2015 Yılında Gelen En Yeni Oyuncu: Chicago Architecture Biennial

Sayıları gün geçtikçe artan mimarlık ve tasarım etkinliklerine 2015 yılında bir yenisi daha ekleniyor.

1 Ekim 2015 tarihinde açılacak ilk Şikago Mimarlık Bienali en az 14.’ sü geçtiğimiz aylarda sonlanan Venedik Mimarlık Bienali kadar ilgi çekeceğe benziyor.

2014’ün en büyük mimarlık olayı olan 14. Venedik Mimarlık Bienali 23 Kasım 2014 günü kapandı. Rem Koolhaas’ın “Fundamentals” (temeller) kavramsal çerçevesi etrafında düzenlenen bienalin 228.000 izleyici tarafından gezildiği kayıtlara geçti. 6 hafta süren bienalin sadece ön izlemesi için bir kaç günde 12.214 kişi Arsenale’ye akın etti.

Bienale bu yıl aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 10 yeni ulusal katılım oldu. Böylece 65 ulusal temsil, (Giardini de 28, Arsenale’de 27, kent içinde 10 ülke) tarihi bir rekor olarak gerçekleştirildi.

Bienal süresince 22 yan etkinliğin yanında, mimarlık buluşmaları, bienal seansları, öğrenci etkinlikleri, film gösterimleri de yapıldı. Öğrenci katılımı 38.243 kişi olarak belirtildi. Bienale 3346 basın temsilcisinin katıldığı belirtiliyor. 2502 makale yazılmış, 98 TV yayını gerçekleşmiş. Bienalin resmi web sitesini 6 ay boyunca 1.038.056 kişi kullanırken, Facebook sayfasını 226.912 kişi beğenmiş ve Twitter’dan da 251.000 takipçiye ulaşılmış.

Venedik kentine, mimarlık bienali de dahil olmak üzere sadece kültür ve sanat etkinlikleri için yılda 2 milyon turist ilave olarak geliyor. Niş bir alan olarak mimarlık bienali, görünüyor ki bunun neredeyse %10 unu teşkil edecek yakında. 1865 ‘den bu yana kent gelirleri bakımından büyük önem taşıyan bu etkinliklerin maddi getirisini hesaplamak ise oturduğumuz yerden oldukça zor, ancak işin ulaşım, konaklama, yemek, alışveriş gibi boyutlarını düşündüğümüzde sadece yaz aylarında gelen bu ek 2 milyon turistin nasıl bir kentsel katma değer kattığını en azından hayal edebiliriz.

Evet, kültürel ve sanatsal etkinlikler kentlerin ekonomilerine büyük ölçüde artı değer sağlıyor. Bu nedenle dünya üzerinde sayıları gittikçe artan miktarda etkinlik düzenleniyor. Sanat bienallerinin sayıları doyma noktasına ulaştığından yeni bienaller daha çok mimarlık, tasarım, grafik tasarım alanlarına yöneliyor. 2012 yılında Domus dergisinde yapılan bir sıralamaya göre dünya üzerinde mimarlık, grafik tasarım, tasarım ve kentsel tasarım alanında toplam 65 etkinlik görünüyordu. Geçtiğimiz zaman içinde eklenenleri, farklı alanları ve ölçekleri biraz daha küçük olanları, ticari fuarları da eklediğimizde bu sayı çok rahatlıkla 200 civarındadır.

Güncel sanat bienalleri alanında deneyimli organizasyonlar, ilave olarak tasarım ve mimarlık alanında da etkinlikler düzenleme konusunda girişimci oldukları zaman hem kendi etkinliklerinin periyodunu arttırabiliyor hem de farklı alanlarda kitlelere ulaşabiliyorlar. İstanbul’da bu kervana, Gwangju, SaoPaolo gibi kentleri takiben katılmıştı 2012 de. İkincisi 2014 yılında gerçekleşen Tasarım Bienali vesilesi ile İKSV ek olarak farklı bir alanda ortalama 100.000 civarında izleyiciye ulaştı ve uluslararası alanda ilave bir farkındalık sağladı.

Tekrar mimarlık alanına geri dönersek, bu denli büyük bir etkileşimden yararlanmak isteyen kentlerin sayısı belirttiğim gibi önümüzdeki dönemde gittikçe artacak. Bu bağlamda, 2015 de tanışacağımız en yeni oyuncu Şikago Mimarlık Bienali olacak.

Şikago, mimarlık alanında en az Venedik kadar ilgi çekebilecek bir kent. Ünlü mimarlara, akımlara ev sahibi olmuş bu kent Amerikan mimarisi üzerinde etkin bir rol üstlenmiş; kamusal sanat alanında sahip olduğu eserlerle de öncü bir atmosfer. Bu özellikleri çok iyi bilen ve bana göre kentin kültürel zenginliği bakımından girişimciliği ile göz dolduran Şikago valisi Rahm Emanuel de kentin mimarlık geçmişini avantaja dönüştürebileceğini ve bu pastadan bir pay alabileceğini iyi düşünmüş.

1 Ekim 2015- 6 Ocak 2016 tarihleri arasında gerçekleştirilecek ilk Şikago Mimarlık Bienali’nin eş kuratorleri Graham Vakfı’nın direktörü Sarah Herda, ve ilk İstanbul Tasarım Bienali’nin de kuratörlerinden de biri olan Joseph Grima olacak. Bienalin kavramsal çerçevesi, “The State of the Art of Architecture” (Mimarlık Sanatının Durumu) olarak açıklandı.

Bienalin teması, 1977 yılında mimar Stanley Tigerman tarafından düzenlenen bir konferanstan esinlenilerek belirlenmiş. Bu konferansa dönemin önde gelen mimarları davet edilmiş ve mimarlığın durumu tartışılmış.2015 yılında tekrar büyük bir mimarlık olayına hazırlanan Şikago da bienal çerçevesinde 1977’deki bu ruhun tekrar yaşatılmasını ve etkisinin genişletilmesini hedefliyor.

Mimarlık sadece binalar tasarlamaktan öte, dinamik bir kültürel pratik olarak ele alındığında, etkilerinin kentsel yaşamda ve sanatta, performans, film, çevre ve yeni teknolojiler gibi farklı alanlarda nasıl görüldüğünü araştıracak Şikago Mimarlık Bienali. Barınma ihtiyacından eğitime kadar uzanan bir aralıkta pratiğin gündelik yaşamlardaki rolünü ortaya koyarken, çevresel duyarlılık, ekonomik gelişme gibi farklı sorumllukuların da altı çizilecek. Bienal aynı zamanda yerel insan kaynağının global ağlarla buluşmasını da hedefliyor. Bu çerçevede mimarlar sanatçılar, tasarımcılar, planlamacılar, aktivistler, politika belirleyiciler gibi günümüz problemlerine farklı yaklaşımlar getiren tüm profesyonelleri de davet ediyor.

Bienalin ana alanı Şikago Kültür Merkezi olarak belirlenmiş. Burada genç ve yetenekli mimarların yeni ve ısmarlanmış işleri sergilenecek. Bunun dışında kent bir kanvas olarak ele alınacak ve farklı enstalasyonlar Milenyum Park’ından kentin ara sokaklarına kadar yayılacak. Kentin güneyinde gerçekleştirilecek kamusal programlar sanatçı Theaster Gates tarafından geliştiriliyor. Bienal süresince farklı kurumların ve öğrencilerin yan etkinliklerini de izlemek mümkün olacak.

Ilk Şikago Mimarlık Bienali de pek çok bienal gibi bir danışma kurulu tarafından gözetiliyor. Bu kurulda şu isimler var: David Adjaye (Londra), Elizabeth Diller (New York), Jeanne Gang (Chicago), Frank Gehry (Los Angeles),Stanley Tigerman (Chicago), Sylvia Lavin (Los Angeles), Lord Peter Palumbo (London), ve Hans Ulrich Obrist.

Mimarlık etkinliklerinin ve basınının yakın takipçilerinin bildiği dünyaca ünlü mimarlık fotoğrafçısı Iwaan Baan, Şikago mimarlık bienalinin ilk ısmarlama işini yapacak kişi olarak açıklandı. Baan, kentte çektiği fotoğraflarla bir Şikago güncesi hazırlayacak. Bu iş bienal süresince sergilenecek ve aynı zamanda bienal kataloğunda da bulunacak. Fotoğrafçının havadan ve yerden çekeceği fotoğraflar arasında kentin günlük yaşantısının yanısıra önemli noktalarının da belgelenmesi bekleniyor. Bunların arasında Skidmore, Owings ve Merill tarafından 1960’ların sonlarında tasarlanmış olan Hancock Tower ve Mies van der Rohe tarafından tasarlanmış tarihi Illinois Institute of Technology kampüsü gibi önemli yapılar bulunuyor.

Şikago mimarlık Bienali de dünya üzerindeki pek çok kültürel etkinlik gibi yerel yönetim desteği ile ortaya çıkmış şanslı etkinliklerden biri. Bienalin gerçekleşmesi için iki kuruluş, Department of Cultural Affairs and Special Events of the City of Chicago (DCASE) ve Graham Foundation for Advanced Studies in the Fine Arts, birlikte omuz omuza vermişler. Bienal için kar amacı gütmeyen özel bir yapı olarak CAB Inc. kurulmuş. Elbet bu birliktelik her etkinlikte olduğu gibi burada da sponsorlar tarafından destekleniyor. İlk Şikago mimarlık Bienali’nin ana sponsoru, kentte daha önce, Gehry tarafından tasarlanmış olan Millennium Park’ın da yapımına destek sağlamış olan BP olmuş.

Bu arada, Şikago Mimarlık Bienali kapsamında 18 Aralık’ta duyurusu yapılan bir yarışmayı da buradan duyurmak isterim. Uluslararası katılıma da açık olan bu yarışma: Lakefront Kiosk Competition. Michigan gölü kenarında konumlanacak küçük bir yapı tasarımını bekleyen bu yarışmanın kazananı aynı zamanda etkinliğin sponsor tarafından verilen “BP Prize” ın da sahibi olacak. Kazanan yapı bienal süresince Millenium Park’ta sergilenecek ve daha sonra inşa edilerek 2016 baharına kadar göl kenarındaki asıl yerinde kalacak. Kazanan tasarım 10.000 USD değerindeki ödülün yanısıra 75.000 USD tutarındaki uygulama bedeline kavuşacak. Başvurular 23 Mart’a kadar kabul ediliyor.Yarışma hakkında daha fazla bilgi için şu adresi ziyaret edebilirsiniz: http://chicagoarchitecturebiennial.org/lakefront-kiosks/

Etkinliğin sosyal medya hesapları ise şöyle:
Facebook.com/chicagobiennial
Twitter.com/chicagobiennial
Instagram.com/chicagoarchitecturebiennial