2. Mansiyon, DEGİAD – Yaşayan Pamukkale Ulusal Mimari Fikir Projesi Yarışması

—–

“Bell ve Dourish’e göre, kentsel çevre pek çok katmandan oluşur. Birincisi, fiziksel katman; pek çok kent üç boyuttan daha fazlasını anlatan karmaşık topolojilerden oluşur. İkincisi, tarihsel katman; fiziksel yerleşimler, tarihsel evrimin izlerini yansıtır. Üçüncüsü, kültürel deneyimin çeşitli biçimlerini içeren katman; dini, sivil, ticari, bireysel, toplumsal, ailesel vb. gibi.”  
                                                                                                                                                                Önder, D.

—–

ANA TASARIM KARARLARI

Pamukkale Mahallesi, yerleşim bakımından merkez odaklı bir aks sistemine sahip olsa da, kentin barındırdığı potansiyeller mevcut kentsel yerleşimlerden daha fazlasını içermektedir. Kesit düzleminde yapılan okumalarda gözlemlenebilirliği artan Pamukkale Mahallesi, “tarihi bir doku” varlığı, “topografik bir coğrafya” olgusu, içerdiği “kırsal peyzaj ögeleri” ile kentsel faaliyetleri çerçevesinde şekillenmektedir.

 Pamukkale Mahallesi’nin sınırında yer alan Pamukkale Travertenleri, yerleşim bölgesi için bir doğal eşik görevi görmektedir. Yapılaşma ve kentleşme hızı göz önünde bulundurulduğunda, şehrin gelecek kurgusu içerisinde, doğal oluşuma zarar verebilecek, kirletebilecek oluşumların varlığı engellenmelidir.

 Tarihi doku, topografik coğrafya olgusu, kırsal peyzaj ve mevcut yerleşim birbiri ile kopuk ve kompozit bir ilişki içindedir. Bu kopukluk rastlantısal mekan kurguları, alanın araç odaklı düşünülmesi, mevcut iklim ve lokasyon şartlarına uygun çözümler üretilmemesi sonuçlu bir durumdur.

 Tasarımın birinci önceliği bu bağlantıları tekrar iyileştirerek kurarken, insan ve ekosistem koruma odaklı ulaşılabilir, mevcut rota ve kent elemanlarını kesiştiren, kentsel çevrenin niteliğini arttıracak kamusal-kentsel açık /yarı açık mekanlar yaratabilen bir tasarım kurgusu oluşturmaktır.

• Ulaşım ve Yol Kararları

Pamukkale’nin çeperinde yer alan araç yolunu, mevcut traverten yapısında kirliliğe neden olması sebebi ile traverten oluşumunun yamaçlara dağıldığı bölgede tampon bölge (yeşil koruma bandı) önerilmektedir. Bu nedenle araç yolu yayalaştırılmıştır. Birinci derece ulaşım aksı meydan bölgesinden geçecek şekilde konumlandırılarak, özel araç, otobüs, ring ve minibüs durak noktaları eklenmiştir. Yerel halkın ulaşımını ve turist hacminin yoğunlaştırılarak dağıtılacağı aksların kesişim noktaları oluşturulmuştur.

• Yeşil Alanlar ve Kırsal Peyzaj Ögeleri // Kırsal Doku

Pamukkale Mahallesi ve çeperinde yer alan yeşil alanlar, kentin kullanıcıları tarafından tarımsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği alanlar olarak kullanılmaktadır. Kırsal Alanların yarattığı bu yaşam alanları, kente pratikte sağladığı destek ile değerlendirilmekle kalmamalı, yaratmış olduğu zenginliği göz önünde bulundurulmalıdır. Tasarım kurgusuna eklemlenen programlar, günübirlik ve devamlı ziyaretçilerin pratiğine uygun kolektif kullanılabilir tarım ve ekim alanları dahil edilmiştir.

Yeni Yapılaşma önerisi olarak, tampon bölgede yapılacak yapıların, strüktürel çözümleri, sonradan kaldırılabilir olmalıdır. Otel yerleşimleri, yeni araç yolu üzerinde konumlandırılmalı, Atatürk Caddesi üzerinde ticari canlılık korunmalıdır.

Alan Kurgusu ve Tasarım Ögeleri

Kentsel düzlemde, Pamukkale, ticari ve kültürel aktiviteler bakımından desteklenen yeni dolaşım rotaları ile kurgusunda değişiklikler içermektedir. Strüktürel olarak sadece, niteliksiz olarak değerlendirilen sundurmaların kaldırılması önerilmektedir. Atatürk Cad. üzerinde kentsel bir iz olarak zeminde kendine yer bulan su arığı ve tanımlayıcı iz üzerinde bir açık kent müzesi / bienal noktaları önerilmektedir. Yılın belirli zamanlarında sanatçılar davet edilerek, kültürel canlılığını koruması planlanan Pamukkale, Hierapolis ve Travertenlerin ziyaretini de destekleyeceği düşünülmektedir. Yeni yapılacak Hoteller Pamukkale Travertenleri sınırından uzaklaştırılarak yeni aks üzerinde konumlandırılması önerilmektedir. Atatürk Cad. zemin kotunda yapılan düzenlemeler, ziyaretçiler için bir çekim noktası oluşturmaktadır.

Kent çeperinde ve yer yer içerisinde yer alan tarımsal aktiviteler, gelen ziyaretçilerinde üretime katkıda bulunabileceği bir sistem şeklinde düzenlenebilir. Ziyaretçilerin de katkıda bulunduğu bu sistem, yerel halkın turizmle birlikte kolektif bir üretim düzenini üreteceği düşünülmektedir.

• Sokak İzi / Kavramsal Nitelik

Pamukkale Travertenlerinin zaman içinde kentsel ve kırsal dokunun organik formuna homojen dağılışı ve karakteristik yapısını tasarım kurgusunun analojisine dahil ederek, kurgunun sokak ve çevresinde konumlandırılan programlara informal bir düzenle dağılımı sağlanmıştır. Zeminde bir iz olarak ilerleyen organik form, tasarım kurgusu ile Pamukkale’nin ve Antik Kent oluşumunun kurgusal bağlantısını vurgulamaktadır. Aynı zamanda Pamukkale Travertenleri Koruma Alanı ve Antik Kent, sokak uzantısı ve Meydan aksında yönlendirici bir iz niteliği taşımaktadır. Kavramsal altyapısı ile beraber tasarımda su ögesi olarak işlevlendirilmektedir.

 Aks üzerinde zemin katlarda kafeterya, satış birimleri gibi ticari işlevlerin yer alması aksın yaşantısını güçlendirecek bir öneri olarak sunulmaktadır. İz, aks boyunca devam ederken, sonunda Pamukkale’ye yönlendirmektedir.

• Sokak Elemanları

Sokağın üzerinde konumlandırılan, ahşap strüktür ve bez örtüler ticari aktiviteler için bir yarı açık mekan oluşumuna olanak vermektedir.

• Cephe Sistemleri / Detay

Sokakta yer alan yapıların strüktürel sistemleri korunarak, zemin katlarında yer alan cephelerde dil birliğinin sağlanabilmesi ve ticaret işlevine olanak sağlayabilmesi için doğramalarında ve bitiş malzemelerinde değişiklikler önerilmektedir. Üst katlarda sıva ve boya uygulaması, zemin katlarda doğal taş kaplama uygulanması önerilmektedir. Cephelerin doluluk ve boşluk karakterlerine göre sınıflandırılarak, farklı tasarım şemaları önerilmiştir. Konut işlevine sahip yapıların cephelerinde güneş kırıcı paneller ve bitkisel elemanlar kullanılmıştır. Klima üniteleri çatının üzerine yerleştirilmesi mümkün ise çatıda konumlandırılması önerilir iken, zıttı durumlarda bitkisel elemanları ile görünürlüğü kısıtlanmıştır.

Mevcut

Öneri

Öneri Cephe Sistem Detayları

• Kent Parkı

Tampon Bölge ve Atatürk Cad. arasında yer alması planlanan Kent Parkında değişken mekanların kurgulanabilmesi için esnek yüzeyler oluşturulmuştur. Kent parkında etkinlik mekanları günlük hayata kentsel işlevler yüklenerek hizmet etmek üzere tasarlanmıştır. Geçirgen ve kurguyu içine alan akslarla desteklenmiştir. Kent parkının konumlandırıldığı yerde mevcutta bulunan otelin doğal su kaynaklarını kullanış biçimi ve kirlilik yaratması sebebiyle alanda otel ve mevcuttaki havuz yerine kamusal alan önerilmiştir. Ulaşım aksının yayalaştırılmasıyla parkta bisiklet park yerleri ve dinlenme alanları da konumlandırılmıştır.

 Kullanım Önerileri:

• Kent Meydanı

Atatürk Caddesi üzerinde yer alan ikincil dereceden ticari işlevler, parasliding, paraşüt tur düzenleme acenteleri gibi fonksiyonlar bu meydan çevresinde düzenlenmesi önerilmektedir. Kent için bir yoğunluk noktası/dağılma gibi işlevleri üstlenen meydan, bir karşılama noktası olarak işlevlendirilebileceği düşünülmektedir.

Mevcutta yer alan pasaj, bir geçiş alanı oluşturarak, Atatürk Cad. aksı için bir bağlantı noktası oluşturmaktadır. Ayrıca önerilen [Kırmızı Su Yolu], kent içerisinde düzenlenmesi düşünülen aktiviteler için bir rota izleği oluşturmaktadır.