Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Bir İdealizasyon Meselesi Olarak Kırsal Yerleşmeleri Biçimlendirmek

MİM-AD seminerleri kapsamında Özge Sezer'in sunumu 16 Aralık'ta saat 18:30'da Taşkışla Doktora seminer salonunda yapılacak.

“Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Bir İdealizasyon Meselesi Olarak Kırsal Yerleşmeleri Biçimlendirmek” başlıklı sunum özeti:

1923’te cumhuriyetin ilanından, 1950’de Cumhuriyet Halk Partisi’nin iktidarı Demokrat Parti’ye bırakmasına kadar geçen süre içinde kırsal yerleşmeler Erken Cumhuriyet Dönemi politikalarının önemli etki alanlarından birini oluşturmuştur. Gerek yeni yerleşmelerin inşası, gerek var olan köy ve kasabaların dönemin ekonomik ve demografik ihtiyaçlarına göre yeniden biçimlendirilmesi, kırsal toplumu siyasal ve sosyal dönüştürme çabaları ile birlikte değerlendirildiğinde mimari pratiğin ötesinde yeni bir kültür yaratma girişimi olarak da kavranabilir. Bu perspektiften bakıldığında, kırsal yerleşmeler pragmatik sebeplerin ötesinde Erken Cumhuriyet Kadrosunun araçsallaştırdığı bir mimari form olarak karşımıza çıkar.

Bu çalışma kapsamında incelenen arşiv belgelerinin yanı sıra, 1923 ve 1950 yılları arasında yayınlanan yerel gazete ve dergiler, yürürlüğe konulan kanun ve talimatnameler araştırmanın birincil kaynaklarını oluşturmaktadır. Özellikle 1934 İskan Kanunu dönemin kırsal yerleşme politikalarını anlamak ve bu politikalar içinde mimarinin yerini işaretlemek açısından önemlidir. Bu seminerde, Erken Cumhuriyet Dönemi içinde kırsal yerleşmelerin formasyonuna yönelik genel bir bakış ile birlikte, 1934 İskan Kanunu’nun uygulanması sırasında inşa edilen yerleşmeler arasından Elazığ ve İzmir’deki örneklere odaklanılarak konuya hem tarihsel hem de pratik bir okuma alanı sunmak hedeflenmiştir.

Özge Sezer 2007 yılında İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Bölümü’nden lisans derecesini almıştır. 2010 yılında “Erken Cumhuriyet Döneminde Kırsalın İfadesi Bağlamında Demiryolları ve Köprüler, 1930-1945” başlıklı tezi ile İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Tarihi Yüksek Lisans Programı’nından mezun olmuştur. 2018 yılında “Idealization of the Land: Forming the Rural Settlements in Early Republican Turkey, 1923-1950” başlıklı tezi ile Berlin Teknik Üniversitesi’nde (TU Berlin) doktora çalışmalarını tamamlamıştır. Doktora sonrası araştırmalarına Ocak 2020’den itibaren Brandenburg Teknik Üniversitesi’nde (BTU Cottbus-Senftenberg) devam edecektir.