Dosya: Mimari ve Tasarımda Gelecek

Film karelerinde ya da müzik notalarında göreceğimiz devamlılık ya da trafikler mekânsal çözümlerde de benzerlik göstermektedir.

Medicana Hastanesi Kızıltoprak, Zoom / TPU

Ole Scheeren TED için yaptığı sunumunda, geçtiğimiz yüzyılda mimariyi etkisi altına almış olan Louis Sullivan’a ait ünlü kuram “Form follows function”dan modernitenin tutkulu bir manifestosu ve zararlı bir deli ceketi olarak bahseder ve tamamen farklı bir kalite sunmak istediğini dile getirir. Bu da bizi Bernard Tschumi’nin yeniden ifadelendirdiği kurama “Form follows fiction”a getiriyor. Bu noktada yapılar bir hikâye anlatmaya başlıyor. İnşa edilen yapılarda insanlar yaşıyor, çalışıyor, alışveriş yapıyor ve yapıları daha birçok fonksiyon için kullanıyorlar. Biz burada binayı tasarlarken deneyimi hayal ederek işe başlamalıyız ve bu deneyim yapının her noktası için devam eden bir süreç.

Geçtiğimiz otuz yıl deneyimin tasarlanmasına ilişkin önemli referanslar içeriyor. 1988 yılı Deconstructivist Architecture adıyla, Philip Johnson ve Mark Wigley tarafından düzenlenen sergide Frank O. Gery, Daniel Libeskind, Rem Koolhas, Peter Eisenman, Zaha Hadid, Coop Himmelblau, Bernard Tschumi tarafından yapılan çalışmalar sergilenmiştir. Bu önemli bir milattır. Sonrasında bu mimarlar hiçbir zaman bir grup olarak hareket etmemiş ancak ayrı ayrı programın gelişiminde, yapısal, strüktürel ve kavramsal gelişmelerde önemli rol oynamışlardır.

Bugün tasarım problemlerini çözmekte, yapının kendine atfedilen işlevi yerine getirmekle birlikte kurgusal bir akış şemasını izlemesi, senaryodan kopmadan adım adım deneyimin devamlılığını sağlaması esas alınmaktadır. Film karelerinde ya da müzik notalarında göreceğimiz devamlılık ya da trafikler mekânsal çözümlerde de benzerlik göstermektedir. Programın tansiyonu ihtiyacına göre değişkenlik gösterebilir, bu mekânın bütünlüğünü bozmaz tam tersine güçlendirir. Tasarımda malzeme tercihleri ve malzeme kullanım detayları öne çıkmaktadır. Malzemelerin yüzey etkileri ve renk olarak forma katılmaları, yüzey çeşitliliği ile yapıya boyut kazandırmaları senaryonun bir parçasıdır.

Görsel sanatlar ve plastik sanatlar disiplinlerinde sanatçı ürün ortaya koyabilmek adına sürekli bir biriktirme ve deneme sürecindedir. Süreç içinde birikenler ana ürünü besler hatta ana ürünün kendisi dahi olabilir. Sürekli deneyimleme, bireyi motive ve odaklanmış halde tutarak üretkenliği destekler. Yıllardır sonuç ürüne odaklanmadan sadece deneyimlemek, merakı doyurmak, süreç devamlılığını sağlamak, bir hikâye için gerekli malzemeleri toparlamak ve arayış içerisinde kalarak parametrik, fraktal, organik denemeler ile üç boyutlu eskizler gerçekleştirdim. Bunlar bazen grafik bir iş olarak sonuçlanırken, kimi zaman bir ürüne, mobilyaya dönüştü. Özellikle bu çalışmalar Zoom / TPU işleyişinde projelerin birçok noktasında vücut buldu. Liv Hastanesi lobi tavanlarında mekanik ağızlara dönüşen tavan kaplama yüzeyleri kalıplama yöntemi ile fiberglass malzeme ile üretildi. Memorial Wellness Zorlu projesinde benzer uygulama yöntemleri ile bir iç kabuğu bütünleyen organik bir form dünyası ortaya çıktı. Ayrıca parametrik yüzey olarak tasarlanan form, grafik olarak cama laminasyon ile uygulanmış iki boyutlu yüzeyde derinlik ve üç boyut kazandırdı. Medicana Kızıltoprak projemizde parametrik dalgalar banko, duvar yüzeyi ve merdivenin kendisini oluşturdu, ayrıca tavanda lobi girişinden asansörlere kadar akış içerisinde yönlendirme sağladı.

Zoom / TPU pratiğinde ve tasarım yaklaşımında proje ihtiyaçlarına göre programlanmakta ve her projede yeni bir keşif ve araştırma süreci ile sonuca ilerlemektedir. Başta bahsetmiş olduğum kavramlar, araştırdığımız, katıldığımız, sorguladığımız süreçler olarak uzun bir geçmişi olmakla birlikte hâlihazırda güncelliğini korumaktadır. Evrensel niteliklerde gelişim ve katkı sağlamayı amaçlayan ofis geleneği evrensel akıldan uzak yöntem ve taleplere maruz kalarak dil birliğine ulaşamadığı koşullarda dahi inatla yapma pratiğini sürdürmektedir. Her zaman dile getirdiğimiz gibi Marshall Berman’ın ifadesi ile: “Katı olan her şey buharlaşıyor.”