Boğaz’da ‘miras’ heyecanı

Boğaziçi'nin UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Miras Listesi'ne girmesi için harekete geçildi. Altı aydır tarihi eser envanteri çıkarılıyor.

Boğaziçi, Dünya Miras Listesi’ne aday oldu. Sarıyer Belediyesi, Boğaziçi’nin UNESCO Dünya Kültürel ve Doğal Mirası Listesi’ne alınmasını isteyerek Kültür ve Turzim Bakanlığı’na başvurdu. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü altı aydır Boğaziçi’nde envanter çalışmalarını sürdürüyor. Köşk, çeşme, köprü, kule, sarnıç gibi çok sayıda taşınmaz kültür varlığı tespit edildi. Beşiktaş ‘ta 808, Sarıyer’de 1642, Üsküdar’da 1586, Beykoz’da 1069 toplam 4 bin 105 eserin envanter tespiti yapıldı.

Bir alanın Dünya Miras Listesi’ne dahil edilebilmesi için UNESCO Dünya Miras Komitesi tarafından belirlenen altı kültürel ve dört doğal kriterden en az birini karşılaması gerekiyor.

Kriterlere uyuyor
‘Üstün doğal görüngelere veya eşsiz doğal güzelliklere ve estetik öneme sahip alanları içermesi’ ve ‘Özellikle geri dönülmez bir değişimin etkisi altında hassaslaşmış olan çevre ile insan etkileşiminin veya bir kültürün temsilcisi olan, geleneksel insan yerleşimi, arazi kullanımı veya deniz kullanımının istisnai bir örneği olması’ gibi kriterlerin çoğuna Boğaziçi uyuyor.

İstanbul Valiliği, İstanbul Koruma Kurulları, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Üsküdar, Beykoz, Beşiktaş ve Sarıyer ilçe belediyelerinden destek istendi. Her ilçe belediyesi kendi sınırları içindeki kültür ve doğal güzellikleri başvuru formuna kaydederek bakanlığa bildiriyor.

İstanbul bünyesinde bulunan toplam 4 bin 679 mimari yapıdan 52’si cami, 213’ü çeşme, dokuzu hamam, 36’sı kilise, 80’i koru, 35’i köşk, dördü saray, 45’i sarnıç, 3 bin 940’ı sivil mimari örneği, beşi türbe, 260’ı da yalı. Tek tek Boğaziçi öngörünüm alanında kalan eserlerin enlem, boylam, adresleri, tarihi özellikleri ve fotoğrafları kayıt altına alındı. Toplanan bilgiler UNESCO Dünya Miras Listesi Komitesi’ne gönderilecek. Komitenin, Boğaziçi’ni önce geçici listeye sonra da daimi listeye alması bekleniyor.

Farklı koruma
Boğaziçi’nin listeye girmesi bu alanda yeni bir koruma imar planları yapılmasına ve bu planların UNESCO kriterleri doğrultusunda denetlenmesine sebep olacak. İstanbul Tarihi Yarımada, 1985’te lis dört ana bölüm olarak dahil edilmişti. Bunlar Arkeolojik Park, Süleymaniye Koruma Alan, Zeyrek Koruma Alanı ve Tarihi Surlar Koruma Alanı. UNESCO, tarihi alanlara gelişigüzel müdahaleler yapılması ve koruma kurallarına uyulmadığı gerekçesiyle İstanbul ‘u Dünya Mirası Listesi’nden çıkarmakla tehdit etmişti.

Dünya Miras Listesi’nde Türkiye ‘den tarihi ve arkeolojik önemde 12 bölge var.