Modelleme Yapıp Para Nasıl Kazanılır?*

Efendim, "render" ya da "rendır" ne yazık güzel dilimizde karşılığı olmayan bir kavramdır, keza kabul edilmiştir artık.

Bulgar Kilisesi’nin 1993 yılında yapılmış modeli

“Rendırcı” denilen bir kesim vardır. İşte bu kişilere zamanında bu tür iştigal alanı belirlemiş ve hayatın tüm sillelerini yemiş biri olarak faydalı olayım diyorum.

İşte başlıyoruz. Madde bağımlısı olmak lazım ki daha kolay anlaşılsın.

MADDE 1- Çalışma şekli:

Büyük bürolarda maaşlı çalışsa bile bu kişi tasarım ekibinden ayrı tutulur. Ne zaman çalışmaya başlayacağı ve ne zaman bitireceği bilinmediği için, çok uzun yıllar o büroda çalışılmayacağı için ufak tasarım büroları “görsellemeci” genelde dışarıdan seçerler. Devamlı işleri yoktur belki de. Bu patronun da her yönden işine gelir. Aşağıdaki maddelerde bunlarla ilgili bilgiler verilir.

1.1 İş bazında çalışmak her iki taraf için de faydalıdır. Patron SGK ödemesi yapmaz. İş bitince parayı verir. Az risk alır.

1.2 Ücret konusunda pazarlık ederler hem de çok sıkı. Sizin bilgisayarınız ve lisanslı olarak aldığınız yazılımlar ve tabii arşiviniz hazırdır. Bu işi bedelsiz de yapabilirsiniz. Yani sizin çimento, tuğla, demir gibi masraflarınız yoktur eğer tek başına çalışıyorsanız. Ama işveren bunu anlamaz. İlla bir pazarlık payı ister. Sizin elinizde iş yokmuş mecburmuşsunuz gibi hisseder. Hatta bunu söyleyip bir kuruş aşağıya inmeyin. İşi almazsanız da almayın.

1.3 “Sen bu işi söylediğinin yarı parasına yap, bak biz de çok iş var daha üüüüü çok para kazanırsın çok” diyenlerden hususi olarak uzak durunuz.

1.3.1 Öncelikle yalan söylemediklerini zannederler ama söylerler. Her şey iyi gitti diyelim. Size ikinci işi verirken “Bak ama biz devamlı müşteriyiz” deyip daha da ucuza kapatmak isteyebilirler. Ayrıca hiçbir işini bilen kişi, sizi daha tanımadan bir sürü iş vereceğini beyan etmez. Sizi test ediyordur olsa olsa. Çok çok ısrar ediyorlarsa siz de “Benim istediğim parayı verin, söz, ikinci işte size güzel bir indirim yaparım. Burada verdiğiniz fazla parayı diğer işte çıkartırsınız” deyin. Yok hala çeviriyorsa durumu ve eğer ilk düşüncenizden iki katı bedel isteyiniz. Nasılsa yarıya indirecektir. Komik geliyor ama mükündür.

1.4 Muhakkak bir protokol yapın. Mutlaka işe başlamadan avans alın. Vermiyorlarsa işe uzak durun.

1.5 Avansı alıp kayıplara karışmayın. İşi yapamayacaksanız hemen ve kıvırmadan söyleyin. Avansı geri iade edin.

1.6 Muhakkak serbest meslek makbuzu verin. Vergisiz iş yapmayın. Eskiden çok problemliydi serbest çalışmayı seçmek ama artık nispeten kolaylaştı. Bir muhasebeciniz yoksa bile bir danışman gibi bir ağabey, abla bulun ona danışın.

1.7 Vergi ve diğer tüm harcamaları muhakkak alacağınız bedel içine koyun.

1.8 Özel hayatınızı işinize karıştırmayınız. Yani kız-erkek arkadaşınızdan ayrıldınız diye işi savsaklamayın. Ani hareketlerde bulunmayın. Yani o gün aklınıza esip otostopla Bodrum’a giderim demeyin. İş beklemez.

1.9 Zamanlamayı çok çok çok iyi yapın. Bir kanun vardır. Yumurta kapıya dayanmadan size kimse iş getirmez. Her zaman sabahlamanız gerekir. Her zaman sizi sıkıştıran iş isteyen ve gününüzü gecenizi altüst eden birileri bulunur. Zaten zamanları olsa ve risk almaya hazırız demeseler başka yollar ararlardı.

1.10 “Yaparız yahu bir şekilde” gibi kendinize güven aşılamayın. Önceki işlerinizle kıyaslayın. Render işinin modellemeden DAHA UZUN SÜREBİLECEĞİNİ DE hesaba katın.

1.11 Sözleşmesiz iş yapmayın. İş büyükse noterden yaptırın. Yanaşmazlarsa işe girmeyin.

MADDE 2- Makine parkı ve Yazılım ayrıca bazı teknik konular:

2.1 Çok önemli bir detaydır. Genelde makineye yatırım yaparken gözünüzü kırpmazken, tüm yazılımlar için başka yöntemler denenir. Açıkçası emek yoğun bir iş yaparken, başkasının emeği üzerinden para kazanmak, ilk akla gelen tezattır.

2.2 “Eh ben bir AutoDesk ile bir miyim? Onlar bir yazılım yapıyor, ben sadece bir işten geçimimi sürderemiyorum. Şartlar eşit değil” Hah pekiyi siz bir donanım üreticisinden daha mı güçlüsünüz parayı bastırıp donanım alıyorsunuz. Olmaz. Hesap kitap yapılmalı ve ne kadar pahalı olursa olsun, üzerinde çalışmaya karar verdiğiniz yazılımı SATIN ALIN. Gidiniz kredi alınız ve her işe bu yazılımın parasını dahil ediniz. Belirli bir zaman sonra amorti edecektir.

2.3 “Pekiyi ilk başlarken yazılımı nasıl karşılayacağım” diye sorarsanız zor ama bir yöntemi var. Yazılımı satın almış bir bürodan belirli süreliğine yazılımı kullanmak için izin isteyiniz. İcabında bunun karşılığı olarak onlara ufak tefek işler yapınız. Kesin kabul edeceklerdir. Faturalandırmayı da o büro üzerinden yaparsınız. Onlar da size gider makbuzu keserler. Stopajları düşersiniz. Ben hep böyle yaptım. Böylece kimse bana yıllar sonra “Sen şu işi şu zamanda, belli ki şu yazılımla yapmışsın,” demiyor. Eski şirketimin fatura koçanlarında, hesabını veremeyeceğim bir yazılımla yapılmış iş yoktur. İçim rahat.

2.4 “Eh böylece fiyatlar çok şişiyor”. Evet, şişebilir. Siz amatör mü kalmak istiyorsunuz profesyonel mi?

2.5 Makine parkı derken, illa en kuvvetli makineyi almanız gerekmediğini bilin. Render arası oyun da oynarım demeyin. Bu sizin işiniz kutsal sayınız.

2.6 Makinede işiniz dışında bir şey yapmayın. Aynı zamanda film seyretme, televizyona bağlanma ve tabii internette surf makinesi olmasın. Gizli klasörler, (Anlayan anladı), içinde hem makinenin hem de sizin belleğinizi meşgul eden şeyler olmasın.

2.7 Mümkünse iki adet makineniz olsun. Bunlardan biri belki de internete bağlı olmasın. Tek derdi modelleme ve render olsun. Diğer makinede ise ana makine render yaparken modellemeye devam edebilirsiniz. Verimli çalışın. İşi paylaştırın.

2.8 Yedekleme işini ciddiye alın. Harici sabit disklere devamlı suretle yedekleyin. Ayrıca makinede bir kopyasını tutun. Sonra internetteki dosya depolama servislerini yedekleme için kullanın. Örnek: Dropbox. Ayda onlara 10 Dolar vermekten imtina etmeyin. Ufak tefek işleri arşiv niyetine kendinize mail atın. Gmail bunun için uygun. Makine göçtüğünde ki bu olur hep, hemen devam edebilecek şekilde kendinizi planlayın.

2.9 Render işini de paylaştırın. Mümkünse netrender kurun. Hatta gidin bir dershanenin network’e bağlı 30 makinesi varsa onlarla anlaşın. Geceleri o makineleri kullanın. (Garip fikir değil mi?)

2.10 Yok, onunla uğraşamam derseniz Render Farm denilen servisleri kullanın. Çin merkezli bir render ve animasyon yapabilme özelliği olan bir çiflikle çalışın test edin. Böylece sadece iş geldiğinde onlara para aktaracağınız için iki yıl sonra ıskartaya çıkması kesin makine parkına para vermezsiniz.

2.11 Çinliler tamam renderfarm hizmeti veriyorlar ama en büyük rakipleriniz. Orada yazılım problemi olmadığından görselleme işini çok iyi yapıyorlar. Büyük firmalar Çinli ortak arayışına girmiş durumdalar. Hatta çalışanlar var. Burada ortalama üstü bir görsellemeciye verecekleri maaş, SGK pirimi ve diğer masraflar ve bu tür zeki ve yetenekli adamların kaprisleri yerine aynı masrafa bir yıllık sözleşme dahi imzalayabiliyorlar. Rakip ciddi. Ancak tabii işverende arada 10.000 km olan bir firma ile kendini bağlamak istemez. Anında müdahil olabileceği ve kendi dilinden anlayan birilerini ister. Bu avantajınızı kullanın.

MADDE 3- Gereksinmeler zorluklar ve son tahlil

3.1 Bu iş öğrencilik zamanlarında, kopya programla ve tabii hiçbir masrafınız yokken çok tatlı para kazandırabilir.

3.2 Çok kereler paranızı alamayabilirsiniz.

3.3 Çok kereler işinizi doğru teslim edemeyip şanınıza leke sürdürebilirsiniz. Kendinizce haklı sebeplerinizi olabilir ama müşteriyi ilgilendirmez.

3.4 Sözleşme yapmaz, fatura makbuz vermez ve tabii işleri hep ahbap-çavuş ve güven ilkesi üzerinden sürdürürseniz, işin sonunda zararlı çıkabilirsiniz.

3.5 Yetenekli olabilirsiniz ancak bu iş ayrı disiplinler edinerek hayatınızı sürdürmeniz için yeterli gelecektir. Yani asıl mesleğinizi de küçümsemeyin. Üniversite öğrencisi iseniz derslerinizi ayrıca ciddiye alın.

3.6 Tasarımcıysanız ve ayrıca bu tür zor CAD ve görselleştirme işlerinde iyiyseniz, genelde tasarımcılığı seçiniz. Ne kadar yaratıcı olursanız olun, Ankara Keçiören’de veya Antalya’da şekli gemiye, uzay mekiğine hatta iyonik dorik postmodern bile olduğu şüphe götürür karman çorman işleri yapar hale gelirsiniz. Neresinden tutsanız dökülür iş kötü çıkar. Paramı alırım ne var bunda derseniz hep tasarımcının elemanı olursunuz.

3.7 Devamlı suretle kendinizi geliştirmeniz gerekir. Forumlara yerli yabancı kaynaklara ihtiyacınız vardır. Devamlı deneme yapmak, devamlı keskin bir kılıç gibi kendinizi taze bilgilerle hazır halde tutmanız gerekir. Teknolojileri ve yeni yazılımları da yalayıp yutmanız. Ancak ancak tarifi imkansız bir şevkle bunlara tutunabilirsiniz. Böyle bir ışık görüyorsanız devam ediniz.

3.8 Forumlarda kimseyi küçümsemeyin. Siz de sıfırdan başladınız. Size de yardım eden birileri oldu. Ama kalkıp da her şeyi hazırlop isteyenler ve tabii sizi küçümseyenleri dikkate almayın. Paylaşımcı olun ama işi gücü bırakıp birilerine net üzerinden ders verecek kadar kendinizi baltalamayın. Ama bildiğiniz bir şey varsa paylaşmaktan çekinmeyin. Müşteri forumları da kolluyor olabilir.

3.9 Zaman planlama diye bir şey duyduysanız uygulayınız. Ayrıca uykusuz kalmak marifet değildir. Kendinizi yıpratmamaya ayrıca çok kahve, sigara ve diğer uyarıcılardan uzak durmaya çalışın. Vücudunuza, sağlığınıza önem verin.

3.10 Hayatını bununla kazanan ve tüm vergilerini ödeyip ayrıca yazılımlara takır takır para ödeyip ihya olan kuruluş sayısı azdır. (Ben tam bilmiyorum desem?)

3.11 Çok fazla açmazı olduğundan, bu işi profesyonel olarak yapmanın hesabını kitabını iyi yapınız. Onun yerine bir tasarım bürosunda ayrıca bu işi de yapan yetenekli bir tasarımcı olmak daha iyi olabilir. Bunun için istikrarlı ve dediği zamanda işini bitirebilen, onurlu ama patrona da saygılı, asosyal olmayan bir kişi olmanız gerekir.

3.12 Son olarak düstur tümcesi şudur: “Tasarımcılık her şeydir, operatörlük hiçbir şey.”

Evet, biraz olumsuzluk dolu rehber oldu farkındayım. Ama bu yollardan hele hele yeni otururken geçmiş biriyim ben.

Yine de bu tür programları kolay kullanabilecek zeka ve kapasitede kendinizi görüyorsanız, kendinizi saklamayın çıkın ortaya. Ama yukarıdakileri çıktı alıp kenara koyun. Göz önünde bulundurun. Bir gün belki faydasını görürsünüz.

*Bu başlık aslında, “Başarılı freelance renderci nasıl olunur?” şeklindeydi. Yanlış değildir. Halk arasında böyle kullanılır. Böyle bilinir. O yüzden açıklama yapılmıştır. Artık okuyucu hangisini tercih ederse…