Kayseri Sahabiye Yarışması’na Katılacak Tasarımcılar Aranıyor

Çamlıca Camisi ve TOKİ 7 İklim 7 Bölge Yarışması akıllanmamızı sağlamadı mı? Hani şu 3 kategoride jürinin ödüle layık eser bulamadığı 7 İklim 7 Bölge yarışması.

Yarışmalar yönetmeliği yarışmaların hedeflerini şöyle sıralıyor:

• Kültür, sanat, bilim ve çevre değerlerinin rekabet yoluyla geliştirilmesine katkı sağlamak.
• İdareler için çok sayıda seçenekten en ekonomik, en işlevsel ve yenilikçi çözümü elde etmek.
• Güzel sanatların teşvik edilmesini sağlamak.
• İlgili mesleklerin gelişmesine ortam oluşturmak.
• Etik değerlerin yerleşmesine katkıda bulunmak.
• İlgili mesleklere uluslararası rekabet gücü kazandırmak.
• Müellifleri saptamak.

Okuyunca “Oh be, idareleri de, tasarımcıları da kamu yararını da geniş perdeden kapsayan bir mevzuatımız var” demeden edilemiyor.

Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin 4 Aralık’ta kendi web sitesinden duyurduğu “Sahabiye Mahallesi Kentsel Yenileme Proje Yarışması Şartnamesi”nin daha ilk maddesi olan Konusu ve Amacı “oh be” yerine “tüh be” demeye neden oluyor.

İdare ve/veya idare adına bu metni kaleme alanlar yarışmanın Konusu ve Amacı olarak sadece Belediye’nin bir tasarım sorununu çözmek olarak başlıyorlar bu yarışmayı bize anlatmaya. Şartnamenin geri kalanında nelerle karşılaşacağımızın ipucu bu girişte adeta bir özet olarak veriliyor bize.

Şartname, Kayseri kent merkezinde, yaklaşık 500.000 metrekarelik bir alanın 1.000.0000 metrekareyi ve 35 kat yüksekliği geçmeden; alandaki tüm tescilli yapılar korunarak, altyapının da yenilenmesi dâhil olmak üzere dönüştürülmesinin nasıl tasarlanacağını tanımlıyor. İdarenin kendi deyimi ile özet olarak “bölgenin yeniden üretimi” bekleniyor.

Tam da tasarımcıların “şehir planlama – kentsel tasarım ara ölçeğinde nefis bir yarışma” diyebileceği sorunlar barındırıyor. Elbette emsalin ikiye katlanabileceği ve 35 kata çıkılabileceği gibi tartışmalı konular şartnamede hemen dikkat çekiyor.

Hemen burada acaba bu tartışmalı konular masaya yatırıldı mı? Şartname ve sorun yeterince olgunlaştırılabildi mi? Soruları akla geliyor.

Bir yarışma sonuç ürün, şartname ya da tasarımlar değil, bunu sıkça dillendiriyorum. Sonuç kadar değerli ve önemli olan bir süreç söz konusu. Yarışma süresince taraflar yani jüri ve idare sürekli kurdukları iletişimle, birbirlerini ve sorunlarını gerçekten anlıyor ve doğruya en yakın çözümü beraberce bulmaya çalışıyorlar.

Sahabiye Kentsel Yenileme Yarışması şartnamesinde yarışmanın jürisinden bahsedilmiyor. Elbette jürisi olmayan yarışma olmaz. Yönetmelik bunu söylemese de olmazdı. Yukarıda anlattığım sadece bir gerekçe, çoğaltılabilir ama gerek yok.

Öte yandan “jürisiz yarışma olmaz” diyebilmemiz için bir yasal bir gerekçe olmalı. Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin de tabi olduğu Kamu İhale Kurumu mevzuatının yarışmaları düzenleyen bir yönetmeliği var. Sahabiye Yarışması Şartnamesi’nin en başında, yarışmanın o yönetmeliğe göre hazırlandığından bahsedilmeliydi. O halde şartnamenin o yönetmeliğe aykırı metinler içeremeyeceğini tasarımcılar da idareler de bileceklerdi. Ama yönetmelikten tek satır bahis bile yok.

Daha önce Çamlıca Camisi ve TOKİ 7 Bölge 7 İklim yarışmalarında da yönetmeliğe uygun açılmadığı halde şartnamede TMMOB’a bağlı Oda üyesi olmak ve meslekten men cezalısı durumunda olmamak maddesi vardı. Benzer durumdaki Sahabiye Yarışması da bu belgeleri ve durumda olmayı istiyor şartnamesiyle. Odalar bu belgeleri neden veriyor? Vermese zaten yarışmayı burada kilitlemiş olacak. İdarelerin son derece hatalı şartnameler hazırlayıp sonra da bunu bile bile Oda’dan belge istemesini de Odaların bu belgeleri vermesini de anlamam mümkün olmuyor açıkçası. Ya da acaba idareler hazırladıkları bu şartnameleri düzgün mü sanıyor!

Şartnamede yer alan idarenin sergi ve kolokyum yapıp yapmamakta serbest olması yönetmeliğe elbette ki aykırı lakin esas olarak şartname ve yarışmayla ilgili fikir vermesi açısından önemli. Kolokyum ve sergi neden yapılmaz ki!

1.000.000 metrekare alan tasarlanması isteniyor ve dağıtılan ödül -20.000 TL’lik 5 eşdeğer ödül olmak üzere- toplam 100.000 TL. Bu büyüklük ve yarışmadan beklenenler için kuşkusuz az bir bedel. Yine de eğer Belediye şartnameyi düzgün hazırlasa ve “yarışmayı yapıyoruz ama bu bir kentsel ölçek, yarışma tümüyle çöpe mi gider, kullanır mıyız bilmiyoruz, bu nedenle kamu parasını çok dikkatli harcamak zorundayız” dese idi tasarım ortamının bu durumu anlayışla karşılayabileceğini düşünüyorum. Lakin hem baştan aşağıya yanlış bir şartname hem de 100.000 TL ödül bedeli ile bu durum komik görünüyor sadece.

Üstüne üstlük –ve yine Yarışmalar Yönetmeliği’ne aykırı olarak- ödüller kısmında ödüllerin bir kısmının verilmemesinden bahsediliyor. Yarışmada ödülün verilmemesi söz konusu olamaz. Önce etik olarak olamaz. Eğer iyi bir jüri varsa yazacağı nitelikli şartname ile zaten katılımı sağlar. Ödül grubu da konunun zorluğundan bağımsız olarak ülkemizin niteliğine paralel oluşur. Eğer idare olarak baştan ödüllerin bir kısmını vermeyebilirim diyorsak zaten kendimize güvenimiz yok demektir. En doğrusu o yarışmayı açmamaktır.

Elimden geldiğince kısa ama epeyce uzun bir metinle anlatmaya çalıştım. Esasında bu yazdıklarımın çoğu Kayseri Büyükşehir Belediyesi ve bu yarışmanın açılmasına emek verenler içindi. Umarım Belediye’nin uymakla zorunlu olduğu Kamu İhale Kurumu’nun Yarışmalar Yönetmeliği’ne uygun olarak şartname hemen düzeltilir.

Gelelim bundan sonraki kısa paragrafa, tasarımcılara yazılacak olana:

Çamlıca Camisi ve TOKİ 7 İklim 7 Bölge Yarışması akıllanmamıza neden olmadı mı? Hani şu 3 kategoride jürinin ödüle layık eser bulamadığı 7 İklim 7 Bölge yarışması.