Ela Çil – Ayşe Nur Şenel Sergisi: “Tanzimat Romanlarında İstanbul: Mekânlar/Yaşantılar”

“Bu çalışma, İstanbul’un 19. yüzyıldaki değişen fiziksel çevresini, özellikle kamusal mekânlarının ve bu mekânlardaki olası yaşantıların ve anlamlandırmaların kentteki izini Tanzimat romanlarındaki anlatıya bağlı olarak görselleştirmektedir. Osmanlı modernleşmesinin etkisiyle dönüşen ve üretilen yeni mekânların niteliğine, kullanımına ve algısına dair toplumsal yansımaları bu romanlardan yorumlamak olanaklıdır.Serginin konusu olan inceleme, öncelikle yazarların dönemlerinin başlıca gözlemcileri olarak İstanbul’un fiziksel ve sosyal peyzajını eserlerine nasıl yansıttıklarını analiz etmiştir. İncelemenin içeriğini, romanlarda adı geçen yerlerin, semtlerin, sokakların, meydanların, parkların, mesire yerlerinin, otellerin, lokantaların, meyhanelerin romanlarda geçiş sıklığına göre listelenmesi, dış mekân yaşantısı ve kamusallık deneyimi açısından romanda geçen karakter ve olaylarla eşleştirilerek yorumlanması oluşturur.

Serginin sonucunda geçmişe dair kentsel deneyimin aktarılabilmesi, İstanbul’da o dönemde yazarlarca hangi yerlerin birbiriyle ilişkilendirildiğinin anlaşılması ve deneyim farkına dair ipuçlarının bırakılması hedeflenmektedir. Akademik-analitik bilgiyle deneyimsel-öznel yorumun görseller üzerinde bir araya getirilmesi 21. yüzyılın ilk çeyreğinde sergiyi izleyen bireyler ile roman karakterleri aracılığıyla 19. yüzyılın son çeyreğinde yaşamış olma olasılığı olan bireyler arasında kentsel yaşantı bağını kurmaktadır.”