Ahşap Atık Malzemenin Mimari-Strüktür İlişkisi İçinde Yeniden Kullanımı

“Cumhuriyetin 100. yılında Yıldız Teknik Üniversitesi’nde Mimarlık” etkinlikleri kapsamında, Yapı Teknolojileri Araştırma Grubu yürütücülüğünde, YTÜ Mimarlık Bölümü öğrencilerinin katılımı ile ahşap atıkların “mimari-strüktür ilişkisi” içinde yeniden kullanımına ilişkin bir tasarım-uygulama atölyesi düzenlendi.

“Cumhuriyetin 100. yılında Yıldız Teknik Üniversitesi’nde Mimarlık” etkinlikleri kapsamında, Mimarlık Fakültesi’nin ev sahipliğinde 23-27 Ekim 2023 tarihleri arasında, bir dizi seminer, workshop-atölye çalışması, sempozyum ve söyleşi etkinlikleri düzenlendi. Bu kapsamda Yapı Teknolojileri Araştırma Grubu (Prof. Dr. Z.Canan Girgin, Dr.Öğr.Üyesi Ali Osman Kuruşcu, Dr.Öğr.Üyesi Aygül Ceylan, Arş.Gör. Tuğçe Soytaş) yürütücülüğünde, YTÜ Mimarlık Bölümü öğrencilerinin katılımı ile ahşap atıkların “mimari-strüktür ilişkisi” içinde yeniden kullanımına ilişkin bir tasarım-uygulama atölyesi hayata geçirildi.

Atölyenin amacı, mekanik deneyler sonrası açığa çıkan ahşap atıkların, mimari-strüktür ilişkisi içinde yeniden kullanımına ilişkin bir atölye uygulaması ile konuya dikkat çekmek ve farkındalık oluşturmak. “Ahşap Atık Malzemenin Mimari-Strüktür İlişkisi İçinde Yeniden Kullanımı Atölyesi”, 23 Ekim 2023 tarihinde resmi açılış konuşmaları ile başlamış olup devamında konusunda uzman danışmanların seminerleri ile devam etti.

Bu kapsamda,

•Ahşap Malzemenin Fiziksel ve Mekanik Özellikleri

Prof. Dr. Nusret AS (İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü)

•Çağdaş Ahşap Yapı Uygulamaları

Mehmet Akif ASMAZ (ASMAZ Ahşap Karkas Yapılar)

•Türkiye’de Orman Yönetimi ve Marmara Ormancılık Araştırma Enstitüsü Faaliyetleri

Dr. Mehmet ÖZDEMİR (T.C. Orman Genel Müdürlüğü Marmara Ormancılık Araştırma Enstitüsü)

•Ahşap Atık Malzemenin Mimari-Strüktür İlişkisi İçinde Yeniden Kullanımı

Prof. Dr. Z. Canan GİRGİN (Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü) sunumları yapıldı.

Proje ekibi atölye çalışması sırasında yapılanları şu şekilde özetliyor:

Atölye kapsamında, ahşap malzeme T.C. Orman Genel Müdürlüğü Marmara Ormancılık Araştırma Enstitüsü; uygulama malzemeleri ve iş güvenliği donanımları Asmaz Ahşap A.Ş. ve vidalar ise SPAX tarafından sağlanmıştır. Strüktür tasarımında; insan ölçeği ile kurduğu ilişki düşünülerek yeterli yükseklik ve genişlik boyutları sağlanmıştır. Ayrıca düşey yüklerin yanı sıra rüzgar vb. etkilere karşı eğilme momenti ve burulma etkisi olmamasına dikkat edilerek tasarımın dengede kalabilmesi için gerekli detaylar düşünülmüştür.

Strüktür tasarımı kapsamında, gerekli iş güvenliği önlemleri alınarak; 5x15x60 cm (200 adet) ve 5x15x120 cm (100 adet) ahşap atık malzeme, şarjlı vidalama makineleri ve yeterli sayıda ahşap vidası ile birleştirilmiştir. Uygulama öncesinde Asmaz A.Ş. tarafından öğrencilere, uygulamalı eğitim verilmiş ve uygulama sürecinde yapılan çalışmalar izlenmiştir. Tüm tasarım ve uygulama süreci, atölyeye katlım sağlayan öğrenciler tarafından gerçekleştirilmiştir. Atık ahşap malzemenin özellikle Mimarlık öğrencileri tarafından etkin şekilde kullanımı ve ahşabın yeniden yapısal özellikte değerlendirilmesi kapsamında gerçekleştirilen atölyenin, dünyada üniversitelerce yapılan atölye çalışmaları içerisinde özel ve önemli bir yeri olduğu düşünülmektedir.

Bilgilendirme sunumlarının ardından, YTÜ Mimarlık Bölümü öğrencileri ile sekizer kişilik, üç farklı atölye çalışma grubu oluşturulmuş ve ön tasarım çalışmalarına başlanmıştır. Atölye çalışmaları, Mimarlık Fakültesi’nin ön bahçesinde 23-26 Ekim 2023 tarihleri arasında, tüm katılımcıların ve davetlilerin izlemesine açık şekilde gerçekleştirilmiştir. Atölye sonunda, sertifika töreni ve kutlamalar ile sonlandırılmış olup, tüm tasarımlar Fakültemizin öğrencileri ve tüm kullanıcıları tarafından etkin şekilde kullanılmaya devam edilmektedir. Üç farklı atölye grubunun tasarımlarını kendi cümleleri ile anlattığı metinler aşağıda yer almaktadır.

Atölye Grubu (1) “Yaratıcı ve sürdürülebilir tasarım: atık ahşap ile kamelya”

Atık ahşap kullanarak yeni bir tasarım oluşturmak, sürdürülebilir bir yaklaşımı ve yaratıcı tasarımı bir araya getiren heyecan verici bir fırsattır. Bu tasarım, atık malzemelerin geri dönüşümü ve yeniden kullanımı yoluyla çevresel etkiyi azaltmayı hedeflerken aynı zamanda estetik ve fonksiyonel bir değer sunar.

Geri dönüşümün estetikle buluştuğu yaratıcı ahşap tasarımlar: Yaratıcı bir tasarımcı bu ahşap lataları kullanarak estetik olarak çarpıcı ve fonksiyonel bir ürün veya yapının tasarımını oluşturur. Bu malzemelerle mobilya, iç mekân kaplamaları, dekoratif duvar paneller veya dış cephe kaplamaları tasarlanabilir. Ahşabın doğal sıcaklığı ve dokusu tasarımın özgün ve çekici olmasını sağlar.

Çevre dostu tasarım geri dönüştürülmüş ahşap panellerin yaratıcı kullanımı: Tasarımın merkezinde, atık ahşabın farklı türleri ve boyutları bulunur. Bu atık malzemeler, eski mobilya, ahşap paletler, inşaat atıkları veya diğer ahşap ürünlerinden elde edilebilir. Bu atık malzemelerin toplanması ve işlenmesi, çevre dostu bir inşaat malzemesi olan geri dönüştürülmüş ahşap panellerin oluşturulmasını sağlar.

Doğanın zarif bir yansıması: ahşap kamelya: Ahşap, inşaat ve tasarım dünyasında sürdürülebilir ve doğal bir malzeme olarak kabul edilir. Doğal dokusu ve sıcaklığı, kullanıcıların ve ziyaretçilerin ahşap işçiliğiyle doğrudan etkileşime girmelerini sağlar. Bu nedenle, ahşap kullanarak oluşturulan kamelya, sadece estetik bir cazibe sunmakla kalmaz, aynı zamanda doğayla uyumlu ve çevre dostu bir tasarım yaklaşımını yansıtır.

Sürdürülebilir ahşap kamelya: çevresel bilinç ve yerel ekonomiye katkı: Bu ahşap kamelya, sadece estetik bir yapı olmanın ötesine geçer. Aynı zamanda sürdürülebilir bir tasarımın örneğidir, çünkü ahşap, yenilenebilir bir kaynaktır ve çevresel etkisi diğer yapı malzemelerine göre daha düşüktür.

Sürdürülebilirlik ve yaratıcılığın buluştuğu atık ahşap projeleri: Atık malzemelerin yeniden kullanılması, çevresel kaynakların korunmasına ve atık miktarının azaltılmasına yardımcı olur. Aynı zamanda, yaratıcı tasarım, atık ahşabın estetik ve işlevsel bir değer kazanmasını sağlar.

Atölye Grubu (2) “Açık alan modüler oturma birimi”

Atölye başlangıcında öncelikle, ahşap parçaların yönlenime göre 45 derecelik açıyla vidalanması ve donanım kullanımları anlatılmıştır. Eğilme testlerinde kullanılan ahşap latalar, test sonrasında 120 ve 60 cm uzunluğunda parçalara kesilmiştir. Kesilen bu parçalar kullanılarak insan ölçeğinde bir mekan ve strüktür tanımlaması çalışmalarına başlanmıştır. Bu süreçte, model ve eskizle tasarımı kurgulanan elemanların üretimine devam edilmiştir. Üretimde 60 cm uzunluğundaki parçaları, çapraz birleştirerek bir strüktür çalışması yapıldı ve 60 cm elemanlar, 120 cm uzunluğundaki diğer parçalarla birbirine birleştirilmiştir. Sadece iki farklı parça, farklı açılarla birleştirilerek farklı formlar elde edilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda öncelikle çapraz ahşap parçalar, üst üste gelerek belirli bir yüksekliğe ulaşıldı. Daha sonra yere paralel olarak gelen parçalar ile hem bir yönlenim hemde yarı üst örtü tanımlanmıştır. Bu strüktürün hemen yanına aynı formda bir tane daha eklenerek devam edilmiştir. Ardından bunu dengeleyecek şekilde zıt yöne konumlandırılmıştır. Sonrasında bu parçalara tam yerleşen yine 60 cm uzunluğundaki ahşap parçalardan modüler oturma elemanları da üretilmiştir. Bu oturma elemanları, kullanıcının çıkarıp takabileceği şekilde tasarlanmış ve uygulanmıştır. Böylelikle farklı sayıda ve profilde kullanıcının dilediği şekilde konumlandırabileceği, farklı istek ve ihtiyaçları karşılayabilecek şekilde çok işlevli bir tasarım uygulaması gerçekleştirilmiştir.

Atölye Grubu (3) “Ahşap kemer ile geçiş birimi”

Atık ahşap kullanarak yeni bir tasarım oluşturmak, sürdürülebilir bir yaklaşımı ve yaratıcı tasarımı bir araya getiren heyecan verici bir fırsattır. Bu tasarım, eğilme testlerinde kullanılan ahşap lataların kırımı sonrasında yeniden kullanım için 60 ve 120 cm uzunluğundaki parçalar haline getirilen ahşabın yeniden kullanımı ile çevresel etkiyi azaltmayı hedeflerken aynı zamanda estetik ve fonksiyonel bir değer sunar.

Yeniden kullanımın estetikle buluştuğu yaratıcı ahşap tasarımlar: Yaratıcı bir tasarımcı bu yeniden kullanım için dönüştürülmüş ahşap panelleri kullanarak estetik olarak çarpıcı ve fonksiyonel bir ürün tasarımı veya yapının tasarımını oluşturur. Bu malzemelerle mobilya iç mekan kaplamaları, dekoratif duvar paneller veya dış cephe kaplamaları tasarlanabilir. Ahşabın doğal sıcaklığı ve dokusu tasarımın özgün ve çekici olmasını sağlar.

Çevre dostu tasarım atık ahşap panellerin yaratıcı kullanımı: Tasarımın merkezinde, atık ahşabın farklı türleri ve boyutları bulunur. Bu atık malzemeler, eski mobilya, ahşap paletler, inşaat atıkları veya diğer ahşap ürünlerinden elde edilebilir. Bu atık malzemelerin toplanması ve işlenmesi, çevre dostu bir inşaat malzemesi olan yeniden kullanım için dönüştürülmüş ahşap panellerin oluşturulmasını sağlar.

Farklı boyutlardaki ahşap kemerlerin etkileşimli yapısı: ahşabın doğal güzellikteki buluşması: Bu kemer geçidi, çeşitli boyutlardaki ahşap kemerlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulur. Bu kemerler, küçükten büyüğe doğru sıralanmıştır, bu da kullanıcıların ve ziyaretçilerin farklı boyutlardaki kemerler arasında dolaşmasına ve etkileşimde bulunmasına olanak tanır. Her bir kemer, ahşabın doğal güzelliğini ve dayanıklılığını sergiler, aynı zamanda ziyaretçilere benzersiz bir deneyim sunar.

Doğanın zarif bir yansıması: Ahşap kemer geçitleri ahşap, inşaat ve tasarım dünyasında sürdürülebilir ve doğal bir malzeme olarak kabul edilir. Doğal dokusu ve sıcaklığı, kullanıcıların ve ziyaretçilerin ahşap işçiliğiyle doğrudan etkileşime girmelerini sağlar. Bu nedenle, ahşap kullanarak oluşturulan bir kemer geçidi, sadece estetik bir cazibe sunmakla kalmaz. Aynı zamanda doğayla uyumlu ve çevre dostu bir tasarım yaklaşımını yansıtır.

Sürdürülebilir ahşap kemer geçidi: Çevresel bilinç ve yerel ekonomiye katkı: Bu ahşap kemer geçidi, sadece estetik bir yapı olmanın ötesine geçer. Aynı zamanda sürdürülebilir bir tasarımın örneğidir, çünkü ahşap, yenilenebilir bir kaynaktır ve çevresel etkisi diğer yapı malzemelerine göre daha düşüktür.

Sürdürülebilirlik ve yaratıcı tasarımın buluştuğu atık ahşap projeleri: Atık malzemelerin yeniden kullanılması, çevresel kaynakların korunmasına ve atık miktarının azaltılmasına yardımcı olur. Aynı zamanda, yaratıcı tasarım, atık ahşabın estetik ve işlevsel bir değer kazanmasını sağlar.