Beyaz Fil’in Yıkım Tehdidi Devam Ediyor

Manisa'nın simge mimari yapılarından Beyaz Fil, AVM oluyor. Tescil kararının kaldırılmasına karşı açılan dava sonucu 24 Eylül günü binada tekrar keşif yapılacak.

Manisalıların “Beyaz Fil” olarak adlandırdıkları binanın mimarı, İstanbul Tarabya Oteli’ninde tasarımını yapan Kadri Eroğan. Avustralya kökenli Amerikalı ünlü mimar Neutra’ nın yanında çalıştıktan sonra yurda dönen¹ Kadri Eroğan binayı 60’lı yıllarda tasarlıyor. Şehir merkezindeki bina zaman içinde değişen işlevlerde kullanılıyor ve şehrin sembollerinden biri haline gelerek Beyaz fil adını alıyor.

Geçtiğimiz aylarda arkitera’da yer verdiğimiz yıkım riskiyle ve buna karşı binayı korumaya yönelik eylemler ve başvurularla devam eden süreçte gelinen noktayı Cumhuriyet gazetesinden Selda Güneysu haber yaptı:

Selda Güneysu‘nun haberine göre, Manisa ’nın göbeğinde yer alan, 1960’lı yılların izlerini taşıyan ve “döneminin eşi olmayan özelliklerini barındıran” tarihi Beyaz Fil binası da “ranta kurban gidiyor.” Kültür ve Turizm Bakanlığı Müzeler Genel Müdürlüğü uzmanlarınca, “binanın tescilinin devam etmesi” yönünde karar alınmasına karşın, yine bakanlığa bağlı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun “alınan bu tescil kararını” kaldırması dikkat çekerken bina , bedelinin çok altında 30 milyon 450 bin TL’ye tekstil firması Teksan Brode Tekstil Sanayi ve Ticaret AŞ’ye satıldı. 

Keşif 24 Eylül’de

“Binanın tescilinin kaldırılarak ranta açılacak olması” karşısında ise Beyaz Fil Yıkılmasın Platformu kuruldu. Tescil kararının kaldırılmasına karşı, platform adına Süheyla Ertosun dava açtı. Davada, “24 Eylül’de binanın yeniden keşfinin yapılmasına” karar verildi. Bu kez de şirket devreye girdi ve Kentsel Dönüşüm Yasası kapsamında, “bir raporla, riskli yapı tespitini” yaptırarak, söz konusu binadaki kiracılara 30 Eylül’e dek binayı tahliye etmeleri ihtarını gönderdi.

Bina için her ne kadar 24 Eylül’de yeniden keşif yapılacaksa da binayı satın alan şirket, üç tarafı tarihi eserlerle çevrili, Manisa ’nın kalbinde yer alan bu binanın yerine AVM, otel ya da rezidans yapmayı planlıyor. Beyaz Fil Yıkılmasın Platformu sözcüleri ise yetkililere, binanın “bir kültür merkezine dönüştürülmesi” çağrısında bulunuyor.

Binanın adını “heybetli uzun kolonları ve beyaz renginden dolayı” aldığı rivayet ediliyor. Binanın dört tarafı caddelerle çevrili. Üç yönünde de tarihi eserler bulunuyor. Binayı özel kılan ise ‘ünik’ yani “döneminin özelliklerini yansıtan, eşi ve benzeri olmayan niteliği.”

1. Beyaz Fil, Cengiz Bektaş, Evrensel Gazetesi bkz.