Liberland’da Yenilikçi Şehircilik Denemeleri

Geçen yıl kurulan bağımsız kent devleti Liberland, yenilikçi şehircilik yaklaşımlarıyla geleceğe yönelik mekansal gelişim planını oluşturuyor.

Liberland-Özgür Liberland Cumhuriyeti, 2015’te Avrupa kıtasının orta kesiminde Hırvatistan’ın Zmajevac ve Sırbistan’ın Voyvodina bölgesine bağlı Bački Monoštor kasabaları arasında iki ülkeye de bağlı olmayan 7 kilometrekarelik bir toprak parçası üzerinde kuruldu. Henüz Birleşmiş Milletler tarafından tanınmayan bu kent devleti, yenilikçi şehircilik yaklaşımı ile geleceğini kurgulamaya başladı.

Kent devletinin mekânsal gelişim planının hazırlanması için Liberland devleti bir masterplan yarışması düzenlemişti. Yarışmada kazanan projenin sahibi Amerikalı mimar Raya Ani’nin, 400.000 kişilik nüfusa göre geliştirdiği plan, katman katman yükselerek büyüyen bir kent öneriyor. Karma kullanımlı, yürünebilir, birbiriyle bağlantılı kurgulanan her katmanın alt bölümü, büyümek için gün ışığına ihtiyaç duymayan alglerle kaplanmış. Algler kentsel tarıma imkan verirken, aynı zamanda enerji üretimi sağlıyor. Proje kapsamında organik atıkları biyogaza dönüştüren atık enerji sistemi tasarlanmış. Kalan çöplerin yakılması yöntemiyle de elektrik enerjisi sağlanması hedefleniyor.

Mahalleler, ana ulaşım aksının çevresinde kümelenmiş. Kütüphaneler, spor alanları ve diğer kamusal mekanlar toplu taşımaya 10 dakikalık yürüme mesafesinde olacak şekilde yerleştirilmiş. Kent aynı zamanda bisiklet ve yaya yolları ile çevrelenmiş.

Yapılar, yağmur suyu akışını azaltmak ve sıcak havalarda serinlik sağlaması için yeşil duvarlarla ve çatılarla kaplanmış. Kentin çeperleri boyunca tasarlanan parklar kentteki olası sel baskınları için taşkın alanı olarak düşünülmüş.

Ülkenin kurucusu Çek politikacı Vít Jedlička, kenti mümkün olduğunca yeşil hale getirmeye çalıştıklarını ifade ederek, ülke sınırının Tuna Nehri boyunca 66 kilometrelik doğal koruma alanı hattında yer aldığını belirtiyor. İlk etapta amaçlarının araziyi tahrip etmeden yenilenebilir enerjileri kullanarak kirliliği en aza indirmek olduğunu söylüyor.

Aralarında, ekonomistler gibi kentsel gelişmenin farklı yönlerini ele alacak uzmanların da bulunduğu tasarım ekibi, 21. yüzyılın sektörlerinden Sürdürülebilirlik, Medya ve Teknoloji olmak üzere üç ekonomik merkez oluşturuyor. Proje bu bakımdan, kentin ekonomik olarak nasıl geliştirilebileceğine, insanların burada yaşamak üzerine isteklerini arttırmaya yönelikbir yöntem de sunuyor.

Liberland’da yaşamak için 400.000 kişi online olarak vatandaşlık başvurusunda bulunmuş. Kent kurucuları Tuna Nehri’nde bot evleri kullanarak ilk yerleşimleri oluşturmayı ve ardından online olarak kent arazisinden hisse satışı sürecini başlatmayı hedefliyor. Kentin son planı da hissedarların kolektif oylama yöntemiyle onaylayacakları bir sistemle kabul edilecek.