Katılımcı, DEGİAD – Yaşayan Pamukkale Ulusal Mimari Fikir Projesi Yarışması

PROJE RAPORU

Denizli Pamukkale Gezi Rotası

Denizli’den Pamukkale’ye uzanan turistik gezilerin rotalarının her durağında farklı dekorlarla çalışan alanlar ve mekânlar görülür. Şehir merkezinin kendine has dokusunun içinden çıkıp Pamukkale’ye gidildiğinde dolmuşlar sizi antik kent (Hierapolis) ya da Pamukkale girişinde indirir. Karar vererek rota hazırlamadan gidileceği zaman görmeyi atlayacağınız yerler oluşabilir. Rotaların düzenlenmesi ile beraber, Pamukkale çevresinde sırayla Karahayit, Hierapolis, Travertenler, Pamukkale mahallesi gibi bir sıralama ile gezilerini kolaylaştıracak seyahat güzergâhları oluşturulabilir.

Gezi rotasının ana durağı Hierapolis’te yürürken lahitler ve mezarlar incelendiğinde yoğun bir traverten kullanımı fark edilecektir. Yaşamın bitmiş olduğu bu aksın sonunda, doğal suyun aktığı, havuzların oluştuğu, travertenin ham hali kişiyi akıcılığı ile bitmiş yaşamı unutturacak beyazlıktadır. Sıcak su kaynakları eşliğinde biten yolun sonunda yaşamın yeniden başlandığı canlılıkta beklenen Atatürk Caddesi karşılar. İçinde yürüdüğünüz traverten yolu boyunca oluşan doğal taşın önceki zamanda işlenmiş hali geride kalmışken; ilerde bizi bekleyen Atatürk Caddesi’nden beklenen canlılık hissi karşılanmamaktadır. Bu gelinen aksın akıcılığının tıkandığını gösterir.

Hierapolis-Traverten-Boşluk

Yol bitiminde beklenen canlanma hissedilmediğinden gezinin bitiş noktası olarak algılanmaktadır. Atatürk caddesinin girişinde olan birkaç hediyelik eşya ve yemek alanları dışında ilgi çekecek bir unsur olmamakla beraber terk edilmişlik hissi vardır. Yapılara girişten bakarken muhdes çatılar, yapılar, ek katlar; sokak üzerinde yapıları göremeyeceğimiz kadar dolu tabelalar, kablolar, çanaklar ve klima üniteleri bulunmaktadır. Göz yoran bu caddenin içeri merakla girilecek kısımları görülmemektedir.

Korunacak Yapılar / Muhdes Yapılar

Mimarisi kendine has olan dokuların genellikle boş ve terk edilmiş olması, muhdes yapıların artmasına rağmen kullanılmaması, çatılarda ek katlara gidilmesi ihtiyaç-mekân ilişkisinin doğru kurgulanmadığını gösterir. Caddenin girişinde daha önce iş hanı olması için tasarlanmış yapı, caddeyi ikiye bölen göbekte kot altına konumlandırılmış bar ve cadde bitiminde birkaç kütleden oluşan otel kullanılmamaktadır. Bu işgücünün zayıfladığını, insan yaşamının çok canlı olmadığını ve turistlerin konaklama isteği olmadığının gösterir nitelikteki boş mekânlardır.

Sokak-Mekân-İnsan Kurgusu

Cadde üzerinde mekânların yaşaması adına kentsel yönelimleri sağlayacak mekanlar kurulurken yerel halkın Pamukkale’de yaşama isteğini arttırmak gerekmektedir. Atatürk Caddesi başta olmak üzere Pamukkale Mahallesi; esnafların Denizli merkezde ikamet edip, akşam saatlerinde dükkânlarını kapattıkları bir cadde olmaktan çıkıp kendi insanını kucaklayan bir örüntüye sahip olmalıdır.

Yerel insanların ilgisini çekecek, ihtiyaçlarını giderecek mekânların eksikliği giderilmesi adına; işlev değişikliği, muhdes alanların yeni mekânlara dönüşümü, kamusal alan önerileri, cadde üzerinde kurgulanan işlev aksları, cephe önerileri, ortak yapı üniteleri tasarlandı.

Vaziyet Kurgusu

Caddeye ve mahalleye yaklaşırken başlanılan gezi rotasının akışkanlığını tıkayan yolu açmak ve yaya gelinen yolu yaya devam etmek istenildiğinden, cadde trafiğe kapalı hale getirildi. Yayalaşan caddenin eğimi orta kısımda toplanacak şekilde meyil verilerek, suyun caddeyi yer yer bölen yeşil alanlara akışı sağlandı. 3 ana aksa 5 zonlama yapılarak yaklaşılan cadde Pamukkale girişi itibari ile sırayla; yemek dinlenme alanları, ticaret alanları, kamusal alanlar, konaklama alanları, eğitim-kültür sanat olarak düşünüldü.

Aks – Mekân Kurgusu

1.Yeme-İçme Aksı

Yapı arasındaki mesafelere bağlı olarak değişkenlik gösteren yaya yolunu yer yer bölen yeşil alanlar ve dinlenme alanları düşünüldü. Caddenin akışkanlığını, durağanlığını ve esnekliğini hissettirecek 3 ayrı akış dinamiği düşünüldü. Cadde girişinde mevcutta olan restoranlar ek seçenekler sağlayabilecek farklı kafe- kahvaltı- yemek dinlenme alanı gibi işlevlere ayrıldı.

2.Amfityatr-Seyir Terası-Kamusal Alan Aksı

Cadde girişine yakın traverten yamaçlarına bakan aquapark-havuz kompleksi kaldırılarak yerine hem mahalle hem kent hem şehirlerarasına hitap edebilecek; Pamukkale’de düzenlenecek olan müzik, heykel, sanat, yemek festivallerine, su gösterilerine ev sahipliği yapabilecek kapasitede amfitiyatro düşünüldü. Cadde sonundaki eğitim ve sanat atölye performanslarının sergilenebileceği satış, gösteri, sergi vb. çeşitli işlevleri kapsayacak meydan, teşhir alanı olarak da kurgulandı. Amfitiyatrın güneybatı ve kuzeybatı aksı boyunca amorf alanda mevcutta olan ağaçlara ekleme yapılarak rüzgârın gelişinden insanları korumak hedeflendi.

Amfitiyatr girişinde sol yön devamında ilerleyen rampa seyir terasına ulaşıp hem amfitiyatra hem travertenlere hem de Pamukkale mahallesini inceleme fırsatı vermektedir. Ara katlarında restoran ve atölye işlevleri verildi. Kuleye ulaşan rampanın alt kısmında kottan faydalanarak ıslak hacimler ve dükkânlar yerleştirildi.

Amfitiyatr girişi ve yemek aksının bittiği kısımdaki binaya’bilgi noktası’ işlevi verildi. Düzenlenecek olan etkinliklerin bilet satış noktaları ve bilgi alabilecekleri mekâna dönüştürüldü.

3.Ticaret Aksı

Bilgi noktasından itibaren ticari aksla devam eden cadde üzerinde turistlerin hediyelik eşya alabileceği dükkânlar devam etmektedir. Ticaret aksının içinde daha önce tasarlanmış iş hanları kullanılarak hem üretim hem satışın yapılacağı alanlar düşünüldü. Mevcutta olan tek katlı kuaför, manav ve hediyelik eşya dükkanlarının aynı işlev ile devam etmesine karar verildi. Korunması gereken 2 ağacın olduğu alanda mevcutta halıları sergilemek için kullanılan üstünde metal pergolanın olduğu boşluk, etkinlik noktası olarak düşünülüp; dönemsel olarak farklılık gösterecek kermes, panayır, açıkhava sineması gibi farklı işlevleri karşılayacak alan olarak düşünüldü. Yapımının yeni tamamlandığı düşünülen tek katlı yapı ise esnafların daha kolektif çalışmaları açısından ‘Esnaf Meclisi’ olarak kullanılacak yapı olarak işlev değişikliğine gidildi.

Ticaret aksında olan tüm otobüs firmaları kaldırılarak öneri olarak Atatürk caddesinin bitiminde, Turgut Özal Caddesi üzerinde yaklaşık 50 metre sonra ulaşılabilen cep otogarı tasarlanarak burada toplandı.

4.Konaklama Aksı

Ticaret aksının bittiği yerde Şirin Sokak’a girildiğinde sokağın sağlı sollu konaklamaya çevrilen yapıların yoğunlukta olduğunu ve genelinin kullanılmadığı tespit edilmiştir.

Cadde boyunca karşımıza çıkan otel, hostel, günübirlik konaklama alanları Şirin Sokak’ta toplanmıştır. Şirin Sokak’ın birbirine bakan yapıları güneyinde akarsu peyzaj tasarımı ve parka bakmakta olup caddenin hareketliliğinden uzak konumlandırılmıştır.

5.Eğitim-Kültür-Sanat Aksı

Şirin sokak ve Çetin Sokak arasındaki göbekten itibaren Atatürk Caddesi bitimine doğru solda eğitim aksı, sağda kültür sanat aksı düşünülmüştür. Eğitim mekanları her zaman kendi kalabalığını yaratacağından, Atatürk Caddesine sürdürülebilir bir canlılık getirmesi amaçlanmıştır.

Göbeğin başlangıcında mevcut olan barın aynı işlevi korunacak olup bitişiğindeki muhdes restoran kaldırılıp yerine festival sokağı düşünüldü. Sırayla müzik, dans resim heykel, taş atölyelerinin; üretim, ders, fikir üretme ihtiyaçlarını karşılayacak işlevler kurgulandı. Güneye bakan cephedeki son yapı hem caddeye açılan yapısı hem mahallenin meydanına yakınlığından dolayı kütüphane olarak işlev değişikliğine gidildi.

Eğitim kültür sanat aksının sol kenarında ve Şirin Sokak’ın girişindeki ilk yapı turizm okulu olarak düşünülüp yan yapılarıyla aralarındaki duvarlar kaldırılarak eğitim aksının sürekliliği sağlandı. Mevcutta dikkat çeken sade ve özgün mimariye sahip, edinilen bilgilere göre 3 senedir kullanılmayan hotel ise sanat okuluna çevrildi.

Cephe-Malzeme Kurgusu

Yayalaştırılan caddenin zemininde 3 farklı malzeme karşımıza çıkmaktadır. Travertenlerden gelen yol aksının kesintiye uğradığı toprak yol traverten taşlarla kaplandı. Cadde üzerinde yaya geçişinin olduğu hizada devam edecek şekilde cadde bitimine kadar yaya ile devam eden yolun kaplaması olarak traverten taş plakalar seçildi. Caddede akışkanlığı sağlayan travertenliği durduran ve yumuşatan yaklaşık 1 metre olacak şekilde caddenin ortasına doğru ahşap deck kaplama 2 tarafta kaplandı. Buralarda dinlenme oturma, bekleme ve kamusal alanlar oluşturuldu. Tüm caddede genişliğiyle değişiklik gösteren yeşil bantlar ve çevresinde oturma alanları olarak kullanılacak kent mobilyaları tasarlandı. Böylelikle cadde üzerinde travertenin, hareketi; ahşabın, mukavemeti ve yeşilin esnekliği hissettirilmesi amaçlandı. Aynı zamanda caddenin ortasındaki yeşil aksın caddeye gölgelik alan sağlayacağı düşünüldü.

Cephelerin tümündeki antenler; aynı renk kiremitler kullanılacak çatılara yerleştirilecek şekilde düşünüldü. Çatıların güney kısımlarına güneş enerji ve ısıtma panelleri yerleştirildi.

Cephelerde zemin katların tamamı zemindekine göre daha küçük traverten taşlarla kaplandı. Üst katlarda ise caddenin canlılığını ve yeşil aksı hissettirebilmek için beyaza yakın pastel tonlarda mantolama düşünüldü.

Tabelalar ve klima üniteleri de tek dilde tasarlandı. Üretimi ekonomik ve hızlı olacak minimal tasarım; galvaniz kutu profillerle oluşturulan karkaslara ahşapların dikey yerleştirilerek ve aralarında mesafeler açılarak döşeme hizasındaki klimalara menfez görevi görmesi amaçlandı. Düşeyde olan klima izleri aynı karkas ve ahşap sistemle şaft gibi kaplanacak şekilde düşünüldü. Böylelikle ilerde takılacak klimalar için aks oluşturması hedeflendi. Tabela için oluşturulan bu sistemde pencere önlerinde saksıların yerleştirileceği çiçeklik alanlar tasarlandı. Tabelaların birleşme noktalarına kuşların yuva yapması için 2 kenarı ahşap 2 kenarı dışa açık köşe ahşap kutular tasarlandı. Çevreyle ilişkili doğaya uyumlu ekonomik ve hızlı üretilmesi yanı sıra malzemenin ahşap seçilmesi zeminde ve zemin katlarda kullanılan travertenin sertliğini kırmak amaçlandı.