MİMAD Seminerleri: 1912 İshakpaşa Yangını ve Ayasofya Çevresinin Yeniden Düzenlenmesi

MİMAD Seminerleri, Sibel Gürses'in sunumu ile devam ediyor. Sunum, 13 Ocak 2020 akşamı saat 18:30'da İstanbul Teknik Üniversitesi Taşkışla Kampüsü'nde yapılacak.

Resim. 1913, İshakpaşa yangın yeri düzenlemesi, (İAK[Hrt-001730]

İstanbul’un geçen iki yüzyıldaki imarı çoğunlukla bir yangınla birlikte anılır. On dokuzuncu yüzyıla kadar yangının tahrip ettiği yerler o güne dek bilinen yöntem ve biçimde yeniden inşa edilirdi. Oysa Tanzimat’la birlikte yangın yerlerinde şehrin eski dokusundan farklı düzenleme önerileri üretilmeye başlandı. Yangınları ve yanan alanların imarını belirli zaman aralıklarında incelemek anlamlı. 1908 devriminden sonra modern bir İtfaiye Teşkilatı oluşturulmasına rağmen çok daha fazla tahrip olan yangın yerlerinin imarı, 1940’larda dahi tamamlanamamıştı. Suriçinde bu dönemde ilk on yılda gerçekleşen yedi büyük yangından biri de 1912 tarihli İshakpaşa yangınıydı. Yangın sınırları Küçük Ayasofya’dan sarayın sur duvarlarına; Sultanahmet Camisi’nden Ahırkapı’ya kadar uzanıyordu. Bu alanda eskisinden oldukça farklı yeni bir düzenleme önerisi getirildi. Düzenlemenin önerilerinden birisi Küçük ve Büyük Ayasofya camilerini birbirine bağlayan geniş caddeydi. Önerilen diğer caddelerse denize dik olarak uzanmaktaydı. Yeni caddelerin doğrultuları, ibadethaneler, meydanlar ve sahilde olası gezinti alanlarıydı. Bir yıl sonra Ayasofya ve Sultanahmet Camileri arasındaki Kabasakal Mahallesi’nin tamamen yanmasıyla birlikte dönemin modernleşme anlayışına paralel olarak bu mahalleyi istimlâk ederek meydana dönüştürme fırsatı doğmuştu. Böylelikle 1912 İshakpaşa yangını ve ardından Kabasakal yangını, Bizans Dönemi’nin Büyük Sarayı’nın kalıntılarıyla birlikte Ayasofya’nın çevresinin yeniden düzenlenmesine aracı oldu.

Dr.Öğr.Üyesi Sibel Gürses Söğüt, 1989’da MSÜ Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. 1990-2008 yılları arasında “Sibel Gürses Mimarlık Hizmetleri”ni kurarak Dilek Yarımadası Milli Parkı içinde yer alan Eski Doğanbey Kentsel Sit Alanı’nda uygulamalı mimarlık çalışmalarını sürdürdü. 2010’da MSGSÜ, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde “Doğanbey (Domatia) Köyü’nde Yapısalcı Tipolojik Çözümleme Yöntemiyle Mekânsal Değişime Bakış” isimli yüksek lisans tezini, 2015’de “Tarihi Yarımada’da Hocapaşa Yangın Alanı’nın Mekânsal Dönüşümü” isimli doktora tezini tamamladı. MSGSÜ Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde öğretim üyesi olarak kentsel koruma, kentsel tarih, imar tarihi, şehir yangınları, İstanbul ve Anadolu kartografyası, tipolojik mekân okuması, mimari restorasyon, mekânsal analiz, kentsel tasarım konularında dersler vermektedir.