1890’ların Deveaux Apartmanları ile Demiören AVM aynı binalar mı?

Beyoğlu Belediye Başkanı Ahmet Misbah Demircan geçen günlerde Twitter'da paylaştığı fotoğraf ile Demirören AVM'nin, Deveaux Apartmanları ile aynı bina olduğunu iddia etmişti.

Demircan Twitter üzerinden yaptığı açıklamalarda, Demirören AVM dışında ayrıca Pera Müzesi, Haliç Kongre Merkezi ve İKSV binalarının da cephelerinin korunup, iç mekanlarının değiştirildiğini, kullanılamaz durumdaki tüm yapıları onarıp tekrar kullanıma açmayı hedeflediklerini, böylece Beyoğlu’nun tarihteki gerçek misyonu ve hakettiği yeri alacağını yazmıştı.

1890 senesinde Osmanlı Bankası yöneticisi Emile Deveaux ile Deveaux Apartmanları ismini alan Eski Sin-Em Han, 1930’larda Lüks Sinema ve Saray Sineması’na ev sahipliği yapmıştı. Sin-Em Han’da 1950’lerde çıkan büyük bir yangın sonucu yapı bir pasaj ve ofis kompleksine çevrilmiş ve geleneksel Saray Muhallebicisi’ne de ev sahipliği yapmıştı. Tüm yapı 1980 senesinde Demiören Grup tarafından satın alınmış, çoğu dükkan, ofis ve Saray Sineması 1996 senesinde kapandıktan sonra eski Sin-Em Han oldukça atıl bir durumda kalmıştı. Nihayetinde çok tartışmalı Demiören AVM 2011 senesinde açıldı.

İstanbul Yenileme Kurulu 21 Aralık 2008’de “Gemişten Günümüze Beyoğlu” kitabının 2. cildinde yayınlanmış olan binanın eski fotoğraflarından yararlanılarak Yıldız Teknik Üniversitesi’nin raporu doğrultusunda hazırlanan cephe düzenlemesinin kimi düzeltmelerle uygun olduğuna karar verip, 20 Eylül 2010’da da yapılan cephe revizyonunu onaylamıştı.

Bütün tartışmaların dışına çıkıp sadece paylaşılan fotoğraf üzerinden yapıları değerlendirmek gerekirse en büyük soru bu kadar kesin bir yorum getirebilmek için elde eski yapıya dair ne kadar veri olduğu. Ahmet Misbah Demircan’ın paylaştığı ilk Deveaux Apartmanları fotoğrafı ile güncel fotoğrafın karşılaştırılmasında aynı perspektif ve uzaklığın kullanılmadığı görülüyor. Bu sebeple Demirören AVM’nin Cercle d’Orient binasıyla aynı doğrultuda olup olmadığı tam olarak anlaşılmıyor. İkinci fotoğrafta ise her ne kadar iki yapı da modern eklemeler dışında aynı bezeme programına sahip olarak görünse de Demirören AVM’nin eski yapı ile arasındaki yükseklik farkı tartışmaları binanın orijinalindeki oranların değişmiş olabileceğini akıllara getiriyor.