Saçmalıkları Kaldıralım Derken…

Kahramanmaraş’ta son dönemde önemli kentsel gelişmeler yaşanıyor. Şehrin kalbinin attığı Trabzon Caddesi’nde ekseriyetle kamu yapılarının olduğu iki ada yenileme alanı ilan edildi. Alandaki tüm yapıların yıkılacağı, ticaret odaklı yeni bir yapılaşmaya gidileceği konuşuluyor.

Söz konusu alan şehrin hafızası niteliğinde bir alan… Süreç özenle çalışılmalı, şeffaf bir şekilde yürütülmelidir. Bu satırların maksadı önemli noktaları vurgulamak; Büyükşehir Belediye Başkanı Hayrettin Güngör Bey’i vakitlice uyarmaktır.

Başkan Bey’e Açık Mektup

Önce selam ve hürmetlerimi sunar, çalışmalarınızda başarılar dilerim.

Basından ve beyanlarınızdan takip ettiğimiz üzere Trabzon Caddesi ve valilik çevresinde bir dönüşüm çalışması yürütüyorsunuz. Bu kapsamda Valilik, Özel İdare Binası, Eski Adliye, özel mülkiyetteki işyeri, konut, banka ve otelleri yıkmayı planlıyorsunuz.

İlk hedef Özel İdare Binası’nı seçmişsiniz. Ucube olarak görüyor; görece dünyanın en çirkin, en saçma binasından kurtulmak istiyorsunuz.

Sayın Başkan, Özel İdare Binası’na saçma diyenlerin çoğu, emin olun bir kez içini gezmemiştir. Somut gerekçeleri yoktur. Mimari okur yazarlıkları da yoktur.

Çevresiyle uyumsuz derseniz tamam. İşletmesi zor denir ise anlarız. Şehrin iş ve alışveriş alışkanlıklarına uymuyor derlerse hak veririz. Ama tutturmuşsunuz “saçma”… tutturmuşlar “çirkin”… Hadi, güzel bina gösterin o zaman. Var mı memlekette güzel bir apartman? Ya da estetik bir okul binası?

Sayın Başkan; mimari anlamda ülkenin en fakir şehriyiz. Sabah erken kalkan müteahhitliğe koşuyor. Konut tipolojimiz K1, on katlı çift daireli simetrik apartmanlar olmuş. Her zeminde ve eğimde, ana yolda da dar sokakta da, doğuda da batıda da kopyalayıp yapıştırmışlar. Bir ilçemiz (Onikişubat) tek tip apartmanlarla dolarken kimsenin sesi çıkmamış. Şimdilerde neymiş efendim… “Özel İdare Binası saçma”ymış…

Sayın Başkan; altının kıymetini sarraf bilir. Birtakım problemleri olsa da Özel İdare Binası, yapıldığı dönem için ilklerin binasıdır. 1994’te hizmete açıldığından bu yana, ciddi bir bakım onarım görmeden bugüne gelmiştir. O dönemin çok üzerinde teknoloji ve yapım teknikleri ile inşa edilmiştir. Kazık temel üzerinde yükselmektedir. Bina içi rampalarla ilk kapalı otopark buradadır. İlk dört katı çarşı katı olup, iç avlu etrafında sıralanan dükkanlardan oluşur. Çarşı katlar arasında şehrin ilk yürüyen merdivenleri çalışır. Zemin kattaki avlu, galeri boşluğu olarak çatıya kadar devam eder. İç cephedeki füme alüminyum cephesiyle, giydirme cephesi olan ilk yapıdır. Çatısı uzay kafes sisteminin şehirdeki ilk uygulamasıdır.

İç avlu ve atriyumdan dolayı yapıldığı yıllardaki diğer yüksek binalardan ayrılır. Orta katlardaki açıklıkta atriyuma bakan iç cephe, bir anda dış cephe oluverir. Koridorlar doğal ışık alır, Birçokları orta katlardaki kolonadlı açıklığın o katlardaki işyerlerine Trabzon Caddesi’ne cephe verdiğini bilmez.

Bu saydığım hususiyetlerin bir kısmının ilk kez 1989 yılında Bakırköy Galeria AVM de bir araya geldiğini söylersem tarihsel süreç daha iyi anlaşılır.

Sayın Başkan saçma bina arıyorsanız ilk önce, Rize’deki çay bardağı anıtına, Mersin’deki gemi şeklindeki öğrenci yurduna ya da Aydın Belediye Binası’na bakabilirsiniz. Onlardan sonra yapacağınız değerlendirme daha sağlıklı olacaktır.

Binanın renkleri eleştirilebilir; kontur ve gabari olarak çevresi ile uyumsuz olabilir… Merkezin dokusuna aykırı olduğunun farkındayız. Tek noktadan kontrollü giriş çıkış sağlanamadığından güvenlik zafiyeti vardır, bunları biliyoruz. Ama bunlardan dolayı yıkılmasını kabul etmiyoruz.

Sayın Başkan; o bina 1994 yılında devletin ve milletin zor zamanlarında vücuda getirilmiştir. İyileştirebilecekken yıkmak israftır. Sanıyorum siz ya da ekibiniz özel mülkiyetinizdeki bir binayı siluete uymuyor ya da fonksiyonel değil diye yıkmazsınız.

Çarşıya taze kan getirmek istiyorsanız, Özel İdare’nin arkasındaki binalardan, karşıdaki vergi dairesinden, Selçuk Sitesi’nden ve diğer pasajlardan başlamalısınız.

Sayın Başkan, kamu binalarını yıkmak kolaydır. Özel mülkiyette durum değişir. İş yargıya intikal eder, yıllar geçer. Görev süreniz yetmez. Sizden sonraki yönetim sahiplenmezse yıktığınız yerler açık otopark olur.

Sayın Başkan, Özel İdare ve Akbank’ın yerine Valilik Binası yapma fikri gülünçtür. O alanda ancak muhtarlık olur. TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un valilik ziyaretine otuz küsur araçla geldiğini kendi gözlerimle gördüm. Cumhurbaşkanı geldiğinde oluşan manzarayı hayal edin ve o sembolik valilik makam binası fikrinden vazgeçin.

“Sarı Bina” için de kaygılanmayın. Artık alışılmıştır. Şehrin siluetindeki en baskın yapıdır. Maraş’a dair tüm görüntülerde vardır. Kale gibi, Abdülhamid Han Camii gibi, Uzunoluk Hamamı gibi, Eski Belediye Binası gibi kentsel hafızanın bir parçası olmuştur. Milli bayramlarda kortej, önünden geçer. STK’lar toplumsal meselelerde Özel İdare’nin merdivenlerinde açıklama yapar. Şehit cenazeleri Ulu Cami’den alınır, Özel İdare’nin önünden geçerek Şeyh Adil’e gider. Dondurma alan orada fotoğraf çektirir. Çarşıdaki buluşma noktamızdır. Herkesin “Sarı Bina”sıdır.

İkonik bir tasarımdır. Dekonstrüktivist çizgiler taşır. İmaj ve PR yatırımı yapılırsa Zaha Hadid binaları gibi şöhrete ulaşabilir. Dönüştürülmesi çok ses getirir. Uluslararası bir proje yarışması açarsanız küresel ilgi görür; seçilen proje uygulansa da, mevcut haliyle kalsa da gündem olur, reklam olur. Şu hâlde bile Yedikuyular Kayak Merkezi’nden daha çok bilinmektedir.

Sayın Başkan, bugün özel idareyi yıkmakla sadece bir bina yıkmıyor; şehrin hafızasından bir şeyleri alıp götürüyorsunuz. Eski Belediye Binası’nı yıkıp meydan yapanları bu şehir iyi anmıyor, bilesiniz.

Yerine ne yapacağınızı bir an önce açıklayın. Özel İdare’yi ne uğruna yıkıyorsunuz görelim. Kırk dönümlük alanda düzenleme yapacağınızı söylüyorsunuz. Otuz sekiz dönümde ne yapamıyorsunuz da iki dönümlük Özel İdare’yi istiyorsunuz? Valiliği yıkarak, Özel İdare Binası’nı yıkarak, 50 metre öteye tekrar valilik binası yaparak nasıl bir sonuç hayal ediyorsunuz? Yıkımlara başlamadan projenizi sunun, tartışalım. Gizli saklı yürüttüğünüz sürecin sonu, dünyanın en saçma meydanı olmasın.

Kahramanmaraş’ta Kent Simgesi Olan Özel İdare İş Merkezi Yıkılacak