TOKİ’nin Bursa’ya Tokadı

Doğanbey Kentsel Dönüşüm Projesi hakkında...

Doğanbey Kentsel Dönüşüm Projesi’ni ilk duyduğumda, projelere dair herhangi bir çalışma henüz paylaşılmamışken, kentsel dönüşümün her anlamda doğru bir örneğiyle karşılaşacağımı sanmıştım (o zamanki mimarlık öğrencisi hayallerimle). Çöküntü bölgelerinin yeniden yapılandırılarak, kentsel yaşam kalitesini arttırmayı hedefleyen başarılı bir modelin ortaya koyulacağı disiplinler arası yürütülen çalışmalar, analizler…

Kentsel dönüşüm proje alanı olarak sözü geçen yer, Bursa’nın tam olarak merkezinde yer alır. Tophane sırtlarından bakılığında, ki dağ yoluna çıkmadan Bursa manzarası seyredebileceğiniz yegane yerdir, eski Bursa kent dokusunu seçebilirdiniz bundan birkaç sene önce.

Projenin kentliye tanıtıldığı zamanlar, siyasiler tek amaçlarının mahalle sakinlerini mağdur etmeden bölgeyi – burayı özellikle vurgulamak isterim – bir cazibe merkezi haline getirmek olduğunu söylemişlerdi. TOKİ ile imzalanan ön protokoller esnasında dönüşüm projesinin bölge için tarihi bir fırsat olduğu belirtildi. Şehrin çehresinin değiştirmesi – elbette iyi yönde bir değiştirme olmalıydı! – çabalarının ilk adımıydı bu imzalar.

En son geçen hafta çıktım Tophane sırtlarına, Bursa manzarasına son bir veda için. TOKİ projeyi tamamlamak üzere. Cazibe merkezi anlayışının izleri, birbiri ardına safları mümkün olduğunca sıklaştırmak suretiyle dikilmiş, şehrin hiçbir yerinden referans alınamayacak yükseklikleriyle koca koca çirkin ve de ruhsuz beton kütleleri halinde, kentsel bellek olgusunu da yıkarak karşımızda duruyor. Çünkü Bursa’da büyümüş her insanın aklına kazınmış görüntü artık yok. Şimdinin çocuklarında o görüntü asla olamayacak. Artık en büyük manzara, TOKİ manzarası.

Kentin çehresini bu denli darbeleme anlayışını bir kenara bıraktığımızda bile, proje, bir toplu konut projesi olarak da sınıfta kalmış durumda. Yüksek kütleler birbirine o denli yakın ki, aralarına güneş ışığının sızabilmesi büyük mucize olur. Amaç, bölge halkının yaşam kalitesini yükseltmek olmalıyken, daha da düşüreceğine inanıyorum.

Zeytinburnu’na dikilen gökdelenlerin, İstanbul’un meşhur silüetini bozduğu gerekçesiyle – ki başta bunun öngörülmeden, öngörülse de sineye çekilerek onay verilmesi ayrı bir utanç konusudur – kıyametler koparıldı. İşte bu Doğanbey Kentsel Dönüşüm Projesi’ni de, İstanbul örneğinden farksız görüyorum. Çünkü bu zamana kadar bir şekilde varlığını sürdüren, iyileştirmelere gidilerek de varlığını sürdürmeye pekala devam edebilecek olan kent dokusu, Bursa çehresi, manzarası, rant uğruna parçalandı, yok edildi.

İşte şu anda müthiş dönüşüm, işte TOKİ’nin Bursa’ya tokadı.