“Cumhuriyet Kadınları Sahneye Çıkıyor!” Sergisi

Almanya Federal Cumhuriyeti Büyükelçiliği tarafından, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılı onuruna, Müge Cengizkan ve Ali Cengizkan’ın küratörlüğünde hazırlanan “Cumhuriyet Kadınları Sahneye Çıkıyor!” sergisi, 5 Aralık 2023 - 4 Şubat 2024 tarihleri arasında Goethe-Institut Ankara’da ziyaret edilebiliyor.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ve Ankara’nın başkent oluşunun 100. ve Türkiye’de kadınların seçme ve seçilme hakkına kavuşmalarının 90. yıldönümünde, Almanya Federal Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği, Cumhuriyetin erken dönemlerinde bilim, sanat, siyaset alanlarında öne çıkmış, her iki ülkeden üçer kadını sahne ışıklarına getiren bir sergi ve panel düzenliyor.

Hem Cumhuriyet Türkiye’sinde hem de Weimar Almanya’sında ortaklıklar fazla ve çeşitlidir. Kadın hakları ve toplumda kadınların temsiliyetinin ve dolayısıyla görünürlüğünün artması, en önemli ortak noktalardan birisidir. Cumhuriyetlerin insan haklarını gözeten politikaları, her iki ülkede kadınların birinci sınıf yurttaş olarak görülmesi anlayışını yerleştirir. Çocukların ise, özellikle erişkin yaşa gelinceye kadar korunması ve çalışma yaşamında işgücü olarak görülmesine kurallar getirilmesi sağlanır.

Sergi hem genç Türkiye Cumhuriyeti hem Alman Weimar Cumhuriyeti’nde her iki ülkeyi, dili ve kültürü eğitim ve çalışma yaşamında deneyimleyen, aralarında belli ilişki ve ortaklıklar doğan altı kadını odağına alıyor. Almanya ile farklı temasları olan arkeolog Halet Çambel, mimar ve restoratör Mualla Eyüboğlu Anhegger ve opera-tiyatro sanatçısı ve ressam Semiha Berksoy ile 1933 yılı sonrası Nazi Almanya’sından Türkiye’ye aileleriyle birlikte zorunlu göç eden Alman çocuk doktoru Erna Eckstein Schlossmann ve bilgisayar uzmanı Marianne Laqueur ile Avusturyalı mimar Margarete Schütte Lihotzky.

Bu kadınlar bir yandan çalışma yaşamında ve üreten işgücünde erkekler kadar öne çıkan görevler üstlenmişler; öte yandan bununla yetinmeyen bir şekilde varoluşlarını “kendilerini gerçekleştirmeye” adamışlardır. Cumhuriyetin yeniden varlık kazandırdığı, adeta onları özgürleştirdiği söylenebilecek olan bu kadınlar, çok yönlü kişilikleri, çok boyutlu etkinlik alanları ile bu özgürleşmenin nitelikli ve coşkulu örneklerini vermişlerdir.

Zorunlu göç koşullarında çalışmak; çalışma hayatına sokulmadıkları halde gönüllü görevler üstlenmek; çok yeni ve öncesi olmayan görev alanlarında ilk olmanın risklerini üstlenip toplumun değer yargılarını değiştirmek; daha önceki hakim bakış açılarına rağmen dünyaca önemli yeni alanları keşfetmek ve adlarını koymak, alan açmak, tümü de bu kadınlara nasip olur. Çünkü doğal biçimde insan haklarına saygılı olan ve sol düşünceye yatkın çevrelerde yaşayan bu kadınlar, toplumun özgür ve eşitlikçi yeni bireyleri olarak cevval, akılcı, dirençli, sabırlı, inançlı biçimde sahnededirler.

Cumhuriyet kadınları sahneye çıkıyor!

Sergi hem Alman Weimar hem de genç Türkiye Cumhuriyeti’nde her iki ülkeyi de eğitim ve çalışma yaşamında deneyimleyen bu altı kadını, dolayısıyla benzer bütün kadınları konu edinmektedir. “Anlatılan, senin hikayendir.”

Açılış Paneli

Serginin açılış günü olan 5 Aralık 2023, Salı günü açılıştan önce, Türkiye’den iki uzman görüşe yer verilen bir panel düzenliyor. Bu panelde Prof. Dr. Feride Acar (ODTÜ) ve Prof. Dr. Senem Timuroğlu (Özyeğin Üniversitesi), Türkiye’de kadın haklarının güncel durumu ve Osmanlı’dan beri kadın hakları için verilen mücadelenin gelişimi konusunda birer konuşma yapacaklar.