İzmir ve Artalanında Mimari ve Kentsel Mekânın 100 Yılına Bakış: 1923-2023 Sempozyumu

Mimarlar Odası İzmir Şubesi'nin düzenlediği sempozyum, 15-17 Aralık 2023 tarihleri arasında İzmir Mimarlık Merkezi'nde yapılacak.

“Cumhuriyet yönetimiyle birlikte yeni bir yapılanma içine giren Türkiye’de kent ve mimari, yeni ideolojinin en güçlü şekilde temsil edildiği alanlar arasında yer almıştır. Ankara’dan Eskişehir’e, Kayseri’den Sivas’a, Gaziantep’ten Zonguldak’a tüm ülkede Cumhuriyet idealleri doğrultusunda varlık bulan çok yönlü gelişmeler, Batı Anadolu’nun uç noktasındaki liman kenti İzmir ve artalanındaki kentlerde de hayat bulmuştur. Stratejik ve çok kültürlü bir ticaret kenti olarak tarihi boyunca yeniliklere ve etkileşimlere açık bir yapı sergileyen İzmir, Cumhuriyet yönetiminin modern bir ülke kurma öngörüsüne etkin bir şekilde eklemlenmiştir. İzmir kentinin artalanında verimli Batı Anadolu topraklarında konumlanan ve bu liman kentiyle ticari ilişkiler sürdüren Manisa, Aydın, Denizli, Muğla, Uşak, Afyon; daha ötede ise Balıkesir, Isparta gibi kentler de Cumhuriyet ideallerini coşkuyla karşılamıştır. Savaşın yıkıntıları üzerinde yeniden yapılanan tüm bu kentlerde şekillenen kentsel mekân ve mimarlık, Erken Cumhuriyet döneminin toplumsal, kültürel, politik, sosyo-ekonomik vb. yönelimlerini sergileyen mekânsal belgeler ve modern kentsel mekân-mimarlık deneyiminin erken örneklerini de içinde barındıran yeri doldurulamaz kültürel miras öğeleri olarak ele alınmalıdır.

Ülkede 20. yüzyıl ortasından sonra ortaya çıkan gelişmelerin kentlerde yarattığı dönüşümler, Erken Cumhuriyet döneminde şekillenen ancak inşalarının üzerinden geçen uzun zaman dolayısıyla sahip oldukları tarihsellik, toplumsal açıdan içerdikleri hafıza, tasarım kaliteleri gibi değerler göz önüne alınmadığı için kültürel miras olarak işaretlenmeyen kentsel mekân ve mimari üzerinde tahripkâr etkiler yaratmıştır. Bu süreçte yeni yaklaşımlar doğrultusunda şekillenen modern arayışlar da devam etmiş; modernin farklı evrelerde çeşitlenen yönelimlerinin özgün örnekleri 20. yüzyılın ortasından 21. yüzyıla uzanan sürecin her aşamasında varlık bulmuştur. ‘Cumhuriyet Dönemi’, ’20.Yüzyıl’, ‘Modern’ gibi değer atamalarıyla işaretlenebilecek mekânsal mirasa yönelik kayıplar ise artmıştır. ‘İzmir ve Artalanında Mimari ve Kentsel Mekânın 100 Yılına Bakış: 1923-2023’ konulu sempozyum, Cumhuriyet’in 100 yılı içinde liman kenti İzmir ve artalanındaki merkezlerde varlık bulan kentsel ve mimari gelişmeleri disiplinler arası ve çok yönlü bir çerçevede gerçekleştirilecek irdelemeler dolayısıyla hatırlatmanın yanı sıra sempozyum kitabı dolayısıyla da Cumhuriyet’in 100. yılına bir hatıra bırakmayı amaçlamaktadır.” diye anlatıyor Prof. Dr. Emel Kayın.