3. İstanbul Tasarım Bienali Soruyor: Biz İnsan Mıyız?

22 Ekim-4 Aralık 2016 tarihleri arasında İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenecek olan İstanbul Tasarım Bienali'nin başlığı ve teması açıklandı.

Bienal’in küratörleri Beatriz Colomina ve Mark Wigley, 1 Aralık 2015 tarihinde İstanbul Arkeoloji Müzesi Kütüphanesi’nde yapılan toplantıda 3. İstanbul Tasarım Bienali’nin başlığını “BİZ İNSAN MIYIZ?: TÜRÜMÜZÜN TASARIMI: 2 saniye, 2 gün, 2 yıl, 200 yıl, 200.000 yıl” olarak açıkladılar ve serginin temasına dair bilgi verdiler.

3. İstanbul Tasarım Bienali’nin “insan” ve “tasarım” kavramları arasındaki yakın ilişkiyi inceleyeceğini belirten küratörler Beatriz Colomina ve Mark Wigley, temayla ilgili şunları söyledi: “Tasarım hep insanın hizmetindeymiş gibi görünse de, asıl iddiası insanı yeniden tasarlamak. Dolayısıyla tasarımın tarihi bir yandan da “insan” anlayışının zamanla evirilmesinin tarihi. Tasarıma dair konuşmak, türümüzün durumu hakkında konuşmak demek. İnsanlar ürettikleri tasarımların etkisiyle köklü değişimler geçirirken tasarım dünyası da bir yandan genişliyor. Her şeyin tasarlandığı bir devirde yaşıyoruz: büyük bir özenle şekillendirdiğimiz kişisel görünümümüz ve dijital kimliğimiz, bizi çevreleyen kişisel cihazlar, yeni maddeler, arayüzler, ağlar, sistemler, altyapılar, veriler, kimyasallar, organizmalar ve genetik kodların hepsi tasarlanıyor. Her gün uzayın derinliklerinden kendi bedenimiz ve beynimizin derinliklerine uzanan binlerce tasarım katmanını tecrübe ediyoruz. Tam anlamıyla tasarımın içinde yaşıyoruz; kendi vücudundan çıkan salgılarla ördüğü ağın içinde yaşayan bir örümcek gibi. Ama örümcekten farklı olarak biz, birbiriyle örtüşen ve etkileşen sayısız ağ örmüşüz. Hatta gezegenimiz bile jeolojik bir katman hâline gelmiş tasarımla tamamen örtülmüş vaziyette. Tasarım dünyasının artık bir dışı yok. Tasarım, dünya hâline geldi.

Bizi insan yapan şey tasarım. İlk aletlerden, katlanarak genişleyen insan kabiliyetine, sosyal yaşamın temelinde tasarım var. Öte yandan tasarım, eşitsizlikler ve yepyeni görmezden gelme biçimleri de oluşturuyor. Bir yandan dünyada hiç olmadığı kadar insan savaş, kanunsuzluk, yokluk ve iklim şartları nedeniyle zorunlu olarak yerinden olurken, diğer yandan insanın genetik yapısı ve iklimin kendisi aktif olarak yeniden tasarlanıyor. Artık ‘iyi tasarım’ olgusuna sığınamayız. Tasarımın baştan tasarlanması gerekiyor.”

Toplantıya bienali üzerine kurguladıkları 8 önermeyi açıklayarak evam eden Beatriz Colomina ve Marc Wigley farklı alanlardan düşünürleri ve tasarımcıları şu sekiz önerme üzerine düşünmeye davet ettiler:

• Tasarım daima insanın tasarımıdır.
• İnsan tasarlayan canlıdır.
• Türümüz, sonsuz tasarım katmanları arasından durmaktadır.
• Tasarım, insanın kabiliyet alanını kökten genişletir.
• Tasarım sürekli köklü eşitsizlikler yaratır.
• Görmezden gelmenin tasarımı bile tasarımdır.
• “İyi tasarım” anesteziktir.
• Anestezik tasarım insanlığa dair önemli sorular sorar.

Bienalin kapsayıcı bir görsel kimliğinin olmayacağını onun yerine genç tasarımcılar Pemra Ataç, Yetkin Başarır, Özge Güven, Okay Karadayılar ve Sarp Sözdinler’in serginin farklı boyutları için çeşitlenen, çoklu bir görsel kimlik geliştireceklerini ifade eden küratörler sergi tasarımlarında da benzer bir yöntem izleneceğini; Andrés Jaque ve özellikle de Office for Political Innovation’ın (Roberto Gonzalez Garcia, Laura Mora, Federico Landi) hazırlayacağı sergi tasarımının düşünce ve tartışmalar için etkileşimli bulutlar gibi işlev göreceklerini ifade ettiler. Evangelos Kotsioris’in yardımcı küratör olarak görev alacağı bienalin internet üzerindeki çalışmalarını Iván López Munuera yürütecek.

3. İstanbul Tasarım Bienali sergileri Galata Özel Rum İlköğretim Okulu, DEPO ve Studio-X’te yer alacak. Sergilerin yanı sıra bienal kapsamında gerçekleştirilecek etkinliklerin ayrıntıları ise 2016 yılında duyurulacak.