“Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğünün Satım ve Kiraya Verme İşlerine Dair Yönetmelik” Yayımlandı

Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ), Atatürk'ün 5 Mayıs 1925 tarihinde, Ankara'da modern bir çiftlik kurulması için verdiği talimatla kuruldu.

Atatürk’ün Ankara’da bir çiftlik kurma düşüncesi ile ilk olarak çiftlik idare merkezi ile parkların ve sebze bahçelerinin de üzerinde bulunduğu 20 bin dönüm arazi, Merhum Abidin Paşa’nın eşi Faika Hanım’dan satın alındı. Ayrıca muhtelif büyüklükteki Etimesgut, Balgat, Çakırlar, Güvercinlik, Macun, Tahar ve Yağmur Baba çiftlikleri de satın alınarak; modern bir tarım işletmesi için yeterli genişliğe ulaşan bir arazi üzerinde Orman Çiftliği kuruldu.

Atatürk, Orman Çiftliği’nin yanı sıra kurduğu bütün çiftlikleri kuruluş amaçları çerçevesinde yönetilmesi umuduyla 11 Haziran 1937 tarihli bağış mektubu ile hazineye bağışladı. Bağışın ardından, bu çiftliklerin yönetilmesi için 1938 tarihli 3308 sayılı Kanun ile Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu kurulmuş ve bütün taşınmazlar bu kuruma devredilmiştir. Bu dönemde Orman Çiftliği, “Gazi Orman Çiftliği” adını alarak faaliyetlerini sürdürdü.

1950’de çigtliğin adı Atatürk Orman Çiftliği oldu

1 Nisan 1950 tarihli ve 7472 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5659 sayılı “Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü Kuruluş Kanunu” ile çiftliğin adı Atatürk Orman Çiftliği oldu. 19 Haziran 1933 tarihli ve 2431 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2307 sayılı Kanun ile Atatürk’ün vefatından sonra kardeşi Makbule Hanım’ın mirasından saklı payı talep edememesi hükme bağlandı.

Atatürk’ün kendi kardeşinden bile esirgeyerek halkımıza emanet olarak ettiği çiftliklerin ne yazık ki tam bir yağmanın, talanın hedefi haline geldiği Sayıştay’ın raporlarında açıkça ortaya konuluyor.

Çiftliğin yüzde 40’ı yağmalandı

Sayıştay’ın “Atatürk Orman Çiftliği 2015 Yılı Denetim Raporu”na göre; Atatürk Orman Çiftliği’nin 1925 yılında yaklaşık 55 bin 540 dekar olan arazisinin (mahkeme kararıyla satılan veya devredilen 43 dekar hariç) 22 bin 240 dekarının devir ve satış yoluyla elden çıkartılması sonucu 2015 yılı sonunda 33 bin 256 dekara geriledi.

Kurulduğu yıllarda kent merkezine uzak sayılabilecek mesafelerde iken, aradan geçen zaman içinde hızlı kentleşmeden dolayı yerleşim alanlarının içinde kalan ve değerlenerek cazibe merkezi haline gelmiş olan AOÇ arazilerine yönelik talepler, geçen süreç içerisinde devam etti. Çeşitli nedenlerle AOÇ arazisinde meydana gelen 22 bin 240 dekarlık kayıp toplam arazinin yüzde 40’ına karşılık geliyor.

Çiftlik arazisi metrekaresi 30 kuruşa kiralandı

Büyük bölümü kiralamalarla işgal altında olan Atatürk Orman Çiftliği arazisinin en fazla metrekaresi 30 kuruşa kiralandığı bildirilen Sayıştay raporunda, kira bedellerinin de tahsil edilemediği ifade edildi.

Sayıştay raporunda, Atatürk Orman Çiftliğinin 2015 yılında tahsil edilemeyen alacaklarının yüzde 99’unun Ankara Büyükşehir Belediyesine ait olduğu belirtiliyor. Rapora göre; alacakların tahsili için belediyenin her ay kiranın yanı sıra 1 milyon lira ödemesini öngören bir protokol imzalanmıştır, ancak bunda da aksaklıklar oluyor.

Kira bedelleri piyasa rayicinin altında

Sayıştay Raporunda, “Atatürk Orman Çiftliği gayrimenkullerinin kira bedellerinin piyasa rayicinin altında belirlenmemesi, özellikle uzun süreli kiralamalarda kira bedellerinin günün ekonomik koşullarına göre yeniden gözden geçirilerek rayiç değerlere getirilmesi” isteniyor.

Çiftlik yönetmelik değiştirilerek talana açılıyor

Öte yandan 12 Ocak 2017 tarihli ve 29946 sayılı Resmî Gazete’de “Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğünün Satım ve Kiraya Verme İşlerine Dair Yönetmelik” yayımlandı.

Yönetmeliğin amacı; AOÇ’nin serbest rekabet yoluyla fiyat, kârlılık ve verimlilik ilkelerine uygun olarak yapılacak satış ve kiraya verme işlerini belirlemek; kapsamı ise AOÇ’ne ait taşınırlar ve üretilen ürünlerin doğrudan veya ihaleli ya da ihalesiz satışı ile taşınır veya taşınmazların kiraya verilmesi olarak ifade ediliyor.

Daha önceki yönetmelik AOÇ arazilerinin kuruluş amaçları dışında kiralamaya izin vermezken; bu yönetmelik AOÇ arazilerinin kuruluş ilkeleri ve Atatürk’ün şartlı bağışının dışında kiralamanın önünü açıyor. Bu yönetmelikle, AOÇ arazileri amacı dışında kiralama yöntemiyle talan edilecektir. Sayıştay raporlarında da AOÇ topraklarının kiralama süreçleriyle talan edildiği, kiralanan alanlarda kalıcı yapıların oluşturulduğu vurgulanıyor.

Atatürk Orman Çiftliği toplumsal bir bellek alanıdır

Atatürk’ün şartlı bağışına ve 5659 sayılı Atatürk Orman Çiftliği Kuruluş Kanununa aykırı olan bu yönetmelikle, arazileri talan edilirken, Kaçak Saraya 300 dekarı aşkın arazi tahsis edilirken kılını bile kıpırdatmayan AOÇ müdürüne sınırsız ve tek kiralama yetkisi verilmiştir.

Atatürk Orman Çiftliği, sadece bir tarım işletmesi veya bir yeşil alan değil; toplumsal bir bellek alanıdır. Atatürk tarafından tüm halkımıza emanet edilmiş olan AOÇ arazilerinin kullanımına dair, kimden ve nereden emir alacağı belli olan bürokrasiye sınırsız kiralama yetkisi verilmesi kabul edilemez.

Atatürk Orman Çiftliği arazilerinin peşkeş çekilmesine izin veremeyeceğiz. Bu toprakların amacı dışında kullanılmasına izin verenlere, kullananlara, talan edenlere, Atatürk’ün vasiyetini ihlal edenlere karşı mücadelemizi sürdüreceğiz.