Bir Pazar Alanı ve Park’ın Birleşimi: Targ Blonie

Targ Błonie projesi yalnızca mikro işletmeleri desteklemekle ve yerel üreticilerin kaliteli gıdasına erişim sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda şehrin mikro iklimini de iyileştiriyor.

Polonyalı mimar Aleksandra Wasilkowska “yemek şehirlerimizi şekillendiriyor” düşüncesinden yola çıkarak Polonya’nın başkenti Varşova yakınlarındaki Błonie kasabasındaki çarşıyı yeniden tasarlamış. Mevcut pazar alanının altyapı eksikliklerini gidermek gidermek ve hijyen koşullarını iyileştirmek için başlayan proje sonuç olarak sadece pazar olarak değil aynı zamanda park olarak da hizmet veren hibrit bir kamusal alana dönüştürülmüş.

15 yılı aşkın süredir “gölge mimarisi”, yani resmi olmayan sokak ticareti ve çarşılar kavramını araştıran mimar Aleksandra Wasilkowska, öncelikle güneş ışınlarını yansıtan ve yağmurdan korunma sağlayan çok işlevli beyaz çatılar tasarlamış. Pazar kapandıktan sonra, ahşap üst kısımlara sahip basamaklı satıcı alanlarının spontane toplantılar için koltuk ve alan olarak kullanılabilmesi planlanmış. Çatının etrafına büyük pencereli ve oluklu beyaz kaplamalı cepheleri olan ticari ve hizmet alanları yerleştirilmiş.

Meydanda tuvaletler ve idari bir ofisin yanı sıra çocuklar için bir  oyun alanı ile bir ikram alanı tasarlanmış. Çatının çevresinde, ürünlerin dükkanlara ulaştırılmasını sağlayan bir erişim yolu, ayrıca arabalar için açık stantlar ve gezici satış yapanlar için alanlar düzenlenmiş. Meydanda kullanılan pürüzsüz beton yüzey sayesinde pazarın içinde yayaların, tekerlekli sandalye kullananların veya kaykay yapan çocukların güvenli hareket etmeleri sağlanmış.

Projenin temel özelliği ise pazar yerinin yeniden doğallaştırılması ve biyolojik çeşitliliğin arttırılması olmuş. Çatı ve dükkanların çevresinde çam ağaçları, gürgenler, kayınlar ve kızılağaçlardan oluşan natüralist yeşil adalar tasarlanmış. Buraya yerleştirilen ağaçlar ve çalıların belirli bir yüksekliğe ulaşınca kuşlara ve böceklere yiyecek ve barınak sağlaması ve açık hava ticaret noktaları için ekstra gölge oluşturması planlanmış.

Çatıdan gelen yağmur sularının yağmur çanaklarında toplanmasıyla sulama sistemi oluşturulmuş ve yeşil alanların bu şekilde sulanması sağlanmış.

Beyaz yuvarlak bilgi panoları, bisiklet rafları, kayalar, kuş ve böcek evleri, koltuklar gibi çeşitli şehir mobilyaları tasarımı tamamlayacak şekilde seçilmiş. Karakteristik organik çatının altında, ahşap oymalı hayvan şekilli sallanan sandalyelerin bulunduğu bir oyun bahçesi tasarlanmış.

Bir park ve çarşı karışımı olan Targ Blonie projesi ile mikro iklimin iyileştirilmesi, mikro girişimciliğin güçlendirilmesi ve sakinlerin yerel olarak ürettikleri gıdalara erişilmesi ile pandemi, gıda ve iklim krizleri zamanlarında şehrin dayanıklılığının da güçlendirilmesi hedeflenmiş.