Mimarlıkta Orijinallik Paradigmasının Değişimi Üzerine Analitik Bir Çalışma

Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi 2018-2019 Bahar Dönemi Lisansüstü Tez Seminerleri programı kapsamında, Gülşah Güleç'in tez sunumu 13 Mayıs 2019 tarihinde Mimarlık Fakültesi Yükseliş Salonu'nda yapılacak.

Gülşah Güleç’in, “Mimarlıkta Orijinallik Paradigmasının Değişimi Üzerine Analitik Bir Çalışma” başlıklı sunumundan;

Mimarlıkta orijinallik, genellikle yenilik olarak tanımlanır. Ancak yeniliğin tanımlanmasında farklı kavramların kullanılması, orijinalliğin de farklı kavramlarla tanımlanmasına neden olmaktadır. Buna bağlı olarak, mimarlıkta paradigma değişimleri yaşanmakta; mimarlık terminolojisini oluşturan kavramlar ve kavramların anlamları değişime uğramaktadır. Bu seminere konu olan doktora tezinde, 1920-1960 yılları ile 1960-2000 yılları arasında kalan ve 2000 yılından bugüne kadar olan dönemler, mimarlıkta paradigma değişimlerinin yaşandığı dönüm noktaları olarak ele alınmıştır. Bu dönemlerde orijinallik paradigmasını ifade etmek üzere kullanılan kavramlar analiz edilmiş; böylece mimarlıkta aynı kavramın farklı anlamlara geldiği, aynı anlamın farklı kavramlarla ifade edildiği ya da kavramların yeni anlamları ifade etmekte yetersiz kaldığında özellikle sanat ve felsefe gibi başka alanlara özgü olan kavramların mimarlık alanında da kullanıldığı ortaya koyulmuştur. Dolayısıyla bu seminerin konusu, tezde de olduğu gibi, 20. yüzyıldan bu yana mimarlık terminolojisinin geçirdiği değişimi, orijinallik paradigmasının değişimi üzerinden anlamaktır. Söz konusu değişimin, son dönemin mimarlığına en önemli yansımalarından biri sonuçtan çok sürecin tartışılmasıdır. Dahası mimarlıkta orijinallik artık süreçte ortaya çıkan bir yenilik olarak tanımlanır. Bugün bilgisayar teknolojisinin yönlendirici ve belirleyici olduğu mimari tasarım sürecinde yalnızca yeni biçimler değil yeni kavramlar da ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte orijinallik, genellikle biçimde, hatta biçimin görüntüsünde aranır. Bu yüzden 21. yüzyılın mimarlığında orijinallik, bilgisayar destekli bir tasarım sürecinde oluşturulan, hatta bu süreçte neredeyse kendi kendisine ve anlık olarak oluşan biçimsel bir farklılık ya da yenilik olarak görülmektedir. Ancak orijinallik, aynı zamanda kavramsal bir yenilik arayışıdır. Bu arayış, mimarlıkta yeni kavramların ortaya çıkmasını ya da kavramların yeni anlamlara gelecek şekilde kullanılmasını sağlamaktadır. Bu bağlamda, seminerin asıl hedefi orijinalliğin biçimle ve biçimsellikle sınırlı bir arayış olmadığını vurgulamak olacaktır.