Berlin büyükelçiliğini Türk mimar mı yapsın?

Berlin büyükelçiliği binası için düzenlenen yarışmada ilk üç sırayı Alman mimarlık büroları paylaşırken, dördüncü Erginoğlu&Çalışlar seçildi. Hangi projenin uygulanacağına Dışişleri Bakanlığı karar verecek.

Mimar Hasan Çalışlar, ‘Eminim birinci de iyi bir projedir ama uluslararası alanda devletin Türk mimarlığına destek olması gerek’ diyor.

İki Almanya’nın birleşmesinden sonra Berlin, baş döndürücü bir hızla yapılaştı ve bugün modern mimarlığın açık hava müzesi konumunda. Ayrıca büyükelçiliklerin de bu kente taşınmasıyla özellikle elçilik binalarının bulunduğu bölge, ülke mimarilerinin gövde gösterisi yaptığı yer olarak algılanıyor. Türk Dışişleri Bakanlığı da, bu bölgede bulunan ve 2. Dünya Savaşı’nda yıkılan büyükelçilik binasının yerine yeni bir elçilik binası yaptırmak için uluslararası bir yarışma düzenledi. İki aşamalı düzenlenen uluslararası yarışma sonucunda ilk üç sıra Alman mimarlık ofisleri Alman mimarlık büroları Neuendorf, Fiegl, Nickol Schimidt’in olurken dördüncülüğü Türk mimarlık ofisi Erginoğlu&Çalışlar kazandı.

Son kararı bakanlık verecek

Peki ama Berlin Türk büyükelçiliği binasını kim yapacak? Yarışma Dünya Mimarlar Birliği (UIA) kriterlerine uygun düzenlenseydi birinci olan proje uygulanacaktı. Ancak her yarışma UIA kriterlerine uyacak diye bir zorunluluk yok. Bir Alman proje yönetim firması IKR tarafından organize edilen yarışmanın şartnamesinde birinci olan proje uygulanacak diye bir kriter yer almıyor. Böyle durumlarda mesela Fransa’da ülke prestijini doğrudan etkileyecek olan projelerde, finalistler arasından son seçimi devlet başkanı yapıyor. Almanya’da da bütçe, yapım tekniği gibi sebepler yüzünden, birinci yerine finalist projelerden birini tercih edilebiliyor. Berlin büyükelçiliği konusunda ise son kararı Dışişleri Bakanlığı verecek.

Yarışmada dördüncü olan Erginoğlu&Çalışlar mimarlık ofisinin ortaklarından Hasan Çalışlar, Berlin büyükelçiliğini Türk mimarların yapması gerektiğini, dolayısıyla bu işe kendilerinin talip olduğunu söylüyor. Çalışlar, “Birinci seçilen proje yaptırılırsa eminim Türkiye’nin iyi bir büyükelçilik binası olur. Birinci seçildiğine göre eminim iyi bir projedir, ikinci ve üçüncü de öyledir. Ama burada önemli olan Türk mimarlar yapsın yaklaşımı. Nasıl ki biz yıllarca yerli üretimi desteklemek bakımından ithal otomobile, içkiye yüksek vergi koyduk, bu anlamda Türk mimarlığının da desteklenmesi gerektiğine inanıyorum. Berlin mimariyi tanıtmak açısından çok önemli. Orada ne yapılıyorsa dünya mimarlık kamuoyunun gözü önünde oluyor. Mimarlık şimdi bir ihracat ürünü. İngiltere, Hollanda bundan çok ciddi paralar kazanıyor. Türkiye’nin de yavaş yavaş bu alana girmesi gerekiyor” diyor.

‘498’e bir tane daha eklemek yersiz’

Çalışlar’a göre bir sektörün daha önünün açması anlamında Türk mimarlık bürolarının yurtdışındakilerle rekabet edilebilir olmasını sağlamak için devlet kendi mimarlarını desteklemeli. Çalışlar, “Zaten Almanya’da 498 tane iyi bina yapan kuvvetli Alman bürosu var, bunlara 499’uncuyu eklemek yerine Türkiye’de üçüncüyü, dördüncüyü ekmeyi seçmek daha doğru bir yaklaşım, madem ki bunu yapabilecek Türk mimarlar var. Burada ‘O zaman Berlin büyükelçiliğiyle ilgili ulusal yarışma düzenlenseydi diyebilirsiniz. Sanıyorum Dışişleri Bakanlığı kalite düşer diye endişe etti. Bence haklılar. Almanya’nın mimari konularındaki yönetmelikleri çok kapsamlı. Özellikle yarışmanın ikinci aşamasında çok ciddi dokümantasyon istendi, bu şartları karşılamak Almanya’da bina yapabilmek için gerekliydi” diye konuşuyor.

Berlin Türk büyükelçiliği yarışmasına 145 proje katıldı. İkinci aşamada bunlar 14’e düştü. Prof. Bernard Nikolai, inşaat mühendisi Mahmut Küçük, mimar Yavuz Selim Sepin, Prof. Helmut Engel, mimar Wassim Ben Mahmud, mimar Bayar Çimen’den oluşan jüri ilk üç ödülü Alman mimarlık bürolarına verirken Erginoğlu&Çalışlar’ın projesini dördüncü seçti. Ayrıca beşinciliği paylaşan 10 büro arasında Bünyamin Derman Mimarlık, Tabanlıoğlu Mimarlık, Işık Aydemir, Ercan Ağırbaş ve Hamza Yılmaz olmak üzere ikisi Almanya katılımlı altı Türk mimari bürosu da bulunuyordu. Şimdi top Dışişleri Bakanlığı’nda.