Belgrad’daki son Osmanlı evi Sırp müzesi oldu

Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da, Osmanlı döneminden kalan ve şehirdeki son Türk evi olarak bilinen tarihi bina, Sırp dil bilimci Vuk Karaciç ve şair Dositey Obradoviç adına müze olarak düzenlendi.

Osmanlı idaresinde 350 yıla yakın bir süre kalan, o dönemde 273 caminin ve çok sayıda Türk mahallesinin bulunduğu Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da, bugün sadece Bayraklı Camisi, eski Türk mahallelerininse isimleri kaldı. Çok sayıda caminin yıkıldığı veya amaçları dışında kullanıldığı Belgrad’da, kent merkezindeki Yevremovi Caddesi’nde bulunan, Osmanlı dönemi mimarisiyle dikkatleri çeken “Türk evi”, artık “Sırp müzesi” olarak hizmet verecek.

Müzenin açılışı için düzenlenen törene, Sırbistan Cumhurbaşkanı Tomislav Nikoliç, Kültür Bakanı Bratislav Petkoviç ile Sırbistan İslam Birliği temsilcileri ve çok sayıda davetli katıldı.

Sırbistan Cumhurbaşkanı Tomislav Nikoliç, törende yaptığı konuşmada, “Bugün müzenin bulunduğu bu binada, Sırbistan’ın ilk yüksek öğretim okulu açıldı ve aynı zamanda çağdaş ve Avrupai Sırbistan devleti de inşa edilmeye başlandı” dedi.

Sırbistan’ın önemli düşünür ve şairlerinden biri olan Dositey Obradoviç ile Sırp dil bilimci Vuk Karaciç’in adının verildiğini ifade eden Nikoliç, “Vuk Karaciç ile Dositey Obradoviç bizi bugün görseler tanıyabilirler miydi veya onların izini takip etmiş miydik bilemiyorum. Ben Sırbistan’ı utandırmamaya çalışacağım ve aynısını da sizden bekliyorum” diye konuştu.

Sırbistan’ın ünlü dil bilimcisi olan Vuk Karaciç (1787-1864), yazdığı halk şiirleriyle de Sırp edebiyatının önde gelen şairleri arasında yer alıyor.

Sırbistan’ın Aydınlanma Çağı dönemi felsefecisi olana Dositey Obradoviç (1742-1811) ise Aydınlanma Çağı’ndaki Sırp ve Güney Slavya’nın en önemli temsilcisi olarak biliniyor.

Türk izlerinin yok edildiği kent

Sırpça’da “Beyaz şehir” anlamına gelen Belgrad’ın bu ismi, Osmanlı döneminde çok sayıda cami bulunmasından aldığı söyleniyor. Osmanlı döneminde 273 caminin bulunduğu kentte bugün, Osmanlı’dan kalan ve halen ibadete açık olan sadece Bayraklı Camisi bulunuyor. Tuna ve Suva nehirleri kenarına kurulan, Orta ve Batı Avrupa’yı Ön Asya ülkelerine bağlayan ana yolların geçtiği Belgrad, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1521 yılında fethedildi. Osmanlı hakimiyetinde olduğu süre içerisinde özellikle 16. ve 17. yüz yıllarda gelişen Belgrad, aynı zamanda önemli bir askeri üs ve ticaret merkezi oldu. Osmanlı hakimiyeti altına kaldığı süre içerisinde ise Belgrad’ın değişik bölgelerine 273 cami ile çok sayıda han, hamam ve değişik eserler yaptırıldı.

Belgrad’ın 1688 yılında Pasarofça Antlaşması’yla Avusturya’ya bırakılması üzerine burada bulunan birçok cami tahrip edildi. Belgrad’ın simgesi halindeki Bayraklı Camisi de 22 sene boyunca kilise olarak kullanıldı. Kentin daha sonra yeniden Osmanlı’nın eline geçmesiyle Belgrad imar edildi, buradaki camiler de asli görevlerini yapmaya başladı. Sırp ayaklanmasının ardından 1867’de kesin olarak Osmanlı’nın elinden çıkan Belgrad’da, daha sonra yönetime gelen iktidarlar, buradaki Osmanlı izlerini yok etmek için tarihi eserlere büyük zararlar verdi. Kentteki Osmanlı’ya ait çok sayıda cami ve eser yıkılırken, kalan camilerin bir çoğu ise minareleri yıkılarak sanat galerisi ve değişik amaçlarla kullanılıyor.