Konulu Mimarlık Fantezileri: 1982 Blade Runner

Kontra plak kaplı bir muamma içine gizlenmiş dönüşümün İstanbul Şantiyesi'nde gezinirken sinemaya girdim.

2019’un Los Angeles’ına dair bir kentsel gelişim öngörüsünü, 1982 yılında yapılmış bir sinema filmi içinde izledim. Her alanda öngörülen tüm tasarım modelleri somut olarak projelendirilip pilot bölgede çeşitli ölçeklerde inşa edilmişti. Yapılan mimari çalışmalar; kent mekânları yanı sıra gündelik hayata dair birçok detayı da kapsamaktaydı. Muazzam bir ekip çalışması dillere destandı. Eğitim amaçlı hazırlanmış 6 dakikalık özeti Türkçe alt yazılı olarak sayfa sonunda izlenebilir.

Filmin Başkanı Ridley Scott, kavramsal tasarımcı Syd Mead’ten Los Angeles kenti için bazı çizimler yapmasını ister. Mead şehrin evriminden sorumlu olur ve fotoğraf baskıların üzerine yerleştirilmiş mat resimlerle birlikte kent, binalar, cephe tesisat sistemleri, iç mekanlar, taşıtlar, hatta parkomatlar için çizimler, tablolar ve tasarılar oluşturur. Bir ara San Diego’dan Seattle’a kadar uzanan bir kıyı-kent yapmayı düşünür ancak bunun için bütçenin yeterli olmayacağını anlar. En sonunda gerekli imalatların Warner Kardeşler’in stüdyolarında yapılmasına karar verilir. Scott, Syd Mead, yapım tasarımcısı Lawrence Paull, sanat yönetmeni David Snyder ve özel efekt sorumlusu Douglas Trumball hep birlikte diğer ekiplerle çalışarak stüdyonun arka arazisini bir metropol modeline dönüştürürler. Film çekilir ve tüm dünyada gösterime girer.

“Blade Runner” filmi 1993 yılında “kültürel, tarihsel veya estetiksel” bakımından önemli bulunduğu için Kütüphane Kongresi’nin Birleşik Devletler Ulusal Film Kayıtları’nca tescillenerek korunma altına alınır.

Daha incelikli, duyarlı bir yaşam tarzı keşfetme ve eleştirel bakış açısı kazanma amacıyla da izlenen sinema filmleri; kentlerin, binaların, iç mekânların, kültürlerin ve yaşam tarzlarının farklı zekâlarda şekillenmiş görüntülerini yüz milyonlarca insana sunuyor. Filmler için geliştirilen mimari projeler; kentsel dönüşüme, toplumsal gelişime yönelik kayda değer bakış açıları ve somut öneriler kazandırıyor, toplumsal bilinci şekillendirerek tasarımın birçok alanında öncü niteliğinde önemli katkılar sağlıyor.

İstanbul Bilgi Üniversitesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakülteleri’nde devam eden “Film Mekânları Tasarımı ve İnşaatı | Film Architecture” eğitimi, Türkiye’de bu alana verilen akademik ve profesyonel değerin önemli bir göstergesi…

Sinemadan çıktığımda Taksim Meydanı’nın dar kontra plak sokakları arasından umutla gökyüzüne baktım. Dönemin Üniversite Öğrencileri tarafından yapılan Göktürk 2 uydusu, yörüngesinde bir yıldız gibi parlıyordu.