Osmanlı Başkentleri Ticaret Yapıları; ‘Bursa,Edirne,İstanbul’ Seçme Örnekleri Çalıştayı Sergisi

Çalıştayın amacı; belirlenen üç şehirdeki ticaret yapılarının mimari ve mekansal özelliklerini inceleyerek analiz etmek, mevcut durumlarını yerinde deneyimleyip, özgün kullanımına uygun işlev önerileri üzerine bir yeni bir tartışma ortamı hazırlamaktır.

Konumu itibari ile birçok tarihi ticaret yoluna ev sahipliği yapmış olan Anadolu toprakları üzerinde tarih boyunca hareketli bir ticari hayat yaşanmıştır. Anadolu’da uzun yıllar hüküm süren Osmanlı Devleti’nin sosyo-ekonomik ve kültürel yönden gelişmesine bölgedeki bu ticari hareketliliğin de büyük katkısı olmuştur. Özellikle sırasıyla başkent olan Bursa, Edirne ve İstanbul’da birçok anıtsal ticari yapı inşa edilmiş ve çarşılar kurulmuştur. Farklı şehirlerde aynı işleve hizmet eden ticari yapıların değişen şartlara göre mekânsal kurguları ve şehir merkezindeki konumlanmaları ele alınarak, “han ve çarşı tipolojileri” çalıştayın konusu olarak seçilmiştir.

Çalıştay yaklaşık üç aylık bir süreyi kapsamıştır. Bu süreçte ticaret yapılarının dönemsel olarak geçirdiği değişim üzerine, farklı şehirlerden gelen örneklerin karşılaştırılması ile çeşitli analizler yapılmıştır. Bu analizlerin sonucu olarak coğrafi, topoğrafik, iklimsel şartların; idari ve ekonomik durum parametrelerinin mimariyi nasıl etkiledikleri anlaşılmaya çalışılıp, grafik ve teknik anlatımlarla görseller hazırlanmıştır. Bununla birlikte dönemsel mimari anlayışı görmemizi sağlayan; strüktürel veya mekansal kurgudaki benzerlikler incelenmiştir. Yapıların, ihtiyaç ve işlev değişikliği nedeniyle yaşadığı değişim ve yeni ihtiyaçlar değerlendirilmiştir.

Bu üç şehirde yapılan teknik geziler ile şehirlerin tarihi dokuları hakkında fikir edinilmiştir. Yapıların mevcut durumları yerinde tespit edilip, restorasyon uygulamaları üzerine tartışma ortamı hazırlanmıştır.

Çalıştay, Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğretim Görevlisi Mahmud Zeyn El Abidin’in yürütücülüğünde ve Arş. Gör. Tuğçe Darendeli’nin koordinatörlüğünde; Yıldız Teknik Üniversitesi lisans öğrencileri Dania Saoud, Ecem İlk, İlda Ersezer, Merve Erdoğan, Rıza Sarıtaş, Seda Gül, Sümeyye Uçar, Türkalp Soylu ve Yıldırım Sarı ile gerçekleştirilmiştir. Sonuç ürünlerinin sergisi 11 Nisan Çarşamba günü Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde açılacak ve 20 Nisan tarihine kadar devam edecektir.