Mükemmel Bir Yaşam İçin Tasarım: Sürdürülebilir Mimarlığın Faydaları

Mükemmel bir yaşam için mimari tasarım sağlıklı bir hayatı destekler. Ayrıca; yaşam alanlarının sahiplerine fiziksel, zihinsel ve duygusal etkisi oldukça fazladır. Bu sebepten sürdürülebilir bir tasarımın odağı her zaman sağlık ve iyi yaşamaktır.

Son yıllarda çok sıklıkla duyduğumuz “wellbeing” ve “fit” kelimelerine çok sıkı bir adaptasyon olduğunu takip ediyoruz. Halbuki öylesi eksik ele alınıyor ki “Her şey seninle başlar / Kendini değiştir dünyan değişsin” vb. gibi safsatalar evet bir adım atmaya yarar. Fakat kişi kendini dönüştürmeye başlarken fiziki çevresini dönüştürmeyince aynı döngünün içerisine girer durur. Halbuki sürdürülebilir mükemmel bir yaşam bireyin hem kendinde hem yaşam alanındadır. Yani özel alanlarındadır. Biliyor musunuz Covid 19 salgınında birçok kişinin salgından ötürü değil, sağlıksız yaşam alanlarında barındıkları için hastalandıkları gerçeği pek konuşulmamaktadır. Türk kültüründe de var olan, Akdeniz mimarisinde yaygın olarak gördüğümüz balkon kullanımlarının bile esasen kişisel ihtiyaç listesinden çıkarıldığı ülkemizde birçok vatandaşımız kapalı evlerine hapsoldular. Bu da kişilerde ciddi bir mental ve duygusal çöküşe neden oldu. Ayrıca, evden çalışma alışkanlığı hayatımıza girdi. Evimizin teknik ve fiziki altyapısıyla yüzleştik. Evlerimizin ergonomisiyle yüzleştik. Doğal ve yapay havalandırmasından, iç mekanın ışıklılığına kadar farkında olmadan fiziğimizi ve psikolojimizi etkileyen konularla yüzleştik, yine de bugün bile farkında olamadık. Bundan 24-25 yıl önce İngilizlerin hazırlamış oldukları yeşil bina sertifika sistemini son 12-13 yıldır ülkemizde çok sorguladık, marketing aracı yaptık, yine amacına uygun kullanamadık. Keza Leed daha popülermiş dedik paramızı mantığını anlamadan oralara yatırdık. Yetmedi, Türkiye’nin kendi yeşil bina sertifika sistemi olsun dedik; önce kaynaklardan çeviriler yaptık.

Salgın tiny house yaşamını popüler kılmadan önce kendi kendine yeten ve yer değiştirebilen evler diye telaffuz ettiğimde, ancak bahçemize koyar hizmetli odası olarak kullanırız diyenler, pandemi sonrası yatırımcı olmaya yöneldi. Yine kendi kendine yetme mevzusu anlaşılamadı. Tiny house da imar delme aracı olarak ortada kaldı.

Halbuki doğaya çıkmak doğayı izlemek, doğal havayı solumak, güneşle temas etmek, toprağa basmak insan için ne büyük lüks ve terapidir.

İnsanın yaşam döngüsünde ve ruhsal yolculuğunda fiziksel temasları beş duyusu ve hisleri hayatına yön verir. Mutlu olduğu ortamlarda motivasyonu yüksek, daha sağlıklı ve verimli olur. Rahatsızlık duyduğu ortamlarda ise enerjisi düşmeye, kronik hastalıklar yaşamaya başlar. Bu da maddi ve manevi kayıpları getirir. Ciddi doktor ve hastane masraflarına kadar giden süreçlere bile maruz kalır. Ben de hayatımın belli bir döneminde bunları yaşadım. Pandemi döneminde özellikle davranışlarımızın sınırlandığı dönemde benim de sağlık sorunlarım oluştu. Enerjisini güneşten, suyunu tasarruflu ve gri su olarak kullanmaya uygun olarak tasarlayıp ürettiğim tiny house karavanda oldukça vakit geçirerek iyileşme sürecimi başlattım ve başarılı olduğumu da gördüm. Hiç mekanik iklimlendirme sistemi kurgulamadım. Doğal havalandırmanın doğru malzeme seçimi ve tasarımla mümkün olduğunu gördüm. Yapıyı zeminden yükselttiğimizde (tekerlekli bir model olmasının avantajı idi) doğal klimanın bir adımını attığımızı deneyimle keşfettim.

Şimdi tüm bu deneyimleri özetlemek, mimari tasarımda hep var olan yeni bir keşfi olmayan, ancak işverenlere, yerel yönetimlere ve mimarların kendilerine hatırlatması gereken temel kriterleri sıralamak istiyorum. Bu kriterleri mevcut ve yeni inşa edeceğimiz yapılarda göz önünde bulundurmamız, hayata geçirebilmemiz halinde kişisel gelişimimizi sürdürülebilir hale getirebileceğiz.

– En iyi iç hava kalitesini yakalamak

– Isısal, görsel ve akustik konforu oluşturmak

– Hijyene dikkat etmek / Mekan akışlarını doğru kurgulamak

– Biofilik ve doğa odaklı tasarım bilinci / doğadan referanslar almak

– Dengeli bir iş hayatı

– Yaşam alanlarında iç ve dış mekan tasarımında denge oluşturmak

– Geleneksel yapılardan ilham almak

– Yaşam alanlarında durma mekanları yaratabilmek