- 19 Haziran 2019
- 7727 defa okundu.
Opera’nın Hayaleti
Onur Kutluoğlu ve Umut Şumnu’nun senaryosunu yazdığı ve Onur Kutluoğlu’nun resimlediği Opera’nın Hayaleti adlı grafik romandan görsel.
“Belki o zaman anlarsın Şevki Bey’in Sergi Evini”
Ali Cengizkan’ın Bit Pazarı: Lale Çayevi şiirinden
Mimarlık üretim ve mirasımızın halini dikkate aldığımız takdirde bu kültürün, meslek erbabı ve akademinin cenderesini kırdığını iddia etmek mümkün değil. Açıkçası siyasi ve ekonomik ranta/iradeye mağlup olduğu da aşikar.
Gelişmiş toplumlarda ise bireyler, tasarım kültürü ile her daim temas halinde olduklarının farkındalar. Hatta kendilerini sorumlu, söz sahibi addediyorlar. Mimarlığın temsil gücü, mesleğin itibarı ve niteliğinin altında yatan da bu farkındalık olsa gerek.
Bizde sahiplenme ve sorumluluğun meslek odaları, dernekler ve meslek erbabı ile sınırlı kalmasının gerekçelerinden biri de, tasarım kültürünün topluma hitap edeceği iletişim kanalının sadece tasarlanan ürünle kısıtlanmış olmasıdır. Zira edebiyat, sinema, belgesel ve benzer mecralarda mimarlığın kendisine açtığı alan son derece sınırlı. Dahası bu tartışmalar, çalışmalar “elit” yaftası ile bahsettiğim cenderenin içine hapsedilmekte.
14 Haziran 2019 tarihinde, Deppo29’da1 açılan sergi ise -kanaatimce- yukarıda arz etmeye çalıştığım meseleyi odağına alan bir cevabı barındırıyor. Onur Kutluoğlu ve Umut Şumnu’ nun senaryosunu yazdığı ve Onur Kutluoğlu’nun resimlediği Opera’nın Hayaleti adlı grafik roman, Şevki Balmumcu’nun Sergi Evi yapısı merkezinde erken dönem cumhuriyet mimarlığının sancıları ve modernist bir mimar olarak Şevki Balmumcu’nun meslek hayatının hikayesi.
Sergi Evi ile “büyük anlatıyı” aktaran hikaye, Şevki Balmumcu özelinde ise “büyük anlatının” mimarın hayatında nasıl kırılmalara yol açtığını konu ediyor. Üç farklı dönemin, farklı katmanlar ve renklerle simgelendiği eserin tasarımı da dikkate değer.
Opera’nın Hayaleti adlı grafik romandan görsel.
Panellerde Sergi Evi ve Opera Binası’na ait detay ve görüntüler var. Kimi karelerde üst üste veya yan yana gelen kolajlar, sadece mimari değişimi değil; zaman içindeki atlamaları da belirginleştirip Balmumcu’nun hikayesinin farklı dönemlerini ve katmanlarını berraklaştırıyor.
Opera’nın Hayaleti adlı grafik romandan görsel.
Sergi Evi’nin Opera Binası’na dönüştürülmesi ülkemiz mimarlık tarihindeki önemli bir kırılmayı temsil etse de, bu kırılmanın bir diğer öznesi olan Şevki Balmumcu’ya olan etkisinin yeterince bilinmediği kanaatindeyim. Grafik romanı tarih yazımının bir aracı olarak kullanan Kutluoğlu, biyografik-kurgu çalışmasına ana karakter olarak mimarı alarak, mikro tarihin önemini de gözler önüne seriyor.
Opera’nın Hayaleti adlı grafik romandan görsel.
Opera’nın Hayaleti eserinin önümüzdeki aylarda yayımlanacak. Mimarlık kültürünün grafik roman kanalını kullanabiliyor olması elbette çok heyecan verici; zira bu mecrada mimarlık ve mimar biyografisini konu edinmiş çok fazla eser dünyada da yok.
Bauhaus’un 100. yılı sebebi ile birkaç ay önce İspanyolca neşredilen ve Mies van der Rohe’nin hayatını konu alan grafik roman2, Agustin Ferrer Casas tarafından hazırlanmış ve önsözünü de Norman Foster yazmış. Bir diğer çalışma ise Charlotte Malterre-Barthes ve Zosia Dzierzawska tarafından hazırlanan ve Eileen Gray’i anlatan A House Under The Sun albümü3. Bu albüm de çok yeni, 2019 Haziran ayında piyasaya çıktı.
Agustín Ferrer Casas’ın resimlediği, diyalogları Norman Foster tarafından yazılan ve Mies van der Rohe’nin hayatını konu alan grafik romandan görsel.
Eileen Gray: A House Under The Sun isimli grafik romandan görsel. Kitabın yaratıcıları: Charlotte Malterre-Barthes ve Zosia Dzierzawska
Özetle, mimarlık tarih yazımı ve mimar biyografisini grafik roman çatısında harmanlayan “Opera’nın Hayaleti” albümü çok yeni bir mecranın sadece temsilcilerinden değil aynı zamanda öncülerinden biri olarak kaydedilecektir.
Kitap raflarda yerini almadan hikayeyi okumak, panelleri incelmek isteyenler 28 Haziran 2019 Cuma gününe kadar Kader Sokak (Yeni ismi Beyaz Zambaklar Sokak) No:29, Kavaklıdere, Çankaya, Ankara adresinde Deppo29’u ziyaret edebilirler.
2. https://www.dezeen.com/2019/04/06/mies-comic-agustin-ferrer-casas/
Etiketler
