Yunus Aran Konferansları 57: Cumhuriyet Dönemi Tarih Yağması

Yunus Aran Konferansları’nın 57’inci buluşmasının konuğu Özgen Acar'ın “Cumhuriyet Dönemi Tarih Yağması” konulu konferansı MSGSÜ Sedad Hakkı Eldem Oditoryumu’nda 21 Ekim 2015 Çarşamba günü saat 14.30’da izlenebilir.

Mimar Sinan Üniversitesi 1999 Mimarlık Bölümü mezunu mimar Yunus Aran’ın anısını yaşatmak, mimarlık fakültesi öğrencilerinin birikimlerine katkıda bulunmak için ve mesleki kariyerlerini mimarlık alanıyla kesiştiren farklı disiplinlerden konuşmacıların katılımıyla 2001 yılından bu yana her yıl düzenli olarak Yunus Aran Birlikteliği ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi işbirliğiyle gerçekleştirilen Yunus Aran Konferansları’nın 57’inci buluşmasına Özgen Acar konuk olacaktır. Konferans, MSGSÜ Sedad Hakkı Eldem Oditoryumu’nda 21 Ekim 2015 Çarşamba günü saat 14.30’da izlenebilir. Katılım herkese açıktır ve konferansa giriş ücretsizdir.

 Yunus Aran Birlikteliği ve etkinlikleri hakkında daha fazla bilgiye www.yunusaran.org adresini ziyaret ederek ulaşabilirsiniz. 

Konuşma Özeti:

 Osmanlı Dönemi’nde başlayan “Orientalizm Akımı” ile Avrupalı gezginlerin, Yunanistan, Türkiye, Ortadoğu ve Mısır’a yönelmelerinden etkilenen, ressamlar da konularını bu ülkelerden seçtiler. Bu olgu, bazı gezginlerin ve Osmanlı’daki Avrupalı diplomatların antik kentleri yağmalamalarına ve böylece ülkelerinde çeşitli müzeler açılmasına önayak oldu.

İstiklal Savaşı devam ederken 1921’de Polatlı’ya kadar gelen Yunan Ordusunun top seslerinin Ankara’da duyulduğu günlerde, BMM başkenti Kayseri’ye taşıma kararı aldı.

Bakanlıkların boşaltılıp kağnılarla taşınmanın başladığı o günlerde Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanlığına bir talimat göndererek “Hars (kültür) Müdürlüğünün” kurulmasını istedi. Bakanlığın topu topu on yedi memuru vardı. Dördü ile “Hars Müdürlüğü” kuruldu. Bu görevliler, Ankara içindeki tarihsel mirası toplayarak bugünkü Anadolu Medeniyetler Müzesi’nin temelini attılar. Mustafa Kemal, ardından Tarih Kurumunu kurdurdu. Dil Tarih Coğrafya Fakültesini açtırdı. Arkeolojik kazıları başlattı. 1950’lerde köylerde “traktörler”, karayolu yapımında “dozerler” devreye girince, daha derin kazılan topraklardan tarihsel, kültürel, dinsel miras fışkırdı. Buluntular Kapalıçarşı’ya ulaştırıldı. Oradan da yurt dışına gönderildi. Bu gelişme kaçak kazıları teşvik etti. 

Örneğin 1960’ların ortalarında Uşak’ın köylerindeki 4 tümülüsten soyulan görkemli yapıtlar “Karun Hazinesi” adı ile New York Metropolitan Müzesi’ne satıldı. Bu olayı ortaya çıkarıp 23 yıllık uğraşıdan sonra geriye getirilmesini Özgen Acar sağlamıştır. Benzer bir olayda, Antalya’nın Elmalı ilçesinde 3 kişi kaçak kazı ile 1900 gümüş sikkeden oluşan bir define bulmuş,  “Yüzyılın Definesi” denilen bu sikkelerin de 15 yıl sonra geri getirilmesi onun sayesinde mümkün olmuştur. Özgen Acar aynı zamanda Amerika’da saptadığı, Antalya Perge’den kaçırılan “Yorgun Herkül” heykelinin üstü ile anıtsal “Çelenkli Lahdini” Antalya Müzesi’ne, “Marsiyas Heykelini” Manisa Müzesi’ne ve “Erdek Torsosunu” da Bandırma Müzesi’ne kazandırmıştır.

Özgeçmiş: Özgen Acar

1938 yılında, Niğde’nin Bor ilçesinde doğdu. İzmir Atatürk Lisesi’nin ardından, 1962 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve Ekonomi Bölümü’nden mezun oldu. 1960 yılında Cumhuriyet Gazetesi’nde parlamento, başbakanlık, ekonomi ve dış siyasa muhabirlikleri yaparak gazetecilik mesleğine başladı. 12 Mart döneminde Cumhuriyet’te Nadir Nadi ve İlhan Selçuk ile birlikte İstanbul’da görevli, 11 gazetecinin görevine son verdirilmesi üzerine istifa etti. Reuters Ajansı’nın 1953’te kapanan Türkiye Bürosunu 1972 yılında yeniden açtı. 1980’den itibaren, Milliyet gazetesinin Yunanistan Temsilciliği görevini dört yıl, Ankara Bürosu Haber Müdürlüğü görevini iki yıl, New York Temsilciliği görevini bir yıl sürdürdükten sonra gazeteden ayrılarak, ABD’de üç yıl serbest gazetecilik yaptı. 1992-94 yılları arasında, Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmenliği görevini üstlendi. Türkiye’de ilk kez, bir gazetenin “internet” bağlantısını kurmakla kalmadı, Amerikan New York Times, Fransız Le Monde, Rus Pravda gazeteleri, Almanya’da Der Spigel, ABD’de National Geography dergileri ve benzerleri ile “telif hakları” bağlantılarını kurarak “Cumhuriyet 2” dergisinin yayınını başlattı. İlhan Selçuk’un “köşe yazarlığı” önerisi üzerine, adını “Kavşak” olarak belirlediği köşesinde yazarlığa başladı. Türkiye’de mesleki örgütlerde çeşitli görevlerde bulundu. Ayrıca, Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) Yönetim Kurulu’nda Türkiye’yi 1, Başkanlık Divanı’nda (Büro) Avrupa’yı 6 yıl temsil etti. Dışişleri Bakanlığı adına, ABD’nin“Cultural Property Act” yasası bağlantılı olarak 1991’de Washington’da çeşitli araştırmalar ve bu konuda yayınlar yaptı. Uluslararası araştırmalarından üçü, Amerikan “Connoisseur” Dergisine kapak oldu. Bunlardan “Antika Talanı” adlı araştırması 1990 yılında Amerika’da “Ulusal Dergi Editörleri” yarışmasına “aday” gösterildi. Amerikan National Geographic Dergisi’nin Türkiye’deki araştırmalarına katkıda bulundu. Amerikan Arkeoloji Enstitüsü’nün (AIA) resmi yayını “Archeology” ve İtalyan “Archeo” dergilerinde çeşitli araştırmaları yayımlandı. Türkiye’de “Arkeoloji ve Sanat” ve “Aktüel Arkeoloji” dergileri ile çeşitli sanat dergilerine yazmaya devam etmektedir. Türkiye’de çeşitli üniversitelerde, kentlerde, STK’lardaki söyleşileri ile “tarihsel miras” alanında “bilinçlenmeye” katkıda bulunmaktadır. Acar, Salı ve Cuma günleri, Cumhuriyet Gazetesi’ndeki köşesinde, Türkiye’nin; iç-dış siyasasını, iç-dış ekonomik ilişkilerini, kültürel oluşumlarını değerlendirmeye ve tarihsel, kültürel ve dinsel mirasın korunması konularında kamuoyunu aydınlatan araştırmalar ve yazılar yayımlamayı sürdürüyor. Özgen’in akademik, uluslararası ve basın alanlarında pek çok ödülü bulunmaktadır.