, Demonichaos); Al-Shamal Stadium, Saoud bin Abdulrahman Stadium, Doha Port Stadium, Umm Salal Stadium (Albert Speer Jr.). 

Lusail Iconic Stadium için hazırlanan görseller (Foster + Partners)

Lusail Iconic Stadium için hazırlanan görseller (Foster + Partners)

İnşaatların çokluğu ve büyüklüğü bir yana, inşaatlarda çalışan ve mülteci olarak Katar’a getirilen işçilerin insanlık dışı koşullarda zorla çalıştırılması, gerekli güvenlik önlemlerinin alınmamasından kaynaklanan iş kazaları sonucu ölümleri, dikkatleri Katar’a çevirmişti. Zaha Hadid’in bu konudaki açıklamaları, mimarlar arasında, inşa sahasında güvenliğin sağlanmasına dair mimarların sorumlulukları üzerine bir tartışma başlatmıştı.

Son yıllarda, yapılacak bazı kamu binaları için uluslararası yarışmalar da açan ülkede, mimarlık kamuoyunun merakla takip ettiği yarışmalardan olan Doha’s “Art Mill”i,  Alejandro Aravena’nın mimarlık ofisi ELEMENTAL kazanmıştı. (yarışmanın katılımcıları arasında Emre Arolat Architects, Piano, Chipperfield ve Fujimoto da vardı).

 ELEMENTAL’in Doha’s “Art Mill” projesi tasarımı

ELEMENTAL’in Doha’s “Art Mill” projesi tasarımı

ELEMENTAL tasarımı yeni sanat merkezinin, I.M. Pei tarafından tasarlanan Museum of Islamic Art/ İslam Sanatları Müzesi ve Jean Nouvel’in tasarladığı, fakat henüz inşası tamamlanmayan National Museum of Qatar/ Katar Milli Müzesi ile birlikte çalışarak, kıyı şeridini bir müzeler bölgesine dönüştürmesi hedefleniyordu.

Jean Nouvel’in tasarladığı inşaatı devam eden National Museum of Qatar’ın modeli 

Jean Nouvel’in tasarladığı inşaatı devam eden National Museum of Qatar’ın modeli 

Yapılması planlanan diğer bir kamusal proje ise 2014 yılında Hollandalı mimarlık ofisi UN Studio’nun tasarladığı Doha metro istayonu projesi oldu.

Metro İstasyonu tasarımı UN Studio

Metro İstasyonu tasarımı UN Studio

Mimarlık medyasının gündeminde olan star mimar projelerinin yanısıra pek çok projenin devam ettiğini bildiğimiz Katar’da neler olacağını gelecek günlerde göreceğiz.