AKP hükümetleri döneminde Türkiye’deki ormancılık politikaları ile ilgili yapılan bilimsel bir araştırma AKP’nin sayılarla oynayarak nasıl gerçekleri tersyüz ettiğini ortaya koyuyor.
“Ağaçlandırmada dünyada ilk üçe girdik” diyen AKP’nin ağaçlandırma çalışması diye var olan orman ekosistemlerinin rehabilitasyonlarını, erozyon çalışmalarını ve mera ıslahını gösterdiği ortaya çıktı.
Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Erdoğan Atmış ve Yard. Doç. Dr. Batuhan Günşen tarafından yapılan “Ak Parti Hükümetlerinin Ormancılık Politika ve Uygulamalarının Sürdürülebilir Orman Yönetimi Kapsamında Analizi” başlıklı araştırma, 13 yıldır tek başına iktidarda olan AKP zamanındaki ormancılık çalışmalarıyla önceki dönem yapılan ormancılık çalışmalarını karşılaştırdı. Çalışmada AKP hükümetleri döneminde yapılan ormancılık çalışmalarının, kendisinden önceki hükümetlerden hangi şekilde farklılaştığı da ortaya konarken, AKP uygulamaları Sürdürülebilir Orman Yönetimi (SOY) ölçüt ve göstergelerine göre değerlendirildi. Resmi verilere dayanılarak yapılan değerlendirmede, AKP hükümetleri döneminde orman alanı, orman serveti ve ormanlardaki yıllık cari artımında artış olduğu dikkat çekiyor.
Buna karşın AKP’nin 2011 Seçim Beyannamesi’nde yer alan ağaçlandırma alanı ve bozuk orman ıslahı gibi rakamların gösterildiği gibi olmadığı bu araştırmanın ortaya koyduğu gerçeklerden birisi. Aynı seçim beyannamesinde “Ağaçlandırmada dünyada ilk üçe girme başarısını gösterdik” diyen AKP’nin bu beyanının doğru olmadığı yine resmi verilerle ortaya konuyor. Resmi rakamlara göre bahsedilen dönemde ağaçlandırma alanı miktarında önceki döneme göre sadece %19,2’lik bir artış olduğu görülüyor. Bu oran seçim beyannamesine yazılan artışın oldukça altında kalıyor.
Resmi rakamlar böyle derken AKP’nin nasıl bir sayısal manüplasyona dayanarak seçim beyannamesine böyle yazdığı ise Orman Yüksek Mühendisi Yücel Çağlar’ın yaptığı araştırmada ortaya konuyor. Çağlar, AKP’nin 2007 yılı sonunda yürürlüğe koyduğu Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberliği Eylem Planı’nda (2008-2012) yapılacağı öne sürülen 23 milyon dönüm “ağaçlandırma” çalışmasının %73’ünü var olan orman ekosistemlerinin “rehabilitasyonu” çalışmalarının oluşturduğuna dikkat çekiyor. Bu, AKP’nin iddia ettiği yüksek miktardaki artışın kökeninde rehabilitasyon çalışmalarında yaşanan olağanüstü artış oranının yattığını gösteriyor. AKP hükümetlerinden önceki dönemlerde yılda ortalama 2.808 ha. alan orman alanı rehabilite edilmişken, AKP döneminde bu rakam 78 kat artarak 221.980 ha.’a ulaşmış.
Uzmanlar, rehabilitasyon çalışmalarının; şu anda orman olan ancak “bozuk orman” diye nitelendirilen yerlerde yapılacak çalışmalar olduğu, orman niteliğinde olan bir yerde yapılacak çalışmaları, yeni orman oluşturuyormuş gibi göstermenin yanlışlığını dile getiriyorlar. Atmış ve Günşen’in çalışmasında rehabilitasyon çalışmalarının yanı sıra erozyon kontrolü, mera ıslahı vb. çalışmaları da AKP tarafından ağaçlandırma çalışması kapsamına dahil edildiği ortaya kondu. Tüm bunlara rağmen, bu çalışmalar ağaçlandırma çalışması içine katılsa bile sözü edilen 7 katlık artışa ulaşmak mümkün olmazken, artışın ancak 2,7 kat da kaldığı görülüyor.
Araştırmada ortaya konan bir başka gerçek ise AKP döneminde devletin yaptığı ağaçlandırma çalışmalarının sadece %19,2 arttığı, özel ağaçlandırmaların ise %250 gibi büyük bir artış gösterdiği ortaya çıkıyor. Araştırmacılar AKP hükümetleri döneminde fidan ve tohum üretiminde ciddi bir artış görülürken, gen koruma alanları, tohum meşcereleri ve tohum bahçelerinin kurulmasında kayda değer bir düşüş olduğunu da tespit ediyorlar. AKP döneminde orman yangınlarında %50 azalma olduğu resmi verilerin ortaya koyduğu bir durum olsa da yapılan araştırmada bu verilerin “tartışmalı” olabileceğine dikkat çekiliyor. Araştırmada; “yangın sayısı ve yanan alan miktarı tartışmalı bir konudur. Büyük yangınlar o yılın yanan alan miktarını önemli ölçüde etkiler. İki dönem karşılaştırıldığında yangın sayısı bakımından önemli bir fark ortaya çıkmamaktadır. 31 Temmuz – 4 Ağustos 2008 tarihleri arasında Antalya’da Serik ve Taşağıl orman işletme müdürlükleri sınırları içinde çıkan yangın sonucu bakanlık yetkilileri tarafından 4-5 bin hektarlık bir sahanın yandığı açıklanmıştır. Oysa TMMOB Orman Mühendisleri Odası 24.08.2008 tarihindeki raporunda yangında 16.925 hektar orman alanı tahrip olduğunu açıklamıştır” diye rakamlar arasındaki çelişki ortaya konuyor.
Araştırma, ormanların AKP döneminde ormancılık dışı kullanım amacıyla yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandığını, bunun en önemli göstergesinin; önceki döneme göre maden tahsisi sayısında %120,2, maden tahsis alanı miktarında %127,8 gerçekleşen aşırı artış olduğunun altını çiziyor. Bu artışta, özellikle 2004 yılında çıkartılan 5177 sayılı kanunla Maden Kanununun önemli payı olduğu ortaya konuyor. Araştırmada, AKP’nin seçim beyannamesindeki rakamlarla resmi veriler arasındaki bir başka tutarsızlığın da korunan alanların sayısıyla ilgili olduğu dile getiriliyor. Araştırma, AKP’nin söyleminin aksine korunan alan sayısındaki artış önceki döneme göre yavaşladığını, daha az sayıda milli park, tabiat koruma alanı, tabiat anıtı, Ramsar alanı ilan edildiği gerçeğine işaret ediyor. AKP döneminde koruma niteliği ağır basan korunan alanların sayısında önemli bir artış görülmezken, daha çok rekreasyon alanı olarak kullanılan mesire yerleri ve yeni oluşturulan tabiat parklarının sayısının artığı dikkat çekiyor. Yine orman köylerine sağlanan desteklerde kooperatifler yerine bireylerin desteklenmesinin ağırlık kazandığı, AKP’nin toplulukların ortak teşviki yerine bireylerin teşvik edilmesini tercih ettiği ortaya seriliyor.