Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi ile ilgili kişisel görüş

Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesinin tartışılması yaşamsal önem taşıyor.

Bu tartışmanın sonunda tüm tarafların tatmin olacağı bir toplumsal uzlaşı zemini bulunması yalnız bu vaka için değil daha önce tepki gösterilmiş ya da gösterilememiş tüm vakalar ve bundan sonra karşımıza çıkabilecek benzer vakaların sağlıklı bir biçimde sonuçlandırılabilmesi açısından çok önemli.

Tartışabilmek için ise önereceğim yöntem barışçıl bir yöntem: Karşılıklı empati kurmak.

Şu kabulle başlayalım: Bu öneri büyük bir iyi niyetle geliştirilmiştir. Taksim’in yaya öncelikli bir meydan haline gelmesi, ulaşımın düzenlenmesi, Kaybedilmiş bir kültürel miras unsurunun (fikrin esin kaynağı olan genç meslektaşlarımızın tabiriyle Hayal(et) Yapı’nın yani Topçu Kışla’sının) canlandırılması ve böylelikle oluşturulacak ek mekan potansiyeli ile de tüm bu sürecin finansmanın sağlanması amaçlanmaktadır.

Yukarıdaki paragrafta yer alan amaçlardan sadece birine (bir hayaletin yani bir ölünün canlandırılması) konuyla ilgili görüşüm çok net olduğu için itiraz edeceğim ama onun dışındaki tüm amaçlara katılabilirim:

Hayal-et Yapılar Sergisi / Taksim Kışlası senaryoları (Pattu Mimarlık Tasarım Araştırma)

Ölmüş yakınlarımızın yokluğu çok can yakıcı olsa da öldüklerini bile bile onları canlandırmaya çalışmanın -meşhur Frankenstein hikayesinde olduğu gibi- patolojik olduğuna kimse itiraz etmez sanırım. Öyleyse artık öldüğü kabul edilen bir yapıyı canlandırmaya çalışmak duygusal gerekçelerle açıklanamaz. Yani burada aslında yitirilmiş bir kültürel miras unsurunun yeniden kazanılması amacı pek inandırıcı değil. Kaldı ki yine söz konusu öneriye itiraz eden sağduyu sahibi her birey gibi ben de uluslararası otel zincirlerinin seri tecavüzüyle sürekliliği ve iflahı kesilmiş artık neredeyse varlığı sorgulanır hale gelmiş zavallı bir parka son darbenin vurulmasına değecek nasıl bir kamusal fayda getirecek bu hayalet bilemiyorum doğrusu. Bu arada canlandırılan hayalet’in bir askeri yapı olmasının mevcut siyasi iklim bağlamında ortaya çıkardığı simgesel çelişki de ayrı bir tartışma konusu olabilir.

Şehirler milyonlarca yıllık doğal süreç ve binlerce yıllık kültürel süreç ile biçimlenir. Bu biçimlenme süreklidir. III. Napolyon’un Baron Haussmann eliyle tümüyle yıkıp baştan inşa ettiği Paris gibi totaliter bir yaklaşım sonucu oluşan örnekler dışında hiyerarşik bir biçimde tepeden tabana değil tabandan tepeye bir yaklaşımla biçimlenir, yani tüm kuvvetlerin bileşkesiyle. Ortaya çıkan sonuçların iyiliği kötülüğü tartışılır ama gerçekliği bir başka deyişle sahiciliği tartışılmaz; Las Vegas’ın ya da Dubai’nin yapmacıklığının tartışılmayacağı gibi. I. Napolyon’un deyişiyle dünyanın tek ülke olması durumunda başkenti olacak denli güçlü bir imajı olan İstanbul’un bir yapma imaja gereksinimi yoktur.

Katılmadığım hususla ilgili kapsamlı eleştirimi yaptıktan sonra empati kurmaya devam edebilirim: Taksim şimdi olduğundan daha sorunsuz, daha sağlıklı bir kamusal mekan haline gelmeli. Bunda hepimiz hem fikiriz. Hemfikir olmadığımız husus ise bu amaca ulaşmak için izlenen yöntem. Bu noktada da kamu yöneticileri kamuyla empati kurmaya çalışırsa bu işi kolaylıkla çözeriz.

Bu ve bundan sonraki benzer vakalar için somut önerim çok basit ve sürdürülebilir: Taksim Meydanı ve ilişkili kentsel mekanlarla ilgili bir uluslararası yarışma açılması. Yakın geçmişimizdeki bazı sözde yarışmalarda olduğu gibi değil, UIA standartlarında, katılacakların önden seçilmediği değerlendirme süreci sonuna kadar anonim kaldığı gerçek bir yarışma! Eğer bu yarışmayı kamu adına yönetim yetkisi verilmiş kurumlar açmıyor, açamıyor, açmak istemiyorsa kamusal mekanın gerçek sahibi olan kamunun kendisi açsın. Bahane maliyet ise böyle bir yarışmaya jüri üyesi ya da yarışmacı olarak Türkiye’den ve dünyadan ödül / ücret beklemeden katılacak pek çok meslektaşımız olduğuna eminim.