Anlatı Gücü İttifakı

Türkiye genelinde faaliyet gösteren birbirinden farklı hak savunucuları, platform ve derneklerden oluşan Anlatı Gücü İttifakı tarafından kolektif bir süreç olarak başlatılan bu sergi; 09 Ocak 2025 ile 09 Şubat 2025 tarihleri arasında, Barın Han'da düzenlenecek.

Türkiye genelinde faaliyet gösteren birbirinden farklı hak savunucuları, platform ve derneklerden oluşan Anlatı Gücü İttifakı tarafından kolektif bir süreç olarak başlatılan bu sergi, ülkede yükselen toplumsal cinsiyet karşıtı (anti-gender) hareketleri anlamaya, analiz etmeye ve bunlarla baş etmek adına yeni yollar kurmaya odaklanan ortak bir misyondan doğuyor. Bu kuruluşlarla birlikte ve onların devam eden çabalarından beslenerek hayata geçirilen sergide; Belit Sağ, Cansu Yıldıran, Fatma Belkıs, Furkan Öztekin (Ceyhan Fırat ile), Kiki ggNash, Nejbir Erkol, Üzüm Derin Solak ve Zeyno Pekünlü, baskıcı ve tektipleştirici retorikleri çözümlemeyi amaçlayan yeni üretimler sunuyor. Resim, fotoğraf, video, yayın ve yerleştirme gibi farklı mecralar aracılığıyla metin, imge ve beden arasındaki alanları inceleyen sanatçılar, kolektif öznellik imkânlarını yeniden tahayyül ederek daha özgürleştirici hikâyeler anlatıyor ve karşıt-toplulukların oluşumuna katkıda bulunuyorlar. Sergi ayrıca, Marina Papazyan ve Jilet Sebahat’ın yeni metinlerini, Serdar Soydan ve Trans Hafiza Kolektifi’nden arşivsel araştırma materyallerini, Gregg Bordowitz’in mevcut bir işini de içerecek. Onur Karaoğlu ve Alper Turan küratörlüğünde, Berfin Atlı koordinatörlüğünde hazırlanan sergi, 9 Ocak’ta açılacak ve 9 Şubat’a kadar Barın Han, İstanbul’da görülebilecek.

İktidarın ve toplumun baskısı altında kamusal alan yassı bir zemine dönüşüyor; kuir, trans ve feminist bedenler dışarıda bırakılıyor. Sergi, kavramsal zemini, “baskı” biçimleri ve ‘‘basılı’’ materyaller arasındaki gerilimli hatta yerleştiriyor; seslerin bastırıldığı, bedenlerin yüzeye hapsedildiği bir sıkıştırma yöntemi olarak bedeni ve sanat işlerini nasıl şekillendirdiği ile ilgileniyor. Sergideki yeni üretimler, enerjilerini basılmış, bastırılmış, baskı altında şekil alan materyallere aktarıyor. Düzleştirilmiş yüzeylerde—ekranlarda, kâğıtlarda, fotoğraflarda, tuvallerde ve duvarlarda—tek boyutlu anlatılara direnen katmanlı topoğraflar oluşturuyor, derinliği anlatı gücüyle sahipleniyorlar. Sergideki her iş bir kamusal alanda bir bedeni temsil ediyor, ortak bir eylem için yan yana geliyorlar.

Farklı Okumak, Farklı Yazmak

Zeyno Pekünlü, Nejbir Erkol, Fatma Belkıs ve Gregg Bordowitz, marj-dışı anlatıların nerede nasıl okunabileceğini; hatanın, arızanın, suçun ve sayfasın ucunda kalanın poetikasına ulaşıyor. Zeyno
Pekünlü İttifak’ın toplantı notlarından topladığı karalamalarda kolektif duyguların, strateji tartışmalarının, altı çizilenlerin yansımalarına bakıyor. Nejbir Erkol “arıza” kelimesini mekâna yayarak rıza ile arasındaki gerilimi ifşa ediyor. Fatma Belkıs zaten okunmayacağı varsayılan broşür formatına sığınıp bir kadının öz savunma hikayesini yazıyor. Gregg Bordowitz ise dilbilgisel hatalı pankartıyla AIDS krizinin bitmeyen aciliyetini yüzeye çıkarıyor.

Vardık, Varız, Var Olacağız İmajları

Sansür ve silinmeye karşı varlığımızı görselleştirmek, kaydetmek ve ona vücut buldurmak arzusuyla; Cansu Yıldıran, Belit Sağ ve Üzüm Derin Solak; nasıl gördüğümüzü ve görüldüğümüzü, neyi ne kadar gösterebildiğimizi feminist, trans, Müslüman, Kürt deneyimler aracılığıyla yeniden kurguluyorlar. Cansu Yıldıran Havle Kadın Derneği üyeleriyle çektiği parçalı portrelerde, Müslüman feminist bedenlerin görünürlük etiğini tartışıyor. Belit Sağ Van Star derneğinden Ruken Ay ve sanatçı Sevil Tunaboylu ile yaptığı filmlerle sansürün imaj siyasetine odaklanıyor. Üzüm Derin Solak, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmenin ardından İstanbul’un kamusal alanında hem kadın+ hem kuir ikonik bir fotoğraf yakalamanın imkânlarını araştırıyor.

Kendilik Arşivleri

Kiki GgNash geçmişteki farklı hallerini resmettiği kendinden menkul bir “aile” portresi yaratarak yakılmış yüzeylerdeki otoportreleriyle erişilemeyen geçmiş benliklerini görsel hafızaya kazıyor. Furkan Öztekin (Ceyhan Fırat ile) merhum Ceyhan Fırat’ın arşiv ve külliyatından hareketle yaptığı işlere geri dönüp kendi anlatı üretiminin akışkanlığını ve güvenilirliğini sorguluyor. Serdar Soydan arşivsel arkeolojiyle Adnan Pekak, Kudret Şandra ve Zenne Necdet gibi cinsiyet-bükücü figürlerin medya anlatılarıyla inşa edilen kişisel tarihlerini kazıyor. Marina Papazyan kurmaca metninde Osmanlı döneminde Tatavla’daki etnokratik yapılar ve cinsiyet kodlarını tarihsel zeminde sorguluyor. Jilet Sebahat ise Ülker Sokak’a dönüyor; trans varoluşa karşı sistematik şiddetin dününe ve bugününe ağıt ve tanıklık sunuyor, böylece tartışmalı bir bellek coğrafyası yaratıyor. Trans Hafıza Kolektifi, Türkiye’deki trans hareketin tarihinden yayınları içeren bir derlemeyi sunuyorlar.

Anlatı Gücü İttifakı

Sosyal Politika, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (SPoD) öncülüğünde kurulan Anlatı Gücü İttifakı, Türkiye’de baskıya direnmek ve kadınlara ve LGBTİ+lara yönelik ayrımcılıkla mücadele etmek üzere farklı savunucu grupları bir araya getiriyor. Halihazırda İttifak, Demokrasi, Barış ve Alternatif Politikalar Araştırma Derneği (DEMOS), Politikada İyilik Hali, Havle Kadın Derneği, Pozitif Dayanışma, Van Star Kadın Derneği ve KuirGaming’i içeriyor. SPoD, cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim alanında hukuki, psikolojik ve topluluk desteği sağlarken; DEMOS, dezavantajlı gruplara yönelik devlet şiddetinin etkilerini sorgulayarak alternatif demokratik politikalar geliştiriyor. Pozitif Dayanışma, HIV ile yaşayanlara destek sunuyor. Havle Kadın Derneği, Müslüman ve daha geniş muhafazakâr bağlamlarda toplumsal cinsiyet eşitliğini savunurken; Van Star Kadın Derneği, kırsal Kürt bölgelerinde toplumsal cinsiyet eşitliği ve kapsayıcılığını
yaygınlaştırıyor. Politikada İyilik Hali, Türkiye’de politik iyilik halini ve bakım temelli örgütlenme anlayışını yaygınlaştırmaya çalışırken; KuirGaming ise oyun platformlarını kuir aktivizm için
kullanarak ifadenin ve topluluk oluşturmanın yeni, kapsayıcı alanlarını yaratıyor. Bu ortak çaba sayesinde, otoriter baskıya karşı uzun vadeli bir ittifak kuruyor ve toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılığa meydan okuyan yeni bir anlatı gücü inşa ediyorlar.

Sanatçılar: Trans Hafıza Kolektifi, Fatma Belkıs, Gregg Bordowitz, Nejbir Erkol, Kiki ggNash, Marina Papazyan, Zeyno Pekünlü, Belit Sağ, Jilet Sebahat, Üzüm Derin Solak, Serdar Soydan,
Furkan Öztekin (Ceyhan Fırat ile), Cansu Yıldıran.

Anlatı Gücü İttifakı: Demokrasi, Barış ve Alternatif Politikalar Araştırma Derneği (DEMOS), Havle Kadın Derneği, Politikada İyilik Hali, Pozitif Dayanışma, KuirGaming, Sosyal Politika, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (SPoD), Van Star Kadın Derneği.

Küratörler: Onur Karaoğlu ve Alper Turan

Koordinatör: Berfin Atlı (SPoD)