26 Bin Kültür Varlığı Kültür Envanteri’ne Girdi

Kültür Envanteri, Türkiye coğrafyasında eserler bırakmış olan medeniyetlere ait taşınmaz kültür varlıklarını tanımlamak için yola çıkmış bulunuyor.

Çalışma kapsamı, Türkiye dışında bulunan ve Türk kültürüne ait varlıkların da izini sürerek genişlemeye devam ediyor. Gelinen noktada tanımlı kültür varlıklarının sayısı 26 bini aşarken, eklenen görsel sayısı ise 25 bine yaklaştı. Katılımcı ve disiplinlerarası bir platform olarak yürüyen proje, aynı zamanda Dijital Beşeri Bilimler alanında da iyi bir örnek ortaya koyuyor.

“Bilirsek, koruruz!” söylemiyle hareket eden gönüllülerin katkılarıyla, her geçen gün içeriğini zenginleştiren Kültür Envanteri, yeni formatıyla 2019 yılının Aralık ayında Caner Cangül ve A. Erdem Şentürk’ün ortak çalışması ile açıldı. İlk açıldığında 7 bin tanımlanmış kültür varlığı sayısı bugün 26 bini geçti. Bugüne kadar projeye dahil olan 200’ün üzerinde Kültür Elçisi’nin katkılarıyla yoluna devam ederek büyüyor. Her geçen gün bir yandan yeni kültür varlıkları tanımlamaları yapılırken, diğer yandan onlarca kültür varlığı üzerinden bilgi güncellemesi ile birlikte, gerek arşiv gerekse gönüllülerin kendi çekmiş olduğu güncel fotoğraflarla görsel arşivi de zenginleşiyor.

Kültür Envanteri’nde Türkiye dışında İran, Afganistan, Hindistan, Pakistan, Yunanistan, Bulgaristan, Bosna Hersek, Sırbistan, Macaristan, Özbekistan, Türkmenistan gibi 50 kadar ülkedeki eserlerde Türklerin izini sürülebileceği gibi; Göktürkler’den Osmanlı’ya, Gazneliler’den Babürlüler’e Türk devletleri ile Anadolu’da bulunmuş Hitit, Karya, Likya, Kilikya, Bizans gibi 100’ün üzerinde uygarlıkların günümüze ulaşan izleri de yer alıyor.

Kültür Envanteri, kültür varlıklarının türlerini de tanımlayarak filtreleme imkanları sunuyor. Girilen her kültür varlığı, belirlenmiş 150’nin üzerindeki kültür varlığı türü ile tanımlandığı için istenilen tür ve türlerdeki kültür varlıkları haritaya yerleştirilebiliyor. Çapraz filtreleme olanakları ile istenen bir bölgede, seçilecek kültüre ait belirli türleri de harita üzerine dökmek mümkün.

Kültür Envanteri, gelişmiş arama olanakları ile aranacak kelime ve kelime gruplarına uygun sonuçları harita üzerinde gösteriyor. Aramada kullanılacak kelime bir eser ismi de olabilir, bir yerleşim adı da, bir kültür varlığına ait ismin bir parçası bile olabilir.

Kültür Envanteri’nin en güçlü olduğu özelliklerinden birisi, kullanıcıların konumunu kullanarak çevresindeki kültür varlıklarını görmesini sağladığı gibi, gitmek istediği bir yere ait adresi girerek o çevredeki kültür varlıklarını harita üzerinde listeleme ve filtreleme olanaklarını da sunuyor. Böylece kullanıcılar, sürekli yanlarında bulunan telefonlarından belirledikleri noktadaki yahut konumlarının çevresindeki kültür varlıklarının listesine harita üzerinde hızlıca ulaşabilir, hatta seçecekleri kültür varlığı için rota bile oluşturabilir.

Kültür Envanteri kültür varlıklarını tanımlarken aynı zamanda tematik haritaları da oluşturarak ilişkisini kurmaya devam ediyor. Tematik haritalar, belirlenen temaya uygun eserleri bir kerede harita üzerinde listeleme imkanı veriyor. Şu ana kadar oluşturulmuş Mimar Sinan Eserleri, Birinci Ulusal Mimarlık Akımı döneminde yapılan eserler, Kadın Baniler, UNESCO Dünya Mirası’na giren eserler gibi çok sayıda farklı tematik haritalar, Kültür Elçileri tarafından gelen önerilerle daha da zenginleşiyor.

Kültür Envanteri gezginlerin ve turistlerin hem gezilerini kolaylaştırmak, hem de gezi yolu önerileri için kültür rotalarını da oluşturuyor. Mimar Sinan Eserleri gezi rotaları, Likya Yolu, Kütahya ve Kayseri Kültür Rotaları tanımlamalarını zamanla tüm şehirler için yapmak istiyor.

Kültür Envanteri’nde tüm içerik gönüllü olarak katkıda bulunan Kültür Elçileri tarafından gerçekleşiyor. Kültür Elçisi, çevresinde bulunan kültür varlıklarını belirleyen, araştıran ve içerik üreten, kısaca kültür varlıkları ile ilgili sorumluluk alan kişidir. Her şehirde en az 1 kültür elçisinin olmasını hedefleyen projede, 100’e yakın kültür elçisi bulunurken, yıl sonuna kadar 200 kültür elçisine ulaşma hedefi bulunuyor. Eğer kültür elçisi olarak kültür varlıklarının tanımlanması, güncellenmesi konusunda görev almak istiyorsanız https://kulturenvanteri.com/kultur-elcileri/ sayfasını inceleyebilirsiniz.

Kültür Elçileri proje hakkında ne söylüyor?

Dilara Oruç

“Kültür Envanteri Projesi’ne yakın zamanda dahil oldum. Şehir tarihi üzerine çalışan biri olarak Kültür Envanteri’ni incelerken, araştırdığım, merak ettiğim birçok eseri kolaylıkla görebildiğim anda aslında böyle bir projeye ne kadar ihtiyacımız olduğunu fark ettim ve projeye elimden geldiğince katkıda bulunmak istedim. Proje ile halihazırda bilinen kültür varlıklarını haritada işaretleyerek görünür kılarken, bir o kadar bilinmeyen eseri de keşfediyoruz. Ülkemiz sınırları dışında bulunan kültür varlıklarımızı da işaretliyoruz. Bu açıdan çok geniş ve zengin bir envanter oluşturulmakta. Proje süreci benim için, kendi farkındalığıma da katkıda bulunmam sebebiyle ayrıca heyecan verici.”

İnan Kenan Olgar

“Kültür elçisi olmak istemekteki amacım, tüm o bakıp geçtiğimiz kültürel varlığımızı biraz daha yakından tanımak, haklarında daha derin bilgi sahibi olmak. Tüm bu şaheser mirası keşfetmek ne kadar da keyifli. Hem de benzer ilgi alanlarına sahip elçilerle fikir alışverişi yapmak, onlardan bir şeyler öğrenmek; her şeyden önemlisi hep birlikte bir işe girişmek; bir tarlaya tohum ekip büyümesini izlemek ve ürünü toplamak gibi mutlu eden bir durum.”

Ayşegül Acar

“Ülkemiz dünyada eşi benzeri olmayan bir tarih ve kültürel mirasa sahip. Yeryüzünde mevcut olanlar dışında bir o kadarda toprak altında çok değerli zenginliklerimiz olduğundan hiç şüphem yok. Bunun bilincinde olarak, kültürel miras, tarih, sanat tarihine ve daha da önemlisi ülkeme aşık bir insan olarak kültür elçisi olarak bu çalışmada yer almak istedim. Amacım ülkeme ve gelecek nesillere bir katkı sağlamak, kültürel mirasımızı korumak, araştırmak ve öğrenmek gayesini gençlerimize aşılamaktı. Bana göre Türkiye sırf nefes almış olmak için dünyaya gelmekten çok daha fazlasını hak eden bir ülke. Çünkü dünyada başka ülkeye nasip olmayan bir kurucuya sahibiz ve kişisel olarak ona borçlu olduğumun bilincindeyim. Elimden geldiği kadar ona borcumu ödemeye gayret ediyorum. Kültür envanteri çalışmasında yer almamın gayelerinden birisi de bu bilinçti. “Bilirsek koruruz” mottosuyla başlayan bu çalışmada tarihin, sahip olduğumuz kültür miraslarının meraklısı olan yediden yetmişe bütün insanlarımıza bir yol haritası, kılavuz hazırlamaya çalıştık. Umarım değeri ve amacı anlaşılır ve bizden sonraki nesiller bu çalışmayı daha da ileriye taşırlar.”