2022 RIBA Kraliyet Altın Madalyası’nın Sahibi: Balkrishna Doshi

Royal Institute of British Architects (RIBA) tarafından verilen, dünyanın en prestijli mimarlık ödülleri arasında gösterilen Kraliyet Altın Madalyası'nın 2022 yılı kazananı Balkrishna Doshi oldu.

Fotoğraf: Pratik Gajjar

Kraliyet Altın Madalyası, mimarların bir ömür boyu süren çalışmalarının takdiri olarak, “mimarinin ilerlemesi üzerinde doğrudan veya dolaylı olarak önemli bir etkiye sahip olan kişi veya gruplara” veriliyor.

70 yıllık kariyeri ve 100’ün üzerinde inşa edilmiş projesi ile Balkrishna Doshi, uygulamaları ve öğretileri aracılığıyla hem Hindistan hem de komşu bölgelerde mimarlığın gidişatını etkiledi. Binaları, öncü modernizmi yerel dille birleştiriyor, Hindistan’ın mimarisi, iklimi, yerel kültürü ve zanaat geleneklerinden ilham alıyor.

Sangath, Balkrishna Doshi’nin ofisi. Ahmedabad, Hindistan © Vastushilpa Foundation

Vizyoner şehir planlama, sosyal konut, idari ve kültürel tesis projelerinin yanı sıra hem Hindistan’daki hem de dünyanın dört bir yanındaki üniversitelerde misafir profesör olarak eğitim alanındaki çalışmaları ile uluslararası üne kavuşan Doshi, aldığı ödülün ardından düşüncelerini şu şekilde dile getiriyor:

“İngiltere Kraliçesi’nden Kraliyet Altın Madalyası aldığım için hoş bir şaşkınlık içerisindeyim. Ne büyük bir onur! Bu ödül, 1953’te Le Corbusier ile çalıştığım dönemde Corbusier’in Kraliyet Altın Madalyası kazanma haberini aldığı zamanların anılarını aklıma getirdi. Majesteleri’nden bu ödülü almaktan duyduğu heyecanı oldukça belirgin bir şekilde hatırlıyorum. Bana mecazen, ‘Bu madalyanın ne kadar büyük ve ağır olacağını merak ediyorum’ demişti. Bugün, altmış yıl sonra, ‘gurum’ Le Corbusier ile altmış yıllık çalışmamı onurlandıran aynı ödüle bahşedildiğim için gerçekten şaşkına dönmüş hissediyorum. Eşime, kızlarıma ve en önemlisi Sangath ekibime ve iş arkadaşlarıma en içten teşekkürlerimi sunuyorum.”

Tagore Hall, Ahmedabad, Gujurat, Hindistan © Vastushilpa Foundation

RIBA Başkanı Simon Allford, Doshi’nin Kraliyet Altın Madalyası’nı kazanması ile ilgili düşüncelerini şu şekilde dile getiriyor:

“2022 Kraliyet Altın Madalya Sahibi olarak Balkrishna Doshi’yi seçerken komiteye başkanlık etmek bir onurdu ve bir zevkti. Doksan dört yaşında, hoş amaçlara hizmet eden mimarisiyle mimarları nesiller boyunca etkiledi. Le Corbusier’in ofisinde geçirdiği zamandan etkilenmekle birlikte yine de eserleri, geri alabilen, yeniden yapabilen ve gelişebilen; orijinal ve bağımsız bir düşünüre aittir. Yirminci yüzyılda, teknoloji birçok mimarın yerel iklim ve geleneklerden bağımsız olarak inşa etmesini kolaylaştırdığında, Balkrishna hinterlandı ile; iklimle, el sanatları ile, eski ve yeni teknolojiler ile olan bağını sürdürmeye devam etti.

Balkrishna Doshi’nin mimarlık sanatına, inşaat zanaatına ve kentsel tasarım pratiğine yaptığı olağanüstü katkı, onu bu ödülü en çok hak eden kişi yapıyor. Madalyanın gelecek yıl kendisine takdim edilmesini dört gözle bekliyorum.”

Atira Konuk Evi, Ahmedabad, Hindistan. Fotoğraf: Fabien Charuau (c) Vastushilpa Foundation

1927’de Hindistan’ın Pune şehrinde mobilya üreticisi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Balkrishna Doshi, Bombay’daki JJ Mimarlık Okulu’nda okudu. Ardından 1951-1954 yılları arasında Paris’te Le Corbusier’in ofisinde kıdemli tasarımcı olarak çalıştı ve diğer 4 yıl Hindistan’ın Ahmedabad şehrindeki projeleri denetledi. Ahmedabad’da Hindistan Yönetim Enstitüsü’nü kurmak için Louis Kahn ile birlikte çalıştı ve iş birliklerine on yıldan fazla bir süre devam ettiler. 1956 yılında iki mimar ortağıyla birlikte kendi mimarlık pratiğini gerçekleştireceği Vastushilpa’yı kurdu. Bugün Vastushilpa, üç kuşağa yayılan beş ortağı ve altmış çalışanı ile çok disiplinli uygulamasına devam ediyor. Ekip, diyaloğu teşvik ediyor; kapısı her daim açık olan ve yoldan geçenleri içeri girmeye davet eden ofis alanları ile proaktif katılım felsefelerini yansıtıyor.

Kanoria Sanat Merkezi, Ahmedabad, Hindistan. Fotoğraf: Fabien Charuau (c) Vastushilpa Foundation

Doshi’nin önemli projeleri arasında Hindistan’ın Ahmedabad şehrindeki Shreyas Çok Amaçlı Okul Kampüsü (1958-63); düşük maliyetli konut projesi Atira Konuk Evi (1958); nadir belgeleri barındıran Indology Enstitüsü (1962); iş birlikçi öğrenmeyi teşvik eden alanlar yaratmaya odaklanılan ve 2002’de CEPT Üniversitesi olarak adlandırılan Ahmedabad Mimarlık Okulu (1966, 2012’ye kadar ilavelerle); 700 kişilik Brutalist oditoryum projesi olan Tagore Hall & Memorial Tiyatrosu (1967); 700 kişilik tiyatro ve oditoryum olarak inşa edilen brütalist Premabhai Hall (1976); Hindistan’ın Bangalore şehrindeki bir işletme okulu olan Hindistan Yönetim Enstitüsü (1977 – 1992); mimarlık ofisi Vastu Shilpa’nın stüdyosu Sangath (1981); Kanoria Sanat Merkezi (1984); 1995 Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü kazanan Aranya Düşük Maliyetli Konut Projesi (1989) ve sanatçı Maqbool Fida Husain’in çalışmalarını sergileyen mağara benzeri bir sanat galerisi olan Amdavad ni Gufa (1994) bulunuyor.

Balkrishna Doshi “Bu prestijli ödülü gurum Le Corbusier’ye borçluyum”

Pritzker Ödülü’nü Kazanan Balkrishna Doshi’nin Hayatı ve Projeleri