Beton Dışı: Bambu

Yeni proje dosyamızda betonun dışında hayatın mümkün olup olmadığına bakacağız. Baştan cevabını verelim: Evet, mümkün.

Çimentonun doğada milyonlarca yıldır bulunan bir malzeme olduğu, beton benzeri karışımların ise İÖ. 6500 senesinden beri ev, zemin ve sarnıç yapımında kullanıldığı biliniyor. Zamanla karışımdaki bileşenler üzerine yapılan denemeler daha kalıcı ve komplike strüktürler üretilmesine olanak veriyor. Betonuyla ünlü Antik Roma döneminde, günümüzde hala ziyaret edilmekte olan Pantheon ve Kolezyum inşa ediliyor.

Modern zamanlarda kullanılan karışım ise Roma İmparatorluğunda kullanılandan oldukça farklı. Günümüzün beton karışımı Roma’da kullanılanlara göre daha homojen ve en önemlisi, beton ile çeliğin beraber kullanıldığı betonarme yapı sistemleri çekme kuvvetine çok daha dayanıklı. Bugün beton günümüzün en çok kullanılan yapı malzemesi, üstelik bunun açık ara bir üstünlük olduğunu söyleyebiliriz. Bu hikâyeyi az çok hepimiz biliyoruz, peki ya diğer hikayeler? Beton dünyanın dışında hayat var mı? Veya bir zamanlar var mıydı?

Beton Dışı Hayatlar

2017 yılında 2’şer ay sürecek dosyalarımızda beton dışı dünyaları araştıracağız. Günümüzde ve geçmişte, bambu, kerpiç, tuğla, ahşap ve taşı yapısal amaçlarla kullanan örnekleri inceleyeceğiz. Bu malzemelerle yapılan mekanların form ve içerik olarak nasıl farklı mimariler önerebildiklerine odaklanacağız. İlk dosyamız ise nemli coğrafyaların esnek malzemesi bambu.

Çimen Familyasının Heybetli Üyesi Bambu

Yeni bir malzeme, yeni bir geometri, yeni hava koşulları ve tabi yeni coğrafyalar… Güney Pasifik’te, Güney-Doğu Asya’da, Güney Amerika’da veya Afrika’nın belli bölgelerinde yaşıyorsanız evinizi yapmak için bambu kullanmanız olası. Çoğunlukla ılık ve nemli, tropikal bölgelerde yaşayan bambular, çok yıllık ve daima yeşil bitkiler. Çimen familyasının heybetli üyeleri daha sıcak bölgelerde hayatta kalabildikleri gibi soğuk dağlık alanlarda da bulunabiliyorlar. Bazı türleri 24 saatte 91 cm uzayabilen bambular, dünyanın en hızlı büyüyen bitkileri arasında. 

Türlerine göre kalınlıkları değişen bitkiler, yapılarda farklı tekniklerle ve farklı amaçlar için kullanılabiliyor; belirli boyutlardaki bambu kolonlar ahşaba ve betona göre daha yüksek sıkıştırma kuvvetlerine dayanabiliyor. Malzemenin çekme dayanımına dair de oldukça umut verici ölçümler mevcut. Bunlar ve daha birçok neden, yetiştiği bölgelerin kültüründe önemli yer tutan bitkinin yapı malzemesi olarak da binlerce yıldır kullanılmasına neden olmuş.

Hala dünyanın belli yerlerinde kadim bilgilerle inşa edilmiş ve edilmekte olan bambu yapılar bulmak mümkün. Diğer yandan, ekolojik bir malzeme olması nedeniyle, bambu malzemeyle yapım teknikleri üzerine araştırma-geliştirme çalışmaları da devam ediyor. Önümüzdeki iki ay boyunca bambuya bir giriş yaparak, “yeşil çelik” denilen malzemenin olanaklarına ve çok da alışık olmadığımız mekaniğine dair yeni sorular ve cevaplar bulmaya çalışacağız. “Beton Dışı” başlığı altında alternatif malzemelere bakan dosyalarımızı, cuma günleri yayınlayacağımız güncel projelerden ve hafta içine yayılacak haber ve söyleşilerden takip edebilirsiniz. İyi okumalar.