Ayvalık’ta Bir Yaz Atölyesi Çalışması…

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü ile Mimarlık Bölümü öğretim üyeleri ve öğrencilerinden oluşan bir grup, 11-17 Haziran 2017 tarihleri arasında Ayvalık’ta bir haftalık bir yaz atölyesi gerçekleştirdiler. Öğretim üyeleri Prof.Dr. Gülşen Özaydın, Yrd.Doç.Dr. Müge Özkan Özbek, Yrd.Doç.Dr. Eser Yağcı ve Yrd.Doç.Dr. Levent Özaydın’ın yürütücülüğünde sürdürülmekte olan “Bellek Sürekliliği Bağlamında Ayvalık Liman Kenti’nde Kentsel Doku Örüntüleri” konulu bir bilimsel araştırma projesi kapsamında yapılan bu çalışmanın ön sonuçları 17 Haziran saat 17.00’de Ayvalıklılar’a açık olarak Şeytan’ın Kahvesi’nde “Hafızada Kalan Ayvalık” başlığında sunulmuş olup şu genel çerçeve belirtilmiştir:

Ege Denizi’ndeki kıyı yerleşmelerinin bazıları, tarih boyunca ticari ilişkilerin yoğunlaştığı liman kentleri olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Liman; sadece ticari malların gelip gittiği bir transfer noktası olmasının ötesinde, kültürel ilişkilerin etkileşim alanı olarak da kentleri biçimlendirmiştir. Bu bağlamda Ayvalık’la birlikte Ege Denizi coğrafyasının diğer kentleri; birbirlerine oldukça yakın bir mekânsal biçimlenme ve gelişim sürecini paylaşmışlardır. Bu süreçte kimi zaman ortak aktörler, etkiler ve ilişkilerle ancak kimi zaman da farklılıklarına rağmen bu kentlerde oldukça benzer bir kentsel çevre inşa edilmiştir. Ortak etkiler altındaki karşılıklı etkileşim ve ilişki, tarihin bazı dönemlerinde kopmuş olmasına rağmen, ortak geçmişlerin geniş paydası ve bunun oluşturduğu benzerlikler bütünüyle yok olmamıştır. Liman kentleri arasında ürün, nüfus ve kültür akışında ilişkilerin süreklilik sağlayan unsurları kadar kesintiye uğramış unsurları da bu kentlerin hafızasının önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Bir tarihi Ege Denizi Liman yerleşmesi olarak Ayvalık özelinde, kent hafızasının öne çıkan değerlerini hatırlayarak görünür kılmak mevcut özgün dokunun kültür mirası olarak korunması bilincini gündemde tutması bağlamında önem taşımaktadır.

Bu yaklaşımla öğrenciler yaz okulunda şu alt başlıklarda çalışmışlardır:
Yerleşmenin gelişme evreleri ve dini odaklar arasındaki ilişkiler,
Tarihsel kırılma noktaları,
Odak noktası merkezli yayılma alanları,
Kıyı alanında eski ve yeni kullanımların karşılaştırılması,
Dini yapıların konumlanma özellikleri ve yönlenme eksenleri,
Mekânsal süreklilikler ve kültürel ilişkiler,
Toplanma alanlarının mekânsal karakteristiklerle birlikte haritalanması,
Kapılar üzerinden kentsel izlekler ve geçişkenlik,
Kentsel doku içinde çizilen cephelerle Ayvalık evleri karakteristikleri,
Sözlü tarihte hafızada kalan bilgiler.

Öğrencilerin ürettikleri çizimlerde yerleşim bölgesinin zaman içinde biriktirdiği çok katmanlı bir yapıdan oluştuğu; depremler, mübadele, sit alanlarının tanımlanması gibi birçok tarihsel kırılma noktaları ile büyük değişimler yaşandığı, hafızada yer tutan önemli yapıların, sosyal hayatın ve birbirleriyle ilişkilerinin ve kopuklukların izinin sürülmesine olanak tanıdığı görülmüştür. Ayvalık’ın ticari hafızası (antrepolar,fabrikalar vs.), sosyal hafızası gibi günümüze kadar sürdürülen, değişen veya biten kültür-mekân yansımaları, farklı yöntemlerle ele alınmıştır. Antrepolardan başlayarak, kıyı-merkez ve tepe üçlü yapısının ve çevresi içindeki bu zengin yapının, Ayvalık için katmanlı bir kent rehberi oluşturma potansiyeline sahip olduğu dile getirilmiştir

Görünen ve görünmeyen izlerin oluşturduğu kent belleği üzerinden anlaşılan bu olguları, bellek sürekliliği bağlamında; hem benzer, hem farklı özellikleri olan liman kentlerinin, kentsel doku örüntülerini analiz etmenin, kentsel ve mimari araştırma konusu olarak ilginç sonuçlar ortaya koymasının beklendiği söylenmiş ve daha sonra üniversitede geliştirilecek bu çalışmanın Ayvalık’ın “Endüstri Peyzajı” başlığıyla Unesco Dünya Mirası geçici listesine alınmış olması sürecine katkı koyacağı belirtilmiştir.
AYVALIK YAZ ATÖLYESİ

Yürütücüler
Prof.Dr. Gülşen Özaydın (MSGSÜ ŞBPB Bölümü)
Yrd.Doç.Dr. Müge Özkan Özbek (MSGSÜ ŞBPB Bölümü)
Yrd.Doç.Dr.Levent Özaydın (MSGSÜ ŞBPB Bölümü)
Yrd.Doç.Dr. Eser Yağcı (MSGSÜ Mimarlık Bölümü)

ÖĞRENCİ LİSTESİ

Öğrenci listesi
1) Emre Ekşili (MSGSÜ Mim. Böl.)
2) Abdilatif S.Hussein (MSGSÜ Mim. Böl)
3) Tansu Tekin (MSGSÜ ŞBPB)
4) Işıl Erçin (MSGSÜ ŞBPB)
5) Nuri Cem Ceylan (MSGSÜ ŞBPB)
6) Helin Cihan (MSGSÜ ŞBPB)
7) Erbengi Çakır (MSGSÜ ŞBPB)
8) Burcu Değerli (MSGSÜ ŞBPB)
9) Fatih Uzunoğlu (MSGSÜ ŞBPB)
10) Hazal Işık (MSGSÜ ŞBPB)
11) Ayşin Şaşmaz (MSGSÜ ŞBPB)
12) Güncay Cepe (MSGSÜ ŞBPB)
13) Bilge Bülbül (MSGSÜ ŞBPB)
14) Nalin Acar (MSGSÜ ŞBPB)
15)Büşra Gündoğdu (MSGSÜ ŞBPB)
16)Yağmur Sağman (MSGSÜ ŞBPB)
17) Merve Demirtaş (MSGSÜ ŞBPB)
18) Zeynep Aslan (MSGSÜ ŞBPB)
19) Özge Naz Pala (MSGSÜ ŞBPB)
20) Aysel Büşra Çapan (MSGSÜ ŞBPB)
21) Senanur Gölcük (MSGSÜ ŞBPB)
22) Nursemin Meral (MSGSÜ ŞBPB)
23) Ramazan Oruç (MSGSÜ ŞBPB)
24) Elif Sidar Ökdemir (MSGSÜ ŞBPB)
25) Buse Çiftçisertbaşı (MSGSÜ ŞBPB)
26) Okan Hastürk ( Aydın Üniversitesi Mim.Böl.)
27) Selin Özaydın (Özyeğin Üniversitesi Mim.Böl.)
28) Derya Oruç (Dokuz Eylül Üniversitesi ŞBPB)