Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (TESKİ) Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması süreci belirsizliğini koruyor. Süreçte 1. Ödül sahibi Burak Mangut ile jüri ve idareden alınan görüşlerle bir haber derledik.

7 Ağustos 2015’te açıklanan “Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (TESKİ) Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması” 10 Kasım 2015’te yarışmacıların projelerini teslim etmeleri ve 5 Aralık’ta yapılan kolokyumla sonuçlanmıştı.

Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı TESKİ yarışması ile Tekirdağ, belediye hizmet binasının ardından ikinci yarışmasını açmış oluyordu. 1. ödül sahibi ile idare arasında halen bir mutabakat sağlanamamış durumda. Yarışmayla Yap olarak TESKİ yarışması sonrası sürecine ilişkin 1. Ödül sahibi Burak Mangut, jüri ve ödül grubunda yer alan diğer mimarların görüşüne başvurduk.

Yarışmanın asli jüri üyelerinden Didem Özdel süreçle ilgili şunları söyledi:

Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi’nin kendi hizmet binasının projelerini yarışma ile elde etmesi sonrasında aynı süreci TESKİ Hizmet Binası için de tekrarlamak istemesi sonucunda açılmış bir yarışma ve kazanan projeyi uygulamaya geçirme konusunda istekli ve kararlı bir idari kadro, yarışmanın hazinlik ve değerlendirme süreçlerinin genel görüş birliği içinde geçmesini ve sonuçlanmasını sağladı. Birinci projenin kolaylıkla uygulanabilecek, nitelikli bir proje olduğu konusunda da böyle bir görüş birliği oluşmuştu. Jüri, yarışmalar yönetmeliğinde de tanımlandığı üzere, birinci projenin uygulamaya geçmesi sürecinde yapılması önerilen çalışmalarla ilgili bir rapor oluşturdu. İdarenin bazı istek ve önerileri de bu rapora eklendi. Müelliften, rapor üzerinde çalışarak bir proje sunumu yapması istendi. Jürinin de katılımıyla yapılan bu sunum toplantısında jürinin ve idarenin yapıcı çabalarına rağmen, bazı konularda müellif ile görüş birliği sağlanamadı. Toplantı sonunda idare, müellif ile çalışma isteğini yineledi ve proje teklifini iletmesini istedi.

Daha sonra aldığımız bilgiye göre, müellif projeye teklif vermek istemediğini yazılı olarak idareye ileterek birincilikle kazandığı haktan vazgeçtiğini bildirdi.

Bu süreçte benim için üzücü olan başlıca iki konu oldu: Birincisi, hizmet binasını yarışma ile elde etmek konusunda çok kararlı ve yapıcı bir idari kadro, özveriyle ve keyifle savundukları ve yürüttükleri bir süreçten sonuç alamamış oldu. Umarım TESKİ Proje Yarışması Tekirdağ Belediyesi’nin yarışma projeleri konusundaki inanç ve isteğini olumsuz etkilemez. İkinci üzüntüm ise genç bir meslektaşımızın belki de hayatında bir daha eline geçmeyecek bir yapı gerçekleştirme fırsatını kaçırmış olması.

Yarışmanın asli jüri üyelerinden Nurbin Paker’in süreçle ilgili görüşleri ise şu şekilde:

TESKİ Hizmet Binası’nın yarışma ile açılmış olması, Tekirdağ ilinin farklı kamusal kurumları ile yarışmayla proje elde etme isteği çok kıymetli ve genel olarak yarışma sürecinde idare, jüri ve müellif adayı tüm aktörlerin kazanımlarının öğretici olduğuna inanıyorum.

TESKİ Hizmet Binası Yarışması ile elde edilen birinci projeye de ilişkin her yarışmada olduğu gibi kapsamlı bir jüri değerlendirme raporu hazırlandı. Devamında da belki de benzerlerinden bir fark olarak görülebilecek şekilde, müellifle idare arasında yapılan üç toplantıya asli ve danışman jüri üyeleri salt çoğunlukla katıldı.Böyle bir süreçte, aslında yarışma ile elde edilmiş bir projenin tüm aktörleri ile yapıcı bir ortamda gelişebileceğini düşünmek şüphesiz en ideali idi. Gelinen aşamada, jürinin katılımıyla gerçekleşen son sunum toplantısında, idarenin özellikle müellifle çalışmak isteğini yinelemesi, jürinin projenin özgün karakterini bozmadan ve özellikle cephelerin yarışmada önerildiği şekli ile yapılabilmesi konusunda gerekli araştırmalara yönelebileceği konusunda bir rapor hazırlamasına karşın; müellifin projeye teklif vermek istemediğini hem bu toplantıda sözlü olarak, hem de daha sonra yazılı olarak idareye bildirdiğini üzülerek öğrenmiş bulunmaktayız.

Bu aşamadan sonra jüri, şartnamenin 23. maddesi gereği, 2. seçilen tasarımın, uygulama projelerini aynı usulle yaptırma kararının İdare’ye ait olduğunu belirtmiştir.

Evet maalesef bu süreçte üzücü ve üzerinde düşünülmesi gereken konular da oluştu: yarışma ile bir kamu yapısı elde etme sürecinde yapıcı olabilecek bir sürecin tamamlanamamış olması; mesleki uygulamaya yarışmalarda aldığımız ödül ile başlamış biri olarak, genç bir meslektaşımızı bu yolda görememiş olmak; yarışma ile yapılacak bir yapı üretmede idarenin motivasyonunun etkilenmesi, yarışma ile yapılan projelerde işin yapılması konusundaki sınırlar.

Yarışma birincisi Burak Mangut ise şu açıklamayı yaptı:

İstenilen şartlarda idare ile anlaşma sağlamanın mimari açıdan projeye zarar vereceğini söylemiş, bu koşullar altında projenin uygulanmasının mümkün olmadığını belirtmiştik. Proje ile ilgili istenilen tadilatların yapılması projenin niteliğini ve olgunluğunu yitirmesine sebep olmuştur, bu durum jüri ve idare ile gerçekleştirilen toplantıda da dile getirilmiş ve ne yazık ki herkesin kabul ettiği bir durumdur. Bunun sonrasındaki süreçte idare tadilatların istediği doğrultuda yapılmasında diretmiştir. Bu nedenle ‘yarışmadan edindiğimiz maddi ve manevi haklar saklı kalmak kaydıyla uygulamanın yapılmayacağını’ yazılı olarak bildirdik.

Tam haber yayına girmek üzereyken TESKİ Yönetim Kurulu Üyesi ve yarışmanın danışman jüri üyesi Mimar Nilgün Marmara’dan gelen açıklama ise şöyle:

Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü “TESKİ Hizmet Binası’’ yarışmasına 39 proje katılımı olmuştur. Katılan bütün eserler Jüri tarafından değerlendirmeye alınmış, hiçbir proje yarışma dışı bırakılmamıştır. 26.11.2015 tarihinde açıklanan 1.lik ödülünü Burak Mangut (EKİP başı) oybirliği ile almıştır. 05.12.2015 tarihinde sorunsuz bir  kolokyum yapılarak, bütün projeler 15.12.2015 tarihine kadar halka açık sergilenmiştir. 1. Proje müellifi ile yapılan görüşmeler sonucunda, jüri raporunda belirtilen ihtiyaç, beklenti ve koşullar doğrultusunda talep edilen revizyon çalışmalarında müellif ile sonuca varılamamıştır.

1. Ödül proje müellifi ile anlaşma sağlanamayınca İdare: TESKİ Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması Teknik Şartnamesinin 23. Maddesi 3. paragrafında yer alan: “İdare uygun gördüğü takdirde 2.‘liği kazanan tasarım sahibiyle görüşme yapmak suretiyle, 2. seçilen tasarımın uygulama projelerini aynı usulle yaptırabilir. 2.’liği kazanan tasarım sahibi ile anlaşma sağlanamadığı takdirde işi yapıp yapmamakta serbesttir.”  maddesi gereği:  2.’cilik ödülü alan proje ve yarışma sonuç raporundaki Jüri görüşlerinin incelenmesi sonucunda yapımını uygun görmediğinden 2. Ödül alan proje müellifi ile görüşme yapmayarak, serbest kalmayı tercih etmiştir.

Yarışmada 2.’lik ödülünü kazanan Mert Velipaşaoğlu, kendisine herhangi bir görüşme talebi gelmediğini bununla beraber “1. ödül müellifi ile anlaşılamadığı ve idarenin tarafımla görüşme yapmayarak serbest kalmayı tercih ettiğini” belirten bir yazı ulaştığını söyledi. 

Aldığımız haberlere göre TESKİ yönetimi 1. Ödül ve 2. Ödül dışında kalan ödül sahipleri ile görüşme talebinde bulundu. TESKİ yönetiminin bu davranışı Yarışmalar Yönetmeliği’nin bu konudaki maddesine doğrudan aykırı. Yönetmelik maddesi şöyle:

İdare, yarışma sonucu elde edilen tasarımın uygulama projelerinin yapılmasını, birinciliği kazanan veya seçilen tasarım sahibine teknik şartlar ve fiyat üzerinde görüşme yapılmak suretiyle doğrudan temin yolu ile yaptırabilir. Yapılan görüşme sonucunda, anlaşma sağlanamaması halinde, idare uygun gördüğü takdirde ikinciliği kazanan tasarım sahibi ile görüşme yapmak suretiyle ikinci seçilen tasarımın uygulama projelerini aynı usulle yaptırabilir.

Jürice “İş deneyim belgeleri” istenmiş ve birinci seçilen tasarım veya proje sahibinin belgeleri yetersiz bulunmuşsa, müellif, kendi tarafından teklif edilen ve jürice onaylanan danışman ya da danışmanlarla çalışmak zorundadır.

Uygulanması kararlaştırılan tasarımın sahibi/sahipleri, uygulama ve detay projelerini yapmak istemezse hakkından vazgeçmiş sayılır ve bu durumda idare uygulamayı ikinciliği kazanan tasarım sahibi/sahiplerine yaptırabilir. Eğer ikinciliği kazanan tasarım sahibi de işi yapmaktan vazgeçerse, idare işi yaptırıp yaptırmamakta serbest kalır.

Buna göre TESKİ 1. Ödül ile anlaşamadığı takdirde mansiyonlardan kendi uygun bulduğu birisi ile değil, ikinci ödül sahibi ile iletişim kurmak zorunda.

Yönetmeliğin, uygulama yolunda müellifin yapması gereken revizyonları ile ilgili maddesi de oldukça açık, bu madde ise şöyle:

Gerekli görülmesi durumunda; jüri, birinci seçilen projeye tavsiyelerde bulunabilir. Jüri tavsiyeleri yazılı olarak tutanağa eklenir ve yarışmacıya bu tavsiyelerin yerine getirilmesi için yarışma süresinin 1/3’ünü aşmayacak bir süre verilir. Jüri verdiği sürenin sonunda tekrar toplanarak tavsiyelerin yerine getirilip getirilmediğine karar verir ve sonucu idareye bildirir. Birinciliği kazanan yarışmacılar jüri tavsiyelerine uymak zorundadır.

TESKİ Yarışması jürisinin Mangut ile bir görüşme yaptığı kesin, bu görüşmede müellif, jüri ve idare arasında bir anlaşma sağlanıp sağlanamadığı ise belirsiz.

Burak Mangut yarışmada 1. olan projesini 30 Nisan’da Yarışmayla Yapanlar Buluşuyor’da anlatacak.