Afet Sonrası Barınma Üzerine – Ağacın Kurdu da Kendindedir

Şu sıra etrafımızı saran şokun ardından, durmak ve birlikte düşünmeye devam etmek için yazıyorum. Yersarsıntısı sonrası düzensiz / disorganised / dağınık yardım / inşa etme çabası (!) karşısında zor olan bunun böyle olacağını biliyorduk diye susturmaya çalıştığımız iç geçirmelerimiz…

0-0: Maraş ve Elbistan merkezli yersarsıntıları sonrası; nasıl pozisyon alacağımı(zı), nerede duracağımı(zı) hatırlamak, çok kolay olmadı. Hep önümüzü kesmeye çalışan bir şey varmış hissi ile ilerlemeye çabalıyoruz. Çadır kent Dicle nehri kıyısına kurulduğunda da bu böyle idi (ki Mimarlar Odası ve Tabipler Birliği karşı çıksa da kayyum öyle uygun görmüş!) tinyhouse (!) -ki bu tarifi özellikle seçtim- için altyapı ve üst yapı olmayan bir kriz sonrası için 25 lt elektrikli (!) termosifon destek çağrısı yapıldığında da.

0-1: Olmuş olan (Elbistan ve Maraş Depremi ve 99 Gölcük Depremi) ile olacak olan (İstanbul ve yersarsıntısı ile yaşamayı öğrenene kadar yaşayacaklarımız) arasında durmak, bir sürü düşünüşe gebe. Şu sıra etrafımızı saran şokun ardından, durmak ve birlikte düşünmeye devam etmek için yazıyorum. Yersarsıntısı sonrası düzensiz / disorganised / dağınık yardım / inşa etme çabası (!) karşısında zor olan bunun böyle olacağını biliyorduk diye susturmaya çalıştığımız iç geçirmelerimiz…

0-2: Hemen inşa edelim demek için çok ama çok erken. Tozun dumanın sisin molozun dağılmasına olanak verecek zamanı tanımak/beklemek ve düşünmek; hatta düşünmek bile fazla olabilir? öylece bakmak ve fakat bu tartışmaları genişletmek de sanırım önceliğim.

1-0: ne: Afet sonrası barınma (emergency shelter) için ilk hatırladığım 99 Gölcük Depremi sonrası Shigeru Ban’ın tasarladığı kağıt evler için bir maket/mock up hazırlığı idi / kâğıt rulolar ve örgütlü öğrenci birliği / o basitliği aklımın kenarında tutarak, aklına inandığımız dostlarımızı masaya davet ettik. (Rumeysa Boz, Mike ve Aslı; Nurullah Kaya, Feyza Baltacı, Ulusal Ahşap Birliği, Diyarbakır Mimarlar Odası, Catalytic Action, Pasaj)

1-1: Özellikle Ulusal Ahşap Birliği bizi orman endüstrisi ile işbirliği kurabilme potansiyeli konusunda çok heyecanlandırdı, bu çabayı yükselten pas Ulusal Ahşap Birliği’nden geldi-kalıcı konut üretimi için neler daha yapabiliriz, bir alan açabildik ve fakat sonu büyük hayal kırıklığı oldu. Hala buralarda her şey günü kurtarmalık.

1-2: Ağacın kurdu kendinde(n)dir ahşap bir strüktür ve OSB plakalar ile endüstriyel üretim olanaklarının ve ıslak imalatların en az indirildiği bir seçenek geliştirilebilir mi? Ahşap Barınma Birimi (ABB) geçici kalıcılık için bir çözüm olabilir mi?

 1-3: Ve tabii ki siyasi erk ne kadar izin verir / biz ne kadar alan açabiliriz göreceğiz. İlk ve en önemli pas TMMOB Şehir Plancıları Odası’ndan geldi. Afet sonrası yerleşke nasıl teşkil edilir açıklıkla anlatmışlardı.

ABB için kişi başına minimum 3,5 metrekare alan öngörüldü – 16’lik barınma birimlerinden oluşan dar uzun bantlar ve grid böylece ortaya çıktı. Bir ABB ünite 11,90 metrekare ve 3 ya da 4 kişiye alan hazırlayabiliyor.

ABB üniteler 2’li ortak kullanım ya da 4’lü ortak kullanım potansiyellerini barındırmakta. Büyük yerleşim için söz konusu kümeler 16 birimden oluşmakta ve her küme için iki adet çöp toplama alanı ve 16 birimin ortak kullanımına açık bir sanitasyon merkezi de her küme içinde bulunmaktadır. Sanitasyon merkezi (ıslak hacim) özet olarak duş, tuvalet, çamaşırhane ve temiz su ünitelerini bünyesinde barındırabilir. Mahalle nüfusu en çok 2.500 kişi (bu da 600 ünite ya da 800 ünite demek) olacak şekilde; kümeler arasında servis, araç geçişi, çöp toplama, itfaiye ve ambulans trafiği göz önünde bulundurularak bir araya geldi.

Bu ölçekte bir yasam alanı kurgulamak sağlık birimi, alışveriş (pazar, market), yemekhane ve yönetim birimlerinin de paylaşımı demek ki bu da beraberinde gelişecek dayanışmanın temellerini atmak demek.

2 X – Yanındayız Biz, Toplumsal Fayda, Genedos:
Zor zamanlarda öncelik barınma gibi görünse de bir aradalıkta neler gelişebilir, müşterek mekansallıklar için bir altlık geliştirilebilir mi? İçin öncelikle ‘Yanındayız Biz’ Antakya’da olabilecekler için bir ağa davet etti bizi, sonra Toplumsal Fayda Derneği ve Genedos kooperatif ekosistemi için koordinasyon ve mekan üretimi için üretimlerimizi açık kaynak ilan edip paylaşmaya destek oldu. Umarım Limak olası boş konteynerleri değerlendirmemiz için işbirliği çağrımıza cevap verir.

3: Son olarak https://www.instagram.com/p/Cp61xjoOEQi/ bu örnek yol gösterici oldu, çok etkiledi. Şimdi BAU ile bir dil geliştirmeye çabalıyoruz. Çalışmaya destekleri için Nilay Gülmez, Salih Ceylan, Melek Elif Somer’e, Demet Sürücü’ye çok teşekkür ederim.