Avrupa Kentsel Kamusal Alan Ödülü’nün 2018 Yılı Kazananı Belli Oldu

51N4E tarafından tasarlanan, Tiran’ın en önemli meydanı olan Skanderbeg Meydanı’nın yenileme projesi 10. Avrupa Kentsel Kamusal Alan Ödülü’nün kazananı oldu.

Kazanan proje, 32 ülkeden 179 şehirde bulunan 279 proje arasından seçildi. Ana ödüle ek olarak beş adet de mansiyon ödülü sahiplerini buldu:

• Cuyperspassage, Amsterdam (Hollanda) / Jan Benthem Crouwel Architects
• Poblenou “Superblock”, Barcelona (İspanya) / Area D’Ecologia, Urbanisme i Mobilitat. Barcelona City Council
• Temporary Stage, Dnepropetrovsk (Ukrayna) / STAGE:СЦЕНА Community
• Parc de Zollverein Park, Essen (Almanya) / Planergruppe GmbH Oberhausen
• PC Caritas, Melle (Belçika) / Architecten de Vylder Vinck Taillieu

Finale kalan diğer projelere buradan ulaşabilirsiniz.

Meydanın Önemi

Adını Osmanlı İmparatorluğu’na karşı uzun süren bir isyan başlatan, ulusal  kahraman olarak görülen George Castriot’un takma adından alan meydan; bir çok Arnavut için, ülkelerinin yüzyıllar boyunca yaşadığı saldırılar karşısındaki ulusal kimliğini, bütünlüğünü ve bağımsızlığını temsil ediyor.

Skanderberg Meydanı 1939’da Arnavutluk’un İtalyanlar tarafından işgal edilmesiyle birlikte neo-rönesans tarza bir kentsel yenileme planının sonucudur. Kuzey ve güneyindeki kent için önemli iki aksı birbirine bağlayan; başkanlık sarayı ve bir kaç elçiliği içinde bulunduran bir alan olarak kent için önemli bir yere sahiptir. Ancak nitelikli olarak tanımlanmayan çevresinin kasvetli bir uzantısına dönüşen meydan, zamanla sadece araç trafiği için ve otopark alanı olarak kullanılır hale geldi. Aynı zamanda ülkede tarih boyunca çok sayıda rejimin hakim olması, bu rejimleri temsil eden yapılarla meydanı sararak dağınık bir mimarlık tablosu çizdi.

Müdahalenin Amacı

2004 ile 2011 yılları arasında meydanın yenilenmesine yönelik bir çok proje hazırlandı ancak projelerin tartışma yaratmasından dolayı hiçbiri bir türlü hayata geçemedi.  2016 yılında kentin o zamanki belediye başkanı ile beraber yeni bir proje ortaya kondu. Proje üç ana amaca yönelik çözümler getirdi. Öncelikli amaç meydanı tamamen yaya kullanımına açmak ve trafiği meydandan kaldırıp yer altında bir otopark yaratmaktı. Diğeri ise meydanı çevreleyen kültürel mirasların değerini vurgulamak ve onları bir düzen içinde ifade etmekti. Son olarak ise meydana yeşil bir kimlik kazandırmak hedeflendi.

Yenileme

2017 yılında sonuçlanan yenilemeler sonucunda meydan yaya kullanımınına açık 40.000 metrekarelik kamusal bir alan haline geldi. Alan tamamen düz olmak yerine bir Roma piramidi gibi dört tarafına küçük eğimler içeriyor; bu sayede suyun kenarlardan aşağı akmasıyla Arnavutluk’un çeşitli noktalarından getirilen mozaik taşların rengi ortaya çıkıyor. Meydanı çevreleyen yapıların zemin katları da kullanılarak, yarı-kamusal alan ile kamusal alan arasında kademeli bir akış sağlanıyor. Gölge yaratan küçük yapılar ve insanların istedikleri gibi kullanabilecekleri hareketli kent mobilyalarıyla; kullanıcılar meydanla bir kimlik alışverişine girip, kendilerini alana ait hissediyorlar. Meydanın çevresini saran yeşil karakter ise, meydan çevresindeki yoğun güneş alan alanlardan tasarlanan kamusal alanı ayırmasıyla bir eşik görevi görüyor.